Tác động từ suy thoái kinh tế Trung Quốc đang lan rộng trên toàn cầu

Nền kinh tế trì trệ của Trung Quốc hiện là mối đe dọa lớn nhất đối với nhu cầu hàng hóa toàn cầu. Ảnh: Reuters

Thương mại toàn cầu chệch hướng

Các nhà hoạch định chính sách trên toàn cầu đang chuẩn bị đón đòn giáng mạnh vào nền kinh tế của họ khi nhập khẩu mọi thứ từ vật liệu xây dựng đến đồ điện tử của Trung Quốc đều sụt giảm. Caterpillar Inc., nhà sản xuất thiết bị xây dựng lớn nhất thế giới cho biết, nhu cầu về máy móc sử dụng trên các công trường xây dựng của Trung Quốc kém hơn so với dự báo trước đây của công ty.

Các nhà đầu tư toàn cầu đã rút hơn 10 tỷ USD khỏi thị trường chứng khoán Trung Quốc, phần lớn là bán cổ phiếu blue chip. Goldman Sachs Group Inc. và Morgan Stanley đã cắt giảm mục tiêu đối với cổ phiếu Trung Quốc, đồng thời, Goldman Sachs cũng cảnh báo về rủi ro lan tỏa sang phần còn lại của khu vực.

Cho đến nay, các nền kinh tế châu Á đang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất về hoạt động thương mại, cùng với các nước ở châu Phi. Xuất khẩu của Nhật Bản vào tháng 7/2023 đã giảm lần đầu tiên trong hơn hai năm, sau khi Trung Quốc cắt giảm mua ô tô và chip. Các thống đốc ngân hàng trung ương Hàn Quốc và Thái Lan cho biết đã phải hạ dự báo tăng trưởng do sự phục hồi yếu kém của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Phục hồi du lịch chậm

Người tiêu dùng Trung Quốc đang chi tiêu nhiều hơn cho các dịch vụ, như du lịch và lữ hành, hơn là hàng hóa - nhưng họ vẫn chưa dám mạo hiểm ra nước ngoài với số lượng lớn. Cho đến gần đây, chính phủ đã cấm các chuyến du lịch theo nhóm đến nhiều quốc gia và vẫn thiếu chuyến bay, đồng nghĩa với việc chi phí đi lại sẽ đắt hơn nhiều so với trước đại dịch.

Tuy nhiên, đó chưa phải là tất cả. Sự suy thoái của Trung Quốc sẽ kéo giá dầu toàn cầu đi xuống và tình trạng giảm phát ở nước này đồng nghĩa với việc giá hàng hóa được vận chuyển trên toàn thế giới đang giảm. Đó là một lợi ích cho các quốc gia như Mỹ và Anh vẫn đang phải vật lộn với lạm phát cao.

Một số thị trường mới nổi như Ấn Độ cũng nhìn thấy cơ hội, hy vọng thu hút đầu tư nước ngoài có thể đang rời khỏi Trung Quốc.

Nhưng với tư cách là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, sự suy thoái kéo dài ở Trung Quốc sẽ gây tổn hại thay vì giúp ích cho phần còn lại của thế giới. Một phân tích từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế sẽ cho thấy mức độ bị đe dọa là bao nhiêu: Khi tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc tăng 1 điểm phần trăm, tốc độ mở rộng toàn cầu được thúc đẩy thêm khoảng 0,3 điểm phần trăm.

Peter Berezin - chiến lược gia trưởng toàn cầu của BCA Research Inc. cho biết trong một cuộc phỏng vấn, giảm phát của Trung Quốc “không phải là một điều xấu” đối với nền kinh tế toàn cầu. “Tuy nhiên, nếu phần còn lại của thế giới, Mỹ và châu Âu rơi vào suy thoái, nếu Trung Quốc vẫn yếu, thì đó sẽ là một vấn đề không chỉ đối với Trung Quốc mà còn đối với toàn bộ nền kinh tế toàn cầu” - Berezin nói.

Giá cả giảm giúp kiềm chế lạm phát

Nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước ở châu Á, coi Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất của họ cho mọi thứ, từ linh kiện điện tử, thực phẩm đến kim loại và năng lượng.

Giá trị hàng nhập khẩu của Trung Quốc đã giảm 9/10 tháng qua do nhu cầu giảm so với mức cao kỷ lục được thiết lập trong thời kỳ đại dịch. Giá trị các lô hàng từ châu Phi, châu Á và Bắc Mỹ trong tháng 7 đều thấp hơn so với một năm trước.

Nền kinh tế Trung Quốc đã rơi vào giảm phát khi nỗ lực thúc đẩy phục hồi chững lại. Ảnh: Reuters

Châu Phi và châu Á bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với giá trị nhập khẩu giảm hơn 14% trong 7 tháng đầu năm nay. Một phần là do nhu cầu về các bộ phận điện tử từ Hàn Quốc và Đài Loan giảm, trong khi giá các mặt hàng như nhiên liệu hóa thạch giảm cũng đang ảnh hưởng đến giá trị hàng hóa vận chuyển đến Trung Quốc.

