Tầm vóc mới, cơ hội mới và diện mạo mới cho Thủ đô

15 năm mở rộng địa giới hành chính Thủ đô Hà Nội:

Một góc Hà Nội nhìn từ trên cao. Ảnh: Khánh Huy

15 năm ghi nhận tăng trưởng ổn định

Qua 15 năm phát triển, Thủ đô Hà Nội đã có sự thay đổi rõ rệt, trở thành một đại đô thị với 30 quận, huyện, thị xã... Quy mô dân số là hơn 8,5 triệu người.

Việc mở rộng địa giới hành chính đã trở thành một cú hích về phát triển kinh tế cho Thủ đô, là động lực phát triển Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ.

Sau khi mở rộng địa giới hành chính, trong suốt những năm qua, TP Hà Nội luôn nhận được sự quan tâm, lãnh đạo thường xuyên, trực tiếp của Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ; sự phối hợp giúp đỡ của các bộ, ngành trung ương, các đơn vị, địa phương, của các nhà trí thức, nhà khoa học và sự ủng hộ, động viên to lớn của nhân dân cả nước. Một số cơ chế, chính sách được ban hành đã tạo điều kiện cho Hà Nội huy động mọi nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh và đối ngoại.

Do đó, nền kinh tế Thủ đô luôn giữ vị trí đầu tàu và là động lực phát triển Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ và ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với kinh tế của cả nước. Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) giai đoạn 2008 - 2010 (theo quy mô chưa thay đổi) đạt 9,68%/năm. Giai đoạn 2011 - 2022 (theo quy mô GRDP điều chỉnh) GRDP tăng bình quân 6,67%/năm; trong đó, dịch vụ tăng 6,77%; công nghiệp - xây dựng tăng 8,19%; nông nghiệp tăng 2,87%. Hà Nội luôn duy trì tăng trưởng cao, bình quân giai đoạn 2011 - 2022, GRDP tăng gấp 1,12 lần so với mức tăng chung cả nước. Năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh được cải thiện, năng suất lao động năm 2022 đạt 291,3 triệu đồng/lao động (giá hiện hành), gấp 2,34 lần năm 2011 (124,5 triệu đồng/lao động) và gấp 1,6 lần bình quân cả nước (181,1 triệu đồng/lao động).

Năm 2022, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của TP Hà Nội đạt hơn 58 tỷ USD (gấp 1,93 lần so với năm 2008). Lạm phát được kiểm soát tốt; thực hiện quản lý, điều hành hiệu quả giá cả theo cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước; chỉ số giá tiêu dùng giảm từ mức 18% năm 2011 còn 3,4% năm 2022, góp phần quan trọng ổn định tình hình kinh tế vĩ mô cả nước.

Ngành công nghiệp được tích cực cơ cấu lại, tăng tỷ trọng các ngành chế biến, chế tạo và phát triển công nghệ cao. Giai đoạn 2011 - 2022, công nghiệp và xây dựng tăng bình quân 8,19%/năm (cao hơn bình quân chung 6,67%). Một số lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao đã có bước phát triển khá. Hà Nội luôn chú trọng phát triển kinh tế tri thức, kinh tế số, là địa phương dẫn đầu cả nước về doanh thu công nghiệp ICT (đạt khoảng 320 nghìn tỷ đồng), với khoảng gần 8.500 doanh nghiệp công nghệ thông tin và có 2/5 khu công nghiệp công nghệ thông tin tập trung của cả nước.

Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn từ 2008 đến nay đều hoàn thành và vượt dự toán thu được trung ương giao. Giai đoạn 2008 - 2022, tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội trên địa bàn Thủ đô huy động gần 4,04 triệu tỷ đồng, tăng hàng năm 11,04%. Thành phố triển khai nhiều giải pháp, đã thu hút mới trên 4.500 dự án FDI với tổng vốn đầu tư đăng ký trên 33 tỷ USD; các doanh nghiệp FDI đã đóng góp trên 10% thu ngân sách và 11% vốn đầu tư phát triển toàn xã hội.

