Suy tuyến thượng thận: Nguyên nhân, biểu hiện và biến chứng cần lưu ý

Biểu hiện của suy tuyến thượng thận

Triệu chứng suy tuyến thượng thận ở mỗi người có thể khác nhau. Tuy nhiên sẽ có những dấu hiệu suy tuyến thượng thận thường gặp là:

- Mệt mỏi kéo dài, suy yếu cơ bắp.

- Huyết áp thấp, là biểu hiện thường gặp của suy tuyến thượng thận. Đi kèm sẽ là các biểu hiện đổ nhiều mồ hôi, cảm thấy lạnh, khó thở, chóng mặt.

- Chán ăn, gặp vấn đề về đường tiêu hóa.

- Sút cân, bệnh nhân có thể gầy sút từ 2-10kg trong vài ngày hoặc vài tuần.

Ngoài ra suy tuyến thượng thận còn có biểu hiện của việc thừa corticoid như:

- Mặt tròn, đỏ

- Xuất hiện các u mỡ ở gáy, cổ

- Bụng to lên nhưng chân tay thì teo

- Có những vết rạn da và da dễ bị xuất huyết

- Loét dạ dày

- Loãng xương, gãy xương

- Tăng huyết áp, tăng đường máu

- Tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch….

Biến chứng suy tuyến thượng thận

Ngoài việc gây ảnh hưởng đến sức khỏe khiến người bệnh mệt mỏi kéo dài, stress, suy tuyến thượng thận có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Cơn suy tuyến thượng thận cấp là biến chứng nặng nề nhất của tình trạng suy tuyến thượng thận mạn tính.

TS.BS Lê Quang Toàn cảnh báo các biến chứng nguy hiểm của suy thượng thận.

Khi mắc các bệnh nhiễm trùng nặng, mất nước, tiêu chảy, thì lúc này những người bình thường cortisol sẽ được tiết ra. Lúc này mạch máu có thể co lại để duy trì được huyết áp. Trong trường hợp bị suy thận không thể bài tiết cortisol gây cơn suy tuyến thượng thận cấp và người bệnh sẽ trụy mạch. Trong trường hợp này nếu không cấp cứu kịp thời có thể gây tử vong.

Nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do người bệnh có thể mua thuốc một cách dễ dàng. Đồng thời sử dụng mà không có sự giám sát của bác sĩ dẫn đến lạm dụng thuốc.

Vậy suy tuyến thượng thận có chữa được không? Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, suy tuyến thượng thận có thể gây những biến chứng nguy hiểm. Hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị khỏi hoàn toàn suy tuyến thượng thận. Tuy nhiên nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, người mắc suy tuyến thượng thận có thể sống tương đối khỏe mạnh như người bình thường. Thế nhưng người mắc suy tuyến thượng thận có thể sẽ phải dùng thuốc điều trị suốt đời.

Nguyên nhân suy tuyến thượng thận

Nguyên nhân gây suy tuyến thượng thận bao gồm nguyên nhân tiên phát và nguyên nhân thứ phát.

Nguyên nhân tiên phát gây suy tuyến thượng thận

Nguyên nhân tiên phát gây suy tuyến thượng thận gồm những trường hợp tự miễn. Tức hệ thống phòng thủ của cơ thể tấn công và phá hủy các mô của chính cơ thể. Điều này khiến tuyến thượng thận hoạt động không bình thường. Từ đó dẫn đến việc tuyến thượng thận bị tổn thương, không sản xuất đủ các hormone quan trọng cho cơ thể. Ngoài ra còn có thể do người bệnh mắc Addison có nguy cơ bị suy tuyến thượng thận nếu không được điều trị đúng, kịp thời.

Suy tuyến thượng thận có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Nguyên nhân thứ phát

Nguyên nhân gây suy tuyến thượng thận thứ phát là tình trạng tuyến yên không sản xuất đủ hormone ACTH. Điều này khiến tuyến thượng thận không tạo ra đủ cortisol để đáp ứng nhu cầu trong cơ thể. Các nguyên nhân có thể xuất phát từ tuyến yên như u tuyến yên, tuyến yên bị cắt bỏ.

- Trong thực tế chủ yếu gặp nhiều trường hợp bệnh nhân dùng corticoid quá liều như thuốc chữa viêm khớp, cơn gout cấp, thuốc chữa dị ứng viêm da cơ địa…

- Ngoài ra, một số bệnh bắt buộc dùng thuốc như lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp… Sử dụng thuốc prednisolone chính là các hormone ở tuyến thượng thận có tác dụng chống viêm chống dị ứng, ức chế miễn dịch. Khi sử dụng thuốc này sẽ ức chế vùng tuyến đồi và tuyến yên không tiết được hoạt chất kích thích tuyến thượng thận bài tiết cortisol. Lâu ngày tuyến thượng thận sẽ teo và gây suy tuyến thượng thận. Thậm chí có trường hợp không thể hồi phục.

Tuyến thượng thận nằm ở đâu

Thượng thận là tuyến nội tiết nhỏ nằm ngay phía trên 2 thận. Mỗi tuyến bao gồm 2 phần, phần tủy (bên trong) tiết ra các hormone catecholamin nhằm duy trì mức huyết áp và nhịp tim. Phần vỏ (bên ngoài) tiết ra các hormone corticosteroid. Đây đều là những hormone có vai trò rất quan trọng giúp duy trì sự sống.

TS.BS Lê Quang Toàn