Tại sao Taliban bất ngờ khuyến cáo phụ nữ Afghanistan ở nhà

Zabihullah Mujahid, phát ngôn viên Taliban, ngày 24/8 cho biết, phụ nữ không nên ra ngoài lục này, đồng thời cho rằng đây là "chính sách tạm thời" nhằm bảo vệ phụ nữ Afghanistan cho tới khi Taliban có thể đảm bảo an toàn cho họ.

"Chúng tôi lo ngại lực lượng của mình với những người mới và chưa được đào tạo bài bản có thể ngược đãi phụ nữ. Chúng tôi không muốn lực lượng của mình làm hại hoặc quấy rối phụ nữ", ông Muhajid nói.

Người phát ngôn Taliban tiếp tục khuyến cáo phụ nữ Afghanistan nên ở nhà cho tới khi Taliban có quy trình mới, khẳng định sẽ trả lương tại nhà cho họ.

Tuyên bố của Mujahid lặp lại bình luận của Ahmadullah Waseq, phó ủy viên phụ trách các vấn đề văn hóa của Taliban, rằng "phụ nữ đi làm không thành vấn đề" miễn là họ đeo khăn trùm đầu hijab.

"Chúng tôi hiện yêu cầu họ ở nhà cho tới khi tình hình trở lại bình thường. Bây giờ là một tình huống quân sự", Waseq nói.

Cách đây không lâu, cũng ông Zabihullah Mujahid đã cam kết trong họp báo rằng, phụ nữ Afghanistan không phải lo sợ, họ sẽ không chịu phân biệt đối xử và có cơ hội học tập, làm việc "trong khuôn khổ" luật Hồi giáo.

"Tiểu vương quốc Hồi giáo tôn trọng các quyền của phụ nữ trong khuôn khổ luật Hồi giáo Sharia", người phát ngôn Zabihullah Mujahid ngày 17/8 phát biểu trong cuộc họp báo quốc tế đầu tiên của Taliban sau khi kiểm soát thủ đô Kabul của Afghanistan.

Mujahid cho biết, phụ nữ tại Afghanistan sẽ được hưởng quyền lợi và "hoạt động trong nhiều ngành và khu vực khác nhau dựa trên luật lệ và quy định", bao gồm cả giáo dục, y tế, cảnh sát và tư pháp

"Tôi muốn trấn an mọi người rằng sẽ không có bất kỳ phân biệt đối xử nào đối với phụ nữ, nhưng dĩ nhiên phải trong các khuôn khổ của chúng tôi", người phát ngôn Taliban trả lời, nhưng không nêu chi tiết các khuôn khổ này.

Trước đó, trả lời truyền thông Anh, một người phát ngôn khác của Taliban là Suhail Shaheen khẳng định phụ nữ Afghanistan vẫn được làm việc và học lên cấp đại học.

Ông nói, Taliban cam kết tôn trọng quyền học tập, làm việc và tự do ngôn luận của phụ nữ "dưới ánh sáng của luật lệ Hồi giáo".

Trong thời kỳ đầu Taliban cầm quyền tại Afghanistan năm 1996-2001, phụ nữ bị cấm ra ngoài làm việc và thậm chí không được rời khỏi nhà mà không có đàn ông đi cùng.

Phụ nữ Afghanistan phải đeo khăn trùm đầu và che kín cơ thể, không được đi học và đối mặt với trừng phạt công khai nếu vi phạm các quy tắc đạo đức do Taliban đề ra.

Sau khi tiến vào Kabul hôm 15/8 và hoàn tất tiến trình kiểm soát Afghanistan, các lãnh đạo Taliban khẳng định lần cầm quyền này sẽ khác.

Họ cho biết phụ nữ Afghanistan sẽ được phép làm việc và đi học, đồng thời phải tuân thủ các quy định tôn giáo do Taliban đặt ra.

Một số chuyên gia cho biết khuyến cáo phụ nữ không ra khỏi nhà của Taliban không phải mới mẻ. Taliban từng ra tuyên bố tương tự trong lần cầm quyền trước, Heather Barr, phó giám đốc phụ trách các vấn đề phụ nữ của tổ chức Theo dõi Nhân quyền, cho biết.

"Lý do là an ninh không tốt và họ chờ tình hình tốt hơn, khi đó phụ nữ Afghanistan có thể được tự do hơn", ông Barr nói.

"Tuy nhiên trong những năm Taliban cầm quyền, thời khắc đó có thể không bao giờ đến. Tôi chắc rằng khi phụ nữ Afghanistan nghe thấy điều này, họ sẽ nghĩ rằng việc được tự do hơn sẽ không bao giờ diễn ra", ông Barr kết luận.

Brian Castner, cố vấn cao cấp về khủng hoảng tại Tổ chức Ân xá Quốc tế, nhận định nếu Taliban muốn đối xử tốt hơn với phụ nữ Afghanistan, họ sẽ cần phải đào tạo lại các thành viên.

"Không có chuyện tất cả thành viên một phong trào như Taliban, với đường lối hoạt động nhất định trong 25 năm, sẽ làm khác đi chỉ vì tiếp quản một chính phủ", ông Castner nói.

Ông Castner nhận định chưa có dấu hiệu cho thấy Taliban thực hiện cam kết về vấn đề quyền phụ nữ hay những thay đổi khác.

Tổ chức Ân Xá Quốc tế cho biết, đã nhận thông tin rằng các tay súng Taliban đi từng nhà lùng sục những người từng làm việc cho chính phủ trước của Afghanistan, bất chấp lãnh đạo lực lượng này cam kết không trả đũa.

Phụ nữ tại các khu vực Taliban ít hiện diện ở Kabul ngày 25/8 ra đường "với trang phục bình thường, giống như thời trước khi nhóm này tiến vào thủ đô", một người địa phương tên là Shabaka cho biết.

Tuy nhiên ở trung tâm thành phố, nơi các tay súng Taliban tập trung đông hơn, rất ít phụ nữ mạo hiểm ra đường và họ đều mặc trang phục che kín cơ thể, công chức Sayed cho biết.

Việt Hùng