Một trong những điểm sáng nữa là diện mạo nông thôn cũng thay đổi rõ rệt. Đến nay, đã có 18/18 huyện, thị xã đạt chuẩn nông thôn mới. 100% xã đạt chuẩn nông thôn mới. Hà Nội cũng nằm trong nhóm 10 thành phố có tăng trưởng du lịch nhanh nhất thế giới. Việc mở rộng địa giới hành chính là thay đổi quan trọng, mang tầm vóc mới, cơ hội mới và diện mạo mới cho Thủ đô.

Diện mạo nông thôn đổi thay tích cực theo hướng ngày một văn minh, hiện đại, các giá trị bản sắc văn hóa truyền thống vẫn được lưu giữ và phát huy. Hiện Hà Nội có 1.350 làng nghề và làng có nghề, thu hút hàng chục nghìn lao động, trong đó 313 làng được công nhận là làng nghề, làng nghề truyền thống.

Một cuộc kiến thiết mang tầm vóc lịch sử

Bên cạnh đó, Hà Nội là địa phương đầu tiên trong nước hoàn thành tổng kiểm kê, đánh giá, phân loại di tích và bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể với 5.922 di tích và 1.793 di sản văn hóa phi vật thể. Các mô hình làng văn hóa, thôn, tổ dân phố văn hóa, gia đình văn hóa dần đi vào thực chất. Nhiều di sản văn hóa, danh hiệu cao quý được UNESCO vinh danh.

Đặc biệt sau kỷ niệm 20 năm “Thành phố vì hòa bình” năm 2019, Hà Nội là địa phương đầu tiên của Việt Nam được tổ chức UNESCO công nhận là thành viên của “Mạng lưới thành phố sáng tạo” với lĩnh vực đăng ký tham gia là “Thiết kế sáng tạo”, là cơ hội, điều kiện thuận lợi để Thủ đô Hà Nội triển khai đẩy mạnh khởi nghiệp sáng tạo, phát triển công nghiệp văn hóa, định vị thương hiệu, quảng bá hình ảnh và hướng tới trở thành một thành phố sáng tạo tiêu biểu của khu vực Đông Nam Á, điểm đến của tri thức và sáng tạo trên thế giới.

Cùng với đó, công tác chăm lo cho con người và xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh chuyển biến tích cực. Việc ban hành, thực hiện quy tắc ứng xử nơi công sở và nơi công cộng tạo được chuyển biến từ nhận thức đến hành động, góp phần bồi đắp nền tảng văn hóa, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh.

Đối với lĩnh vực du lịch được chú trọng phát triển, dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, được xếp hạng trong nhóm 10 thành phố có tăng trưởng du lịch nhanh nhất thế giới, đứng thứ 15 trong danh sách 25 điểm đến du lịch phổ biến nhất trên thế giới.

Động lực chính cho sự phát triển của Thủ đô trong 15 năm mở rộng có thể kể đến 3 yếu tố: Thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực. Mỗi năm, Hà Nội dành 30 - 40% nguồn vốn ngân sách để đầu tư cho giao thông. Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao được coi là nhiệm vụ trung tâm. Luật Thủ đô có hiệu lực từ tháng 7/2013, văn bản pháp lý quan trọng với mục tiêu tạo cơ chế đặc thù cho Hà Nội phát triển. Sau 10 năm, Luật Thủ đô sửa đổi cũng đang được cân nhắc xem xét, kỳ vọng tạo cơ chế vượt trội để Thủ đô khai thác tốt hơn nguồn lực, phát triển bứt phá trong thời gian tới.

Quyết định mở rộng Hà Nội, một cuộc kiến thiết mang tầm vóc lịch sử. Tạo không gian rộng mở, thực hiện một tầm nhìn phát triển tương xứng với Thủ đô của đất nước. 15 năm qua cũng là nền tảng vững chắc cho những kế hoạch rộng lớn hơn với Hà Nội, động lực mạnh mẽ cho cả Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước nói chung, Thủ đô Văn hiến, Văn minh và Hiện đại.

Ngày 29/5/2008, Quốc hội khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 15/2008/NQ-QH12 về điều chỉnh địa giới hành chính thành phố Hà Nội và một số tỉnh có liên quan. Theo đó, Quốc hội đã quyết định từ ngày 1/8/2008 sáp nhập tỉnh Hà Tây, 4 xã thuộc huyện Lương Sơn của Hòa Bình và huyện Mê Linh của Vĩnh Phúc vào Thủ đô.

T.Quang