Taliban đốt công viên, giật sập tượng, liệu lịch sử có lặp lại?

Hình ảnh do phóng viên Hamid Shalizi của Reuters đăng Twitter hôm 16/8 cho thấy những thành viên Taliban, trong đó vài người vẫn ôm theo súng, đang chơi trò xe điện đụng trong một công viên giải trí ở thủ đô Kabul, Afghanistan.

Họ vui vẻ điều khiển những chiếc xe đụng, trong khi nhiều chiến binh Taliban khác đứng xung quanh cổ vũ và quay video. Thi thoảng những chiếc xe điện va vào nhau và những người tham gia hoặc đứng ngoài cùng hò reo thích thú.

Hãng tin Mediavenir của Pháp cũng cho biết, binh lính Taliban đang cùng nhau chơi đu quay thú nhún. Nhiều cảnh quay khác do nhà báo tự do Asaad Hanna đăng Twitter cho thấy những người lính Taliban đang nhảy trên tấm bạt lò xo một cách thích thú.

Tuy nhiên các thành viên cấp cao Taliban dường như không hài lòng với việc này, họ vừa ra lệnh phóng hỏa đốt một công viên giải trí tại tỉnh Jowzjan.

Video xuất hiện trên mạng xã hội hôm 17/8 cho thấy toàn bộ công viên giải trí ở tỉnh Jowzjan, miền Bắc Afghanistan chìm trong biển lửa vào ban đêm, với đám cháy lớn bao trùm khu vực.

Tài khoản Twitter đăng video cho hay đây là công viên giải trí Bokhdi ở thành phố Sheberghan, tỉnh Jowzjan.

Người đăng video cho biết thêm rằng Taliban đốt công viên giải trí với lý do bên trong công viên có những bức tượng trái với các tập tục Hồi giáo.

Taliban cũng vừa cho nổ tượng một lãnh đạo dân quân người Hồi giáo dòng Shia, người từng đối đầu lực lượng Taliban trong nội chiến thập niên 1990. Bức tượng bị phá hủy khắc họa Abdul Ali Mazari, một lãnh đạo dân quân chết dưới tay Taliban trong năm 1996, Động thái này trái ngược với trước đó họ tuyên bố rằng sẽ không còn hận thù, trả đũa.

Taliban đã trở lại vị trí quyền lực vào ngày 15/8, sau khi chiếm quyền kiểm soát phần lớn Afghanistan chỉ trong thời gian ngắn.

Lực lượng này hứa hẹn kỷ nguyên mới của hòa bình và an ninh. Taliban cũng cam kết sẽ tha thứ cho mọi người từng chiến đấu chống lại mình, không có sự báo thù, trả đũa, đồng thời cho phụ nữ hưởng quyền đầy đủ theo luật Hồi giáo.

Nhưng nhiều người Afghanistan vẫn mang tâm lý hoài nghi, đặc biệt là những người từng sống trong giai đoạn cai trị trước đó của Taliban vào năm 1996-2000.

Giai đoạn này, Taliban thi hành phiên bản hà khắc của luật Hồi giáo, với quy định cấm phụ nữ đi học và đi làm, truyền hình, âm nhạc thể thao đều bị cấm, người nghi phạm tội bị quất roi, bị chặt tay, chân, hoặc bị hành quyết tại nơi đông người.

Vài ngày qua, những người Afghanistan còn ở lại Kabul nói với người thân đã định cư ở nước ngoài về thời khắc hoảng loạn, nỗi sợ hãi bao trùm bởi không biết điều gì đang chờ đợi phía trước.

Các nhân chứng ở trong nước cho biết binh lính Taliban mang súng gõ cửa từng nhà tra khảo về quan hệ của họ với người Mỹ. Có những người đã phải ngủ lang từ nhà này qua nhà khác để tránh bị thẩm vấn.

Nhiều gia đình phải xóa ảnh, tin nhắn của người thân ở nước ngoài khỏi điện thoại, bởi lo sợ chúng sẽ bị Taliban thu giữ.

Nhiều phụ nữ Afghanistan từng làm việc cho Mỹ đang trở thành mục tiêu tấn công hàng đầu của Taliban. Mối đe dọa này ảnh hưởng đến tính mạng và cả con cái, gia đình họ.

Những người phụ nữ Afghanistan làm việc với Mỹ trong suốt 20 năm qua đang cố gắng hủy hết mọi thứ liên quan như xé bỏ các tài liệu bằng tiếng Anh, xóa những ứng dụng mạng xã hội và chôn điện thoại di động xuống đất.

Trưởng đại diện của hãng CNN cho biết, nhóm phóng viên của cô bị hai tay súng Taliban dùng súng đe dọa khi đang ghi lại khung cảnh hỗn loạn tại sân bay quốc tế Kabul.

Taliban hôm 18/8 tuyên bố cho biết, thể chế dân chủ không có nền tảng nào ở Afghanistan và đất nước có khả năng được điều hành bởi một hội đồng Taliban cầm quyền.

"Sẽ không có thể chế dân chủ nào cả vì nó không có bất kỳ nền tảng nào ở đất nước chúng tôi. Chúng tôi sẽ không thảo luận về loại thể chế chính trị sẽ áp dụng ở Afghanistan vì nó đã rõ ràng. Đó là luật Hồi giáo Sharia", phát ngôn viên Taliban Waheedullah Hashimi cho hay.

Theo ông Hashimi, đất nước có khả năng được điều hành bởi một hội đồng Taliban cầm quyền và thủ lĩnh tối cao Haibatullah Akhundzada dự kiến vẫn nắm quyền lãnh đạo chung, vai trò như tổng thống.

Cơ cấu quyền lực Hashimi vạch ra mang những nét tương đồng với cách Taliban điều hành Afghanistan trong thời gian nắm quyền từ 1996 đến 2001. Khi đó, thủ lĩnh tối cao Mullah Omar không lộ diện và để việc điều hành đất nước hàng ngày cho một hội đồng.

Việt Hùng