Cho đến nay, khối lượng thực tế các mặt hàng như quặng sắt hoặc đồng xuất khẩu sang Trung Quốc vẫn tăng, nhưng nếu tình trạng chậm lại tiếp diễn, các chuyến hàng có thể bị ảnh hưởng, điều này sẽ ảnh hưởng đến các công ty khai thác ở Australia, Nam Mỹ và các nơi khác trên thế giới.

Giá sản xuất ở Trung Quốc đã giảm trong 10 tháng qua, có nghĩa là chi phí vận chuyển hàng hóa từ nước này đang giảm. Đó là tin đáng mừng cho người dân trên toàn cầu vẫn đang phải vật lộn với lạm phát cao.

Giá hàng hóa Trung Quốc tại các bến cảng của Mỹ đã giảm trong năm nay và điều đó có thể sẽ tiếp tục cho đến khi giá xuất xưởng ở Trung Quốc trở lại vùng dương. Các nhà kinh tế tại Wells Fargo & Co. ước tính, việc “hạ cánh cứng” ở Trung Quốc - mà họ xác định là chênh lệch 12,5% so với xu hướng tăng trưởng của nước này - sẽ làm giảm dự báo cơ bản về lạm phát tiêu dùng của Mỹ vào năm 2025 thêm 0,7 điểm phần trăm, xuống còn 1,4%.

Tác động tiền tệ lan tỏa

Khủng hoảng kinh tế của Trung Quốc đã đẩy đồng tiền của nước này giảm hơn 5% so với đồng đô la trong năm nay, đồng Nhân dân tệ gần chạm mốc 7,3 trong tháng này. Ngân hàng trung ương Trung Quốc đã tăng cường bảo vệ đồng Nhân dân tệ thông qua nhiều biện pháp khác nhau, bao gồm cả việc ấn định tiền tệ hàng ngày.

Redmond Wong - chiến lược gia thị trường tại Saxo Capital Markets ở Hồng Kông, cho biết, các lĩnh vực như hàng hóa xa xỉ, du lịch, giải trí “phản ánh chính xác cách các nhà đầu tư toàn cầu có thể tiếp xúc gián tiếp với Trung Quốc và triển vọng khi nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục suy yếu”. Trong đó, các công ty sản xuất hàng xa xỉ như nhà sản xuất túi Louis Vuitton LVMH, Kering SA, chủ sở hữu của Gucci và Hermes International, đặc biệt dễ bị tổn thương trước bất kỳ sự chao đảo nào về nhu cầu của Trung Quốc.

Dữ liệu thống kê cho thấy sự mất giá của đồng Nhân dân tệ ở nước ngoài đang có tác động lớn hơn đến các đồng tiền cùng loại ở châu Á, châu Mỹ Latinh và khối Trung và Đông Âu, với mối tương quan giữa đồng tiền Trung Quốc với một số đồng tiền khác cũng đang gia tăng.

Theo Barclays Bank Plc, sự lan tỏa tâm lý yếu kém có thể đè nặng lên các loại tiền tệ như đồng đô la Singapore, đồng baht Thái Lan và peso Mexico khi mối tương quan tăng lên.

Magdalena Polan - người đứng đầu bộ phận nghiên cứu vĩ mô thị trường mới nổi tại PGIM Ltd, cho biết: “Với nền kinh tế Trung Quốc yếu hơn, rất khó để lạc quan về các nền kinh tế và tiền tệ châu Á và chúng tôi lo ngại hơn về các loại tiền tệ tiếp xúc với kim loại”. Bà nói: “Khu vực này có thể chứng kiến đồng tiền của các nền kinh tế dựa vào hàng hóa, chẳng hạn như đồng peso của Chile và rand Nam Phi, bị ảnh hưởng”.

Việc cắt giảm lãi suất của Trung Quốc trong năm nay cũng làm giảm sức hấp dẫn của trái phiếu nước này đối với các nhà đầu tư nước ngoài, những người đã thu hẹp đầu tư và đang tìm kiếm các lựa chọn thay thế ở phần còn lại của khu vực.

Lượng nắm giữ trái phiếu chính phủ của Trung Quốc ở nước ngoài đang ở mức thấp nhất trên toàn thị trường kể từ năm 2019. Các quỹ toàn cầu đã trở nên lạc quan hơn đối với trái phiếu bằng đồng nội tệ của Hàn Quốc, Indonesia khi các ngân hàng trung ương ở các quốc gia này đã gần kết thúc chu kỳ tăng lãi suất.

Các công ty từ Nike Inc. đến Caterpillar đều báo cáo thu nhập của họ bị ảnh hưởng do sự suy thoái của Trung Quốc. Chỉ số MSCI theo dõi các công ty toàn cầu có mối quan hệ lớn nhất với Trung Quốc đã giảm 9,3% trong tháng này, gần gấp đôi mức giảm của chỉ số chứng khoán thế giới./.

Hoàng Lê (theo Bloomberg)