Tầm nhìn về kỷ nguyên mới trong quan hệ hữu nghị và hợp tác Việt Nam-Ireland

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu chính sách tại Trường đại học Trinity Dublin, Ireland. (Ảnh: NGUYỄN HỒNG)

Thưa Ông Patrick O’Donovan, Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đại học và Sau đại học, Nghiên cứu, Đổi mới và Khoa học Ireland,

Thưa Bà Orla Sheils, Phó Hiệu trưởng Đại học Trinity College Dublin,

Thưa Ông Martin Murray, Giám đốc điều hành của Tổ chức Asia Matters,

Thưa các quý vị và các bạn,

Thưa các bạn sinh viên Việt Nam,

Tôi rất vui mừng đến thăm Trường đại học Trinity College Dublin - một trong những trường đại học lâu đời và danh giá nhất thế giới. Từ lâu, tôi đã ấn tượng về Trường, nơi đã đào tạo ra những nhân tài vĩ đại, trong đó có Ngài Douglas Hyde - Tổng thống đầu tiên của Ireland; Bà Mary Robinson - nữ Tổng thống đầu tiên của Ireland, và đại văn hào Oscar Wilde.

Đến với Trường đại học của các bạn hôm nay, tôi đã được chiêm ngưỡng Cuốn sách “Kells” và cây đàn hạc “Brian Boru” lừng danh. Việc gửi gắm cho Trường lưu giữ những kiệt tác nghệ thuật này thể hiện sự trân trọng của Chính phủ và người dân Ireland đối với ngôi trường của các bạn nói riêng và sự nghiệp giáo dục đào tạo nói chung.

Ngay ngày đầu tiên tại Ireland là trải nghiệm đặc biệt đối với tôi. Thay mặt Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam, tôi chân thành cảm ơn sự đón tiếp nồng hậu của Chính phủ và Nhân dân Ireland. Tôi cũng cảm ơn Ban Lãnh đạo của Đại học Trinity College Dublin và Tổ chức Asia Matters đã tổ chức cuộc gặp gỡ rất có ý nghĩa ngày hôm nay.Sự hiện diện của đông đảo các quý vị và các bạn, trong đó có nhiều sinh viên Việt Nam, cho tôi niềm tin về triển vọng tươi sáng của mối quan hệ giữa hai nước chúng ta.

Thưa các quý vị và các bạn,

Trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam năm 2016, Tổng thống Ireland Michael Higgins đã chia sẻ rằng, Việt Nam-Irelandd có nhiều điểm tương đồng về lịch sử và văn hóa.

Hai dân tộc chúng ta đều trải qua nhiều hy sinh mất mát to lớn trên hành trình đấu tranh kiên cường, bất khuất vì tự do, độc lập dân tộc. Cuộc Khởi nghĩa Phục sinh năm 1916 và Cuộc chiến giành độc lập của Ireland giai đoạn 1919-1921 đã để lại một di sản không thể nào quên đối với cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trên toàn thế giới. Còn Việt Nam được biết đến với Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 - đánh dấu sự khởi đầu của quá trình sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên phạm vi toàn thế giới, và Đại thắng Mùa xuân năm 1975 - thắng lợi mang tính biểu tượng cho công lý và chính nghĩa, cho tiến bộ xã hội, cho chủ nghĩa nhân văn và lương tri của thời đại.

Nếu Ireland có anh hùng dân tộc Michael Collins, người đã cống hiến cả cuộc đời mình cho lý tưởng tự do và độc lập dân tộc, thì Việt Nam vô cùng tự hào về Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.

Hai nước chúng ta đều đề cao truyền thống hiếu học, sự hòa hiếu và mến khách, giá trị gia đình và tình đoàn kết. Bởi thế, trong quan hệ với các đối tác và bạn bè quốc tế, chúng ta luôn tìm kiếm sự hòa hợp, thúc đẩy các điểm đồng và giảm thiểu những khác biệt, đề cao hợp tác đa phương và tinh thần đoàn kết quốc tế.

Tôi tin rằng, chủ nghĩa yêu nước, lý tưởng vì tự do, độc lập dân tộc, khát vọng hòa bình cùng những giá trị văn hóa chung sẽ là “chất keo” gắn kết hai dân tộc của chúng ta hôm nay và mai sau, là nền tảng cho quan hệ của Việt Nam - Ireland phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

Thưa các quý vị và các bạn,

Việt Nam đánh giá cao những thành tựu phát triển vượt bậc về kinh tế - xã hội của Ireland. Chỉ trong hơn một thập kỷ, từ một trong những nước nghèo nhất châu Âu, Ireland đã vươn lên thành một nền kinh tế tri thức hàng đầu thế giới, một hình mẫu về sự phát triển cho nước vừa và nhỏ.

