Sùng A Dếnh - Ngọn đuốc giữa sương mù Hang Kia

Ông Sùng A Dếnh - người có uy tín ở xã Pà Cò, trò chuyện, vận động bà con giữ gìn nếp sống văn hóa truyền thống, cùng chung tay đẩy lùi tệ nạn.

Ông là Sùng A Dếnh - “cây đại thụ”, “già làng gương mẫu”, “người có uy tín của dòng họ Sùng”. Nhưng có lẽ, gọi ông là ngọn đuốc giữa sương mù mới thật đủ. Bởi hơn hai thập kỷ qua, ông đã âm thầm giữ bình yên cho bản bằng trái tim kiên trì, tình thương không phán xét và niềm tin rằng cái thiện, nếu đủ bền, có thể dẫn người lầm lỡ quay đầu.

Người gác cửa bình yên

Thung Mặn từng là vùng đất giông bão. Núi cao chắn sóng điện thoại, đường đất cắt ngang triền đồi, tri thức pháp luật từng là thứ xa xỉ. Ma túy, thứ chất trắng tưởng chừng xa lạ, đã len lỏi khắp các khe núi, in dấu lên tên bản, tên người.

Ông Dếnh không thể đứng yên. Ông tự học về ma túy, về tâm lý người nghiện rồi lặng lẽ đi từng nhà, tay cầm túi tài liệu, chân vượt dốc, không phải để chỉ trích mà để kéo người về phía ánh sáng.

Một lần, nghe tin Hờ A Của bị truy nã vì ma túy, ông âm thầm tìm đến. Cùng trưởng họ Hờ và người thân, ông kiên trì tiếp cận. Đến lần thứ sáu, Của mới cúi đầu theo ông về trụ sở Công an. Ông không kể công. Nhưng những ai biết chuyện hiểu rằng: nếu không có lòng kiên nhẫn ấy, đã có thể thêm một phận người trượt dài vào bóng tối.

Tính đến nay, ông đã giúp hơn 20 người nghiện tự nguyện đi cai. Có người trốn trong rừng, ông vẫn mang cơm, mang lời khuyên đến. Có gia đình giấu con vì xấu hổ, ông đến tận nơi, nói như với người thân. Ông không làm ai mất mặt. Chỉ nhẹ nhàng nhắc đi nhắc lại: “Muốn con cháu được học hành, làm người thì phải dứt khỏi cái vòng ấy đã”.

Ông không có vũ khí, không có quyền uy. Chỉ có đôi dép mòn gót, tiếng Mông trầm đều và một tấm lòng không chịu ngồi yên trước cái xấu. Bằng chính sự tử tế của mình, ông làm được điều mà nhiều cuộc tuyên truyền rầm rộ chưa chắc làm nổi: Giữ người, giữ bản.

Giữ gốc cho bản, giữ người cho tương lai

Không chỉ chống ma túy, ông Dếnh còn là người gìn giữ đạo lý. Khi trong bản có nhà bỏ bàn thờ tổ tiên, ông Dếnh lặng lẽ tìm đến, gõ cửa. Không quát tháo hay hô hào khẩu hiệu, ông chỉ rót chén nước, rồi nói bằng tiếng Mông: “Đảng và Nhà nước làm đường, kéo điện, dựng trường... chứ đâu phải thánh thần? Quay lưng với tổ tiên là tự gạch tên khỏi dòng họ.” Ngày hôm sau, nhà đó lập lại bàn thờ.

Ở Hang Kia, người già không chỉ giữ nếp nhà mà giữ rừng, giữ đất, giữ đạo lý, bằng uy tín và những lời răn. Ông Dếnh là người như thế. Dù được Bộ Công an tặng Bằng khen vì đóng góp trong phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc, ông không nói về công lao. Với ông, bằng khen là chuyện giấy mực; điều lớn hơn là những người chọn quay về phía đúng.

Dù tuổi cao, ông chưa nghĩ đến nghỉ ngơi. “Tội phạm còn, người nghiện ngày càng trẻ. Nếu mình dừng, ai gọi họ quay lại?” ông nói, không than vãn, chỉ là tiếng thở dài của người chọn đứng phía sáng, dù bản làng nhiều lần chao đảo bởi sương mù và cám dỗ.

Ở những vùng cao như Hang Kia, không phải giá lạnh hay thiếu thốn làm người ta sợ. Mà là khi cái đúng không còn ai gìn giữ, cái sai không còn ai nhắc nhở. Nhưng may thay, bản làng vẫn còn những người như ông Dếnh - ngọn đuốc lặng lẽ cháy giữa sương mù, đủ để soi đường cho những ai từng lạc lối.

Những ngọn đuốc cùng thắp

Ông Dếnh không đơn độc. Cùng ông, Hang Kia còn bốn người có uy tín khác. Ông Vàng A Váu, trưởng xóm, được bầu làm tổ trưởng tổ liên gia tự quản, giữ an ninh từ cơ sở. Trẻ nhất trong nhóm, ông Váu gần dân bằng sự giản dị, chỉ cần ấm chè và vài lời rỉ rả, ông khiến bà con nhớ lâu. Chị Sùng Y Múa, nữ cán bộ y tế, không chỉ chăm sóc sức khỏe mà còn vận động bỏ hủ tục, xây đời sống văn minh. Tiếng cười và cái tâm của chị đã trở thành thân quen trong bản.

“Già làng, trưởng họ, cán bộ nghỉ hưu, cán bộ y tế... mỗi người một vị trí, nhưng đều lặng thầm góp sức cho sự chuyển mình của Hang Kia xưa, Pà Cò nay,” Trung tá Triệu Văn Thắng - Phó Trưởng Công an xã, khẳng định: Họ tạo thành vành đai mềm mại nhưng vững chắc, kết nối bản với chính quyền, truyền thống với hiện tại, không bằng quyền lực, mà bằng sự thuyết phục từ lòng tin.

Có thể, mỗi người chỉ là một ngọn đuốc nhỏ. Nhưng khi cùng nhau thắp lên, họ đã làm sáng cả một vùng đất từng phủ đầy bóng tối.

Nguyễn Yến