Tài phiệt Mỹ nếm trái đắng

Ông Trump đã khiến giới tài phiệt Mỹ bất ngờ trong nhiệm kỳ thứ hai. Ảnh: Reuters.

Sau khi Donald Trump giành chiến thắng năm 2024, Giám đốc Điều hành công ty tài chính Goldman Sachs David Solomon tuyên bố ông “tương đối lạc quan” trước chính sách hướng đến tăng trưởng của ứng viên Cộng hòa. Ông nhận định thuế quan là “biện pháp an ninh quốc gia” và mọi người sẽ làm quen với nó, theo Financial Times.

Năm tháng sau, ông không còn lạc quan như vậy. Hôm 14/4, ông tuyên bố khả năng nước Mỹ rơi vào suy thoái đang gia tăng giữa viễn cảnh về một cuộc chiến thương mại, Yahoo Finance đưa tin.

Thị trường chứng khoán Mỹ đang trải qua giai đoạn thất thường - được so sánh với trò tàu lượn siêu tốc. Số lượng thương vụ mua bán, sáp nhập rơi xuống mức thấp nhất trong một thập kỷ. Các hãng luật hàng đầu hứng chịu sự công kích từ Nhà Trắng, trong khi các hãng tư vấn mất hợp đồng với chính phủ.

Hàng loạt doanh nghiệp - từ hãng hàng không Delta Airlines tới ông lớn bán lẻ Walmart - hạ dự báo lợi nhuận. Nhiều công ty lo ngại thuế quan sẽ khiến nền kinh tế Mỹ tăng trưởng chậm lại đáng kể.

Thực trạng trên được coi là hệ quả của chính sách kinh tế mà ông Trump đang theo đuổi. Dường như ngay cả những người ủng hộ nhiệt thành nhất của ông chủ Nhà Trắng trong giới doanh nghiệp cũng không hình dung được quyết tâm của ông trong việc thay đổi hoàn toàn chính sách kinh tế Mỹ.

“Chúng tôi không tin ông ấy (chỉ Tổng thống Trump). Chúng tôi tưởng rằng ai đó có kinh nghiệm về kinh tế trong chính phủ sẽ nói với ông ấy rằng đánh thuế quan toàn cầu là ý tưởng tồi”, một lãnh đạo doanh nghiệp ở phố Wall nói.

Đánh giá sai lầm

Sau tuyên bố áp thuế ngày 2/4, thị trường chứng khoán Mỹ ngập tràn sắc đỏ. Chỉ trong hai ngày, chỉ số S&P 500 mất hơn 5.000 tỷ USD giá trị vốn hóa. Khi cổ phiếu của các định chế tài chính lớn như BlackRock, Apollo và JPMorgan bắt đầu giảm điểm, Nhà Trắng bắt đầu phải lên tiếng.

“Tôi muốn nói với những người tại Phố Wall sáng nay rằng: Hãy tin ở Tổng thống Trump”, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói.

Khi đó, giới doanh nghiệp hàng đầu tại Mỹ mới nhận ra rằng chính quyền Trump không mấy quan tâm liệu các chính sách của mình có tác động đến họ hay không.

Điều trớ trêu là ngay trong chiến dịch tranh cử, ông Trump và các cố vấn thân cận nhất đã nói rõ chính sách của họ sẽ không phục vụ nhóm người giàu có nhất.

Một giao dịch viên tại sàn chứng khoán New York với mũ ủng hộ ông Trump. Ảnh: Bloomberg.

“Tầm nhìn của Tổng thống Trump rất đơn giản mà giàu sức mạnh. Thưa quý vị, chúng tôi sẽ không còn chăm lo cho Phố Wall. Chúng tôi cam kết với tầng lớp lao động”, ứng viên phó tổng thống JD Vance nói tại đại hội đảng Cộng hòa tháng 7/2024.