Ireland còn là một biểu tượng của tinh thần đoàn kết và uy tín quốc tế.Trong hơn 6 thập kỷ qua, Ireland liên tục cử quân tham gia Lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; đã 4 lần được tín nhiệm bầu là Ủy viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Ireland còn là một trong những nước đi đầu thế giới về viện trợ phát triển. Cộng đồng gần 80 triệu người Ireland và gốc Ireland ở nước ngoài đã có những đóng góp nổi bật vào sự lớn mạnh và phồn vinh của nhiều cường quốc trên thế giới, trong đó có nước Mỹ.

Tôi xin chia sẻ với các bạn câu chuyện về Việt Nam. Trong gần 80 năm lập nước và gần 40 năm Đổi mới, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân Việt Nam đã giành được tự do, độc lập dân tộc, và đã đạt nhiều thành tựu có ý nghĩa lịch sử.

Từ một đất nước nghèo nàn lạc hậu, bị tàn phá sau chiến tranh và bị bao vây cấm vận, Việt Nam đã trở thành một nền kinh tế mở, năng động, một điểm sáng về tăng trưởng. Sau gần 4 thập kỷ từ khi Đổi mới và mở cửa (từ năm 1986 đến nay), quy mô nền kinh tế Việt Nam đã tăng 96 lần. Mạng lưới hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam ký kết và triển khai với hơn 60 quốc gia và nền kinh tế lớn đã góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới và 20 nền kinh tế hàng đầu thế giới về thu hút đầu tư nước ngoài và về quy mô thương mại.

Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 quốc gia, mà gần đây nhất là với Malawi, nhân dịp tôi tham dự Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 79 vừa qua.Chúng tôi cũng đã nâng cấp, nâng tầm các mối quan hệ với mạng lưới 31 khuôn khổ Đối tác chiến lược và Đối tác toàn diện, trong đó có toàn bộ các nước là Ủy viên Thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và các nền kinh tế Nhóm G7. Mới hôm qua, Tôi đã cùng Tổng thống Mông Cổ ra Tuyên bố chung về việc thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện Việt Nam - Mông Cổ.

Có được những thành tựu này là trước hết là nhờ sự đồng lòng, đồng sức, nỗ lực, quyết tâm và tinh thần “Tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường và tự hào dân tộc” của toàn thể hơn 100 triệu người dân Việt Nam cùng hơn 6 triệu người Việt Nam ở trên toàn thế giới. Những kết quả mà Việt Nam đạt được ngày hôm nay cũng không thể thiếu sự đóng góp, hỗ trợ quý báu, chí tình, chí nghĩa của các nước bạn bè và cộng đồng quốc tế, trong đó có Ireland.

Nhân dịp này, tôi xin trân trọng cảm ơn sự hỗ trợ quý báu mà Chính phủ và nhân dân Ireland đã dành cho công cuộc phát triển của Việt Nam trong gần 30 năm qua, nhất là trên lĩnh vực xóa đói giảm nghèo, khắc phục hậu quả chiến tranh, hỗ trợ các đối tượng dễ bị tổn thương, nâng cao năng lực quản lý kinh tế, bình đẳng giới và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Việt Nam kiên định mục tiêu “độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội”, lấy đây làm tư tưởng, kim chỉ nam để bảo vệ và phát triển đất nước. Việt Nam cũng tiếp tục lấy con người là trung tâm, là động lực của phát triển; xây dựng Nhà nước pháp quyền, của dân, do dân và vì dân; triển khai nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng và toàn diện.

Là thành viên của Cộng đồng ASEAN, Việt Nam đang nỗ lực đóng góp vào việc hiện thực hóa Tầm nhìn đến năm 2045. Việt Nam cũng được bạn bè quốc tế đánh giá là một câu chuyện thành công, một nước đi đầu trong thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc, và đang tích cực triển khai cam kết đưa phát thải ròng về “0” vào năm 2050. Cùng các đối tác và bạn bè quốc tế, Việt Nam đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp cho các thách thức toàn cầu, trong đó có biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, bệnh dịch, an ninh nguồn nước; và đóng góp vào việc xây dựng một trật tự quốc tế công bằng, bình đẳng, minh bạch, dựa trên các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.

