Tấn công hàng trăm mục tiêu ở Nga trong năm 2024, Ukraine đạt được gì?

Trong năm 2024, khi quân đội Nga tiếp tục nắm giữ lợi thế trên bộ, Ukraine đã đặt cược vào máy bay không người lái (UAV) để tấn công hàng trăm mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Nga.

Các cuộc tấn công của Ukraine đã nhắm vào hàng chục nhà máy lọc dầu hỗ trợ cho nỗ lực tấn công của quân đội Nga, các kho chứa vũ khí, nhà máy sản xuất vũ khí, và các sân bay quân sự có sự hiện diện của Không quân Nga. Những cuộc tấn công này dù không thể chấm dứt xung đột, nhưng đã làm chậm bước tiến của quân đội Nga, cản trở công tác hậu cần.

Hôm 27/12, phát ngôn viên tình báo quân sự Ukraine (HUR) Andrii Yusov cho biết: “Các UAV tầm xa của Ukraine về mặt lý thuyết có thể hoạt động ở phạm vi lên tới 2.000km".

Vụ tấn công bằng UAV của Ukraine vào vùng Tatarstan của Nga. Ảnh: Kyiv Independent

Vụ tấn công bằng UAV của Ukraine vào vùng Tatarstan của Nga. Ảnh: Kyiv Independent

Đối với Ukraine, 2024 là một năm đột phá trong việc triển khai UAV tầm xa. Vào cuối tháng 9, Bộ trưởng Quốc phòng Ukaine Rustem Umerov cho biết, quân đội nước này đã phá hủy hoặc làm hư hại hơn 200 cơ sở quân sự ở Nga bằng công nghệ "bầy đàn UAV". Cả Ukraine và Nga đều sử dụng chiến thuật này để tấn công khi phóng hàng chục và thậm chí là hàng trăm UAV cùng lúc, nhằm gây sức ép cho hệ thống phòng không đối phương.

Các hệ thống phòng không đời cũ của Nga chủ yếu được thiết kế để chống lại những mục tiêu lớn như tên lửa hoặc máy bay, nên không phải lúc nào cũng xác định được UAV. Trong khi đó, Ukraine đã chế tạo được hàng nghìn UAV tầm xa trong vòng một năm.

Theo truyền thông Nga, cuộc tấn công bằng UAV có quy mô lớn nhất của Ukraine vào Nga xảy ra hôm 1/9 khi phòng Nga bắn hạ 158 UAV trên 16 vùng bao gồm thủ đô Moscow. Vụ tấn công đã gây ra hỏa hoạn tại nhà máy lọc dầu của Gazpromneft ở quận Kapotnya của Moscow, khiến nhà máy phải đóng một nửa công suất. Ngoài ra, các nhà máy điện ở Moscow và các Tver cũng bị nhắm mục tiêu, và một mạng lưới phân phối khí đốt ở Konakovo cũng bị hư hại.

Vụ tấn công lớn thứ 2 của Ukraine xảy ra hôm 10/9, khi giới chức Nga cho biết Phòng không nước này đã bắt hạ tổng cộng 144 UAV.

Hai vụ tấn công trên cho thấy mức độ dễ bị tổn thương của các hệ thống phòng không Nga, khi chúng không thể bao phủ hầu hết lãnh thổ nước này, mà còn cả khu vực xung quanh thủ đô Moscow.

Chia sẻ với tờ Kyiv Independent, ông Mattias Eken, chuyên gia quốc phòng và an ninh tại RAND Corporation, cho rằng Nga có thể sẽ cần nâng cấp công nghệ radar để chống lại sự hiện diện ngày càng tăng của những UAV cỡ nhỏ giá rẻ. Công nghệ này tích hợp các hệ thống phát hiện quang học và âm thanh để nhận diện UAV từ xa, song quá trình nâng cấp có thể mất nhiều năm.

Còn hiện tại, Nga đang cố gắng bảo vệ bầu trời bằng cách tăng số lượng các nhóm hỏa lực cơ động, cùng nhiều phương pháp khác.

Phạm vi tấn công hàng nghìn km

Quá trình sản xuất UAV của Ukraine rẻ hơn nhiều so với tên lửa, nhưng UAV có tầm hoạt động ấn tượng không kém. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Umerov, Kiev đã tăng cường năng lực quân sự tầm xa của mình "nhiều lần" trong năm nay.

Vào tháng 4, Ukraine lần đầu tiên đã bắn trúng mục tiêu cách biên giới quốc gia 1.300km khi tấn công một trong những nhà máy lọc dầu lớn nhất của Nga ở thành phố Nizhnekamsk, Tatarstan. Cuộc tấn công này còn nhắm vào một cơ sở sản xuất UAV tại Khu kinh tế đặc biệt Alabuga ở quận Yelabuga.

Nguồn tin trong Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) cho hay, nhà máy lọc dầu của Nga bị tấn công có công suất khoảng 8 triệu tấn/năm, chiếm 2,6% công suất chế biến dầu hàng năm của Nga.

Tới tháng 7, UAV Ukraine đã lập kỷ lục tầm xa mới khi tấn công sân bay quân sự Olenya ở vùng Murmansk của Nga, và làm hư hại một máy bay ném bom Tu-22M3. Mục tiêu này nằm cách biên giới Ukaine 1.800km.

Các cuộc tấn công tầm xa của Ukraine đã buộc Nga phải di dời máy bay, từ đó ảnh hưởng đến kế hoạch chiến lược tấn công Ukraine trong tương lai. Sau khi Mỹ cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa được viện trợ để tấn công lãnh thổ Nga, Moscow đã di chuyển 90