“MAGA không có nghĩa là ‘khiến M&A (mua bán & sáp nhập) vĩ đại trở lại”, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, người vốn là quản lý một quỹ phòng hộ, chơi chữ khi trả lời phỏng vấn CNBC hồi tháng 3.

Ban đầu, giới kinh doanh cho rằng thuế quan là cái giá phải trả để đổi lại các lợi ích khác từ Nhà Trắng, bao gồm giảm thuế và chính sách chống độc quyền nhẹ tay hơn. Tuy nhiên, “bóng ma” cuộc chiến thương mại khiến các công ty khó có thể dự đoán điều gì xảy ra trong tương lai.

“(Đầu tư lúc này) giống như đặt cược vào một trận bóng bầu dục mà bạn không biết đội nào đang chơi, không biết các cầu thủ là ai”, ông Howard Marks, đồng sáng lập công ty tài chính Oaktree Capital, nói.

Đối với những người hiểu biết ông Trump, giới tài chính đã hiểu sai về nhân tố thúc đẩy chính sách của ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai.

“Ông ấy muốn làm những điều này - giảm thuế, giảm các quy định, thúc đẩy các hợp đồng - để giúp đỡ những người đã bầu cho mình, những người sống trong các thị trấn mà những kẻ ở New York không biết rằng có tồn tại”, một nhân vật thân cận với ông Trump nói. “Ông ấy phục vụ người dân”.

Mối quan hệ bất ổn

Là con trai của một doanh nhân bất động sản và là sinh viên Trường Kinh doanh Wharton danh giá, ông Trump đã có quan hệ cá nhân nhiều thập kỷ với Phố Wall. Tuy nhiên, quan hệ này không phải lúc nào cũng tốt đẹp.

Những người quen biết ông cho biết vị tổng thống tương lai thường cảm thấy bị giới thượng lưu tại Phố Wall ngó lơ, không giúp đỡ, thậm chí là chế nhạo nỗ lực trở thành người nổi tiếng của ông.

Dù vậy, giới tài chính vẫn có sức ảnh hưởng lớn trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump. Ông Steven Mnuchin và Gary Cohn - các cựu lãnh đạo Goldman Sachs - lần lượt giữ ghế bộ trưởng Tài chính và cố vấn kinh tế trưởng. Các nhân vật hàng đầu phố Wall cũng được mời vào nhóm cố vấn cho ông Trump.

Quan hệ giữa hai bên xấu đi sau vụ bạo loạn ở Điện Capitol ngày 6/1/2021, sau khi hàng loạt lãnh đạo doanh nghiệp chỉ trích ông Trump. Tuy nhiều người đã quay lại ủng hộ và quyên tiền cho ông Trump khi ông tranh cử nhiệm kỳ thứ hai, họ không còn được ông trọng dụng.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin là đại diện của giới tài chính trong chính quyền Trump nhiệm kỳ đầu tiên. Ảnh: Reuters.

“Trừ (Bộ trưởng Tài chính) Bessent, không có một ai khác, không có tiếng nói đối lập nào. Điều này hoàn toàn khác so với khi Gary Cohn còn đem lại sự cân bằng”, lãnh đạo một hãng đầu tư nói.

Giờ đây, đa số giữ im lặng hoặc bày tỏ sự thất vọng chỉ với những người thân cận - không chỉ vì mức thuế cao mà còn vì quy trình không mấy minh bạch của Nhà Trắng. Số ít sử dụng mạng xã hội hoặc báo chí để nêu lên quan điểm.

“Ông ấy muốn chấm dứt hệ thống giao dịch toàn cầu và làm suy yếu nước Mỹ. Ông ấy muốn nước Mỹ ‘Brexit’ khỏi phần còn lại của thế giới”, ông Anthony Scaramucci, nhà sáng lập công ty đầu tư SkyBridge Capital và từng là Giám đốc Truyền thông Nhà Trắng dưới thời Trump 1.0, nói với Financial Times. “Đây là chính sách kinh tế thiếu khôn ngoan nhất trong lịch sử nước Mỹ”.

Hà Thủy