Chúng tôi cũng tin tưởng rằng, hòa bình là nền tảng để phát triển. Do đó, kế thừa truyền thống của dân tộc về yêu chuộng hòa bình, “hòa hiếu”, “lấy chí nhân thay cường bạo”, Việt Nam kiên trì chính sách quốc phòng “bốn không”:(1) Không tham gia liên minh quân sự; (2) Không liên kết với nước này để chống nước kia; (3) Không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ để chống lại nước khác; (4) Không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Việt Nam ủng hộ việc tôn trọng các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế; ủng hộ mạnh mẽ việc giải quyết các tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, phản đối các hành động đơn phương, chính trị cường quyền, sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.

Với tâm thế đó, Việt Nam đã đóng góp tích cực vào các vấn đề hòa bình và an ninh quốc tế. Trong 10 năm qua, hàng nghìn chiến sĩ Việt Nam đã đồng hành cùng Liên hợp quốc trong các nỗ lực gìn giữ hòa bình, an ninh quốc tế và cải thiện đời sống cho nhân dân ở nhiều quốc gia trên thế giới. Việt Nam cũng tham gia hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa cho nhiều nước trên thế giới.

Bước vào vào kỷ nguyên phát triển mới, với thế và lực mới, Việt Nam quyết tâm thực hiện hiệu quả ngoại giao thời đại mới, sẵn sàng đóng góp tích cực và chủ động hơn nữa vào nền chính trị thế giới, nền kinh tế toàn cầu và nền văn minh nhân loại.

Thưa các quý vị và các bạn,

Sau gần 3 thập kỷ thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và Ireland ngày càng phát triển tích cực. Việt Nam luôn coi trọng quan hệ với Ireland, một thành viên năng động của EU, một quốc gia tiên phong về đổi mới sáng tạo và cội nguồn của tinh hoa thế giới. Tôi mong chuyến thăm lần này của tôi tới Ireland sẽ đóng góp tích cực vào việc tăng cường hơn nữa quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa hai nước chúng ta.

Sáng nay, tôi đã có cuộc hội đàm rất thành công với Ngài Tổng thống Michael D. Higgins. Chúng tôi đã nhất trí các nguyên tắc và phương hướng hợp tác lớn để đưa quan hệ song phương bước sang kỷ nguyên mới, toàn diện, sâu rộng, hiệu quả và thực chất hơn. Chúng tôi cũng tái khẳng định các giá trị chung mà hai nước chia sẻ. Đó là trân trọng hòa bình, tinh thần độc lập tự chủ,đề cao chủ nghĩa đa phương, tôn trọng luật pháp quốc tế và sức mạnh của tình hữu nghị và đoàn kết quốc tế.

Tôi vui mừng thông báo Việt Nam sẽ chính thức mở Đại sứ quán tại Ireland. Tôi tin tưởng rằng, đây sẽ là một dấu mốc quan trọng, góp phần tạo xung lực mới cho hợp tác giữa Việt Nam và Ireland trong thời gian tới.

Thưa các quý vị và các bạn,

Thế giới đang trải qua những thay đổi mang tính thời đại. Trong đó, châu Âu và châu Á-Thái Bình Dương là hai khu vực chịu nhiều tác động sâu sắc nhất. Từ nay đến năm 2030, và nhìn xa hơn là đến năm 2045, là giai đoạn quan trọng nhất để xác lập trật tự thế giới mới. Những chuyển biến có tính thời đại đem đến thời cơ, thuận lợi mới cho tất cả các quốc gia, nhưng cùng với đó là nhiều thách thức.

Đối với Việt Nam, đây là thời kỳ cơ hội chiến lược quan trọng, giai đoạn nước rút để kiến tạo kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam; hiện thực hóa các mục tiêu trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2030, nước công nghiệp hiện đại theo định hướng xã hội chủ nghĩa vào năm 2045, và khát vọng xây dựng nước Việt Nam “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Với Ireland, đây là giai đoạn then chốt để hoàn thành Khuôn khổ Kế hoạch Quốc gia 2040, chuyển đổi thành công mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững và cân bằng hơn, vì một cuộc sống tốt đẹp hơn của mọi người dân Ireland.

Để tận dụng tối đa thời cơ chiến lược, chuyển hóa các thách thức thành cơ hội, và xây dựng tương lai thịnh vượng cho cả hai nước chúng ta, tôi xin nhấn mạnh các phương hướng sau đây:

Thứ nhất, chủ động kiến tạo không gian phát triển mới vì lợi ích và thịnh vượng của nhân dân hai nước. Trong kỷ nguyên Cách mạng công nghiệp 4.0, 5.0 và có thể là X.0 trong tương lai,động lực phát triển phải đến từ việc định hình những mô hình tăng trưởng mới, mang tính đột phá, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao làm nền tảng; bảo đảm nguyên tắc phát triển bền vững và lành mạnh, không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế; lấy con người làm động lực, chủ thể và trung tâm của phát triển.

Tôi tin tưởng rằng, Khuôn khổ quan hệ Đối tác chiến lược trongtrong lĩnh vực giáo dục đại học mà hai nước sẽ thiết lậptrong chuyến thăm lần này của tôi sẽ góp phần phát huy thế mạnh của mỗi nước và những thành tựu hợp tác song phương trong gần 30 năm qua; khai mở những hướng đi mới cho hợp tác, gắn với các xu hướng của thời đại; làm lan tỏa mạnh mẽ hơn những giá trị chung mà hai nước chúng ta cùng chia sẻ tới thế hệ trẻ, trong đó có các bạn sinh viên có mặt tại đây hôm nay - chủ nhân tương lai của hai nước chúng ta.

Thứ hai, tạo đột phá trong việc nâng cao tính tự chủ, tự lực, tự cường và khả năng thích ứng trước các thách thức toàn cầu mới. Chúng ta cần cùng nhau thay đổi tư duy và phương thức xử lý các thách thức toàn cầu, từ“ứng phó, khắc phục có tính bị động” sang “chủ động phòng ngừa, kiểm soát từ sớm, từ xa”; chủ động tạo dựng lợi thế mới và nâng cao sức mạnh nội sinh, khả năng chống chịu trước các tác động từ môi trường bên ngoài.

Là thành viên của ASEAN và EU, hai cộng đồng năng động hàng đầu thế giới, Việt Nam và Ireland cần tăng cường kết nối hơn nữa, bổ trợ cho nhau, phát huy thế mạnh của mỗi bên,nhằm nâng cao hiệu quả xử lý các thách thức toàn cầu và sớm thực hiện các mục tiêu phát triển 2040 và 2045.

Phát huy tinh thần đại đoàn kết, hai nước chúng ta cũng cần tăng cường hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm với các quốc gia kém phát triển hơn, để “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối cho Ireland và EU mở rộng hợp tác ASEAN.

Thứ ba, nâng tầm và chủ động mở rộng đóng góp của Việt Nam và Ireland cho các vấn đề hòa bình,hợp tác và phát triển quốc tế. Cùng là thành viên tích cực và có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế,Việt Nam và Ireland cần tiếp tục thúc đẩy hợp tác đa phương, tôn trọng luật pháp quốc tế, nhất là việc giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế; đề cao vai trò của Liên hợp quốc; chủ động khởi xướng các ý tưởng hợp tác mới, vì hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển của nhân loại. Đặc biệt, cần đóng góp tích cực hơn vào việc duy trì an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở các vùng biển và đại dương, phù hợp với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 và luật pháp quốc tế. Chúng ta cũng cần tiếp tục thúc đẩy tự do hóa thương mại và đầu tư; tham gia xây dựng, định hình các luật chơi mới, khuôn khổ hợp tác kinh tế quốc tế mới, công bằng, minh bạch và bình đẳng hơn.

Tôi vui mừng được biết, Trường Trinity College Dublin đang triển khai nhiều chương trình hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu của Việt Nam. Hàng trăm giảng viên, sinh viên Việt Nam đã và đang được tiếp cận với nền giáo dục và nghiên cứu chất lượng đẳng cấp quốc tế của các bạn. Tôi mong rằng, các chương trình hợp tác này sẽ đạt nhiều kết quả tích cực hơn nữa, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển dài hạn của cả hai nước và đưa quan hệ Việt Nam-Ireland phát triển ngày càng sống động và thực chất.

Thưa các quý vị và các bạn,

Nhìn lại chặng đường gần 30 quan hệ vừa qua, tôi tin tưởng sâu sắc rằng, trong những thập kỷ tới và xa hơn nữa, mối quan hệ Việt Nam-Ireland sẽ ngày càng được củng cố và nâng lên tầm cao mới.

Xin kết thúc bài phát biểu bằng câu thành ngữ của các bạn: “Trong tất cả những mối quan hệ, tình bạn là tốt nhất và sẽ luôn là như vậy” (“The best ships are friendships, may they always be”).

Tôi tin tưởng Việt Nam và Ireland sẽ tiếp tục sát cánh cùng nhau, hợp tác chặt chẽ, hướng tới tầm vóc quan hệ cao hơn trong tương lai, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì một tương lai hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở hai khu vực và trên thế giới.

Xin chúc toàn thể quý vị và các bạn sức khỏe, hạnh phúc và thành công!

Xin trân trọng cảm ơn!

Tô Lâm Tổng Bí thư, Chủ tịch nước