Tái hiện nghi lễ 'Tết Đoan Ngọ Thăng Long xưa'

Đây là hoạt động nằm trong chuỗi chương trình được tổ chức nhân dịp Tết Đoan Ngọ 2024 và Ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6.

Chương trình gồm các hoạt động: Giới thiệu các phong tục dân gian truyền thống, các nghi lễ trong cung đình ngày Tết Đoan Ngọ; thực hành hai nghi lễ đặc sắc ngày Tết Đoan Ngọ trong cung đình (nghi lễ cúng tế tổ tiên và nghi lễ ban quạt); thực hành phong tục dân gian "giết sâu bọ" và trình diễn, giao lưu nghệ thuật thưởng trà.

Bên cạnh không gian trưng bày các phong tục dân gian truyền thống, các nghi lễ cúng tế tổ tiên, lễ thiết triều, lễ ban quạt trong cung đình cũng được diễn giải qua tranh vẽ và mô hình hiện vật phỏng dựng.

Khu vực trưng bày về các phong tục dân gian truyền thống tái hiện một cách chân thực, dung dị không gian thờ cúng và không gian trưng bày các loại thảo mộc, các loại túi thơm, là những đồ gắn với Tết Đoan Ngọ theo quan niệm dân gian. Khu trưng bày gợi nhớ đến hình ảnh hai phố cổ quen thuộc là Thuốc Bắc và Hàng Mụn (Hàng Bút ngày nay). Vào mỗi dịp Tết Đoan Ngọ, người dân Kinh thành Thăng Long xưa lại nhộn nhịp đi mua chỉ ngũ sắc, túi thơm trên phố Hàng Mụn về đeo cho trẻ em; đi mua lá thảo mộc về làm trà đun nước uống, mua thảo dược về phòng bệnh...

Không gian trưng bày tái hiện Tết Đoan Ngọ xưa tại Hoàng thành Thăng Long

Trong khuôn khổ chương trình, người xem sẽ được trải nghiệm thực hành nghi lễ cung đình với việc thực hành nghi lễ tiến phẩm dâng hương lên các vị tiên đế và nghi lễ ban quạt diễn ra vào ngày 6/6, tại sân Điện Kính Thiên (Khu di sản Hoàng thành Thăng Long).

Ngoài ra, công chúng được trải nghiệm thực hành phong tục dân gian "giết sâu bọ" và phần giao lưu, trò chuyện cùng Nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết về phong tục này vào ngày 6/6.

Bên cạnh đó còn có các hoạt động trình diễn, giao lưu, trải nghiệm nghệ thuật thưởng trà; nghe các nghệ nhân chia sẻ những câu chuyện về bí quyết ướp trà, pha trà, thưởng trà đặc sắc... qua đó truyền tải sự hiểu biết về văn hóa trà đạo đến với du khách.

Đoan Ngọ (Đoan Dương) là tết cổ truyền của Việt Nam và một số quốc gia Đông Á, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Ở Việt Nam, dân gian ta thường gọi là tết “giết sâu bọ”, từ xa xưa đã lưu truyền câu ca dao: “Tháng Tư đong đậu nấu chè. Ăn tết Đoan Ngọ trở về tháng Năm”.

Theo quan niệm dân gian, trong cơ thể của chúng ta đều có “sâu bọ” mà thực chất là các loài ký sinh trùng sinh sống, đến ngày 5 tháng 5 sẽ ngoi lên. Do vậy, sau lễ cúng tổ tiên vào sáng sớm, cả nhà sẽ quây quần ăn hoa quả như đào, mận, vải thiều, dưa hấu, khế, xoài cùng cơm rượu nếp, bánh tro và uống rượu hùng hoàng, xương bồ… để diệt trừ “sâu bọ” trong người, cầu mong mạnh khỏe, bình an.

Đây không chỉ là tri thức phòng bệnh dân gian lâu đời của cha ông với mục đích nhằm giải nhiệt, tiêu độc, bảo vệ sức khỏe con người trước thời tiết oi nực của mùa hè mà còn là nét đẹp văn hóa trong nghệ thuật ẩm thực của người Việt Nam. Nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết sẽ giao lưu, trò chuyện giúp cho du khách và các bạn trẻ hiểu rõ hơn phong tục này.

N.H