Trong chiến tranh tại Chechnya, quân đội Nga đã tìm kiếm một mẫu súng trường có thể tiêu diệt hiệu quả lực lượng đối phương từ khoảng cách xa. Một trong những tiêu chí lựa chọn là súng có thể tiêu diệt kẻ thù dù đạn không trúng bất cứ bộ phận hiểm yếu nào trên cơ thể.
Đây là lý do các hãng vũ khí Nga quyết định thiết kế mẫu súng lấy cảm hứng từ súng trường bắn tỉa mạnh nhất của nước ngoài sử dụng đạn .50 BMG 12.7×99 mm, như khẩu Barret M82/M107 của Mỹ, vốn có khả năng hạ mục tiêu cách xa vài km.
Súng trường Bắn tỉa Cỡ nòng lớn của Quân đội (ASVK) ra đời, sử dụng đạn cỡ 12,7x108 mm, trở thành vũ khí bắn tỉa mạnh nhất của Nga khi có thể xuyên thủng dễ dàng tấm thép dày 20 mm ở khoảng cách 500 m.
Đây là loại đạn từng được sử dụng cho các mẫu súng trường diệt tăng và đại liên hạng nặng do Liên Xô và Nga sản xuất, trong đó có DShK, NSV và Kord, với giá khoảng 30-40 USD/viên.
ASVK sử dụng thiết kế kiểu bullpup, với hộp tiếp đạn được đặt phía sau cò súng hoặc "tích hợp" vào báng súng.
Thiết kế bullpup giúp tăng đáng kể chiều dài nòng súng trong khi vẫn giữ nguyên kích thước tổng thể. Tổng chiều dài của ASVK là 1,35 m, trong đó nòng súng dài một mét.
Nòng súng của ASVK được làm dày dặn, có khối lượng lớn để giảm độ giật khi bắn. Ngoài ra, chụp bù giật cỡ lớn ở đầu nòng có thể giúp giảm độ giật xuống 2,5 lần.
Phần đệm đế báng súng được làm bằng vật liệu xốp đặc biệt, góp phần triệt tiêu lực giật tác động lên vai xạ thủ.
Nòng súng được gắn cố định với buồng đạn, song gần như không tiếp xúc với các bộ phận khác của súng.
Hộp tiếp đạn cứng cáp, nòng nặng và cơ chế lên đạn thủ công giúp tăng độ chính xác của ASVK trong tác chiến. Tay kéo bệ khóa nòng và chốt an toàn được bố trí bên phải thân súng.
ASVK và các biến thể được quân đội Nga và hai nước khác sử dụng, chủ yếu cho nhiệm vụ chống bắn tỉa, tiêu diệt thiết giáp hạng nhẹ và các ổ đại liên của đối phương từ khoảng cách 1,5-2 km.
ASVK được biên chế trên quy mô rộng hơn so với đối thủ là khẩu súng bắn tỉa OSV-96, cũng như được sử dụng trong thực tế chiến đấu tại Syria.
ASVK vẫn được đánh giá là một mẫu súng trường bắn tỉa có độ chính xác tuyệt vời phù hợp với mọi tay súng bắn tỉa chuyên nghiệp ở các lữ đoàn bộ binh cho đến các đơn vị tác chiến đặc biệt.
Nhiều hãng chế tạo vũ khí trên thế giới vẫn đang cố gắng cắt giảm trọng lượng các mẫu súng trường bắn tỉa hạng nặng của mình nhưng không ai có thể được được con số lý tưởng 10kg như ASVK.
Có thể nói lợi thế của ASVK chính là việc các thiết kế của nó biết áp dụng các công nghệ mới nhất vào trong khẩu súng của mình khi sử dụng thiết kế loa che lửa mới, thay đổi vật liệu chế tạo và sử dụng các loại đạn cải tiến.
Quân đội Nga vẫn tiếp tục cải tiến thêm để loại súng bắn tỉa hạng nặng này tăng thêm uy lực hơn nữa trong tác chiến hiện đại.
Việt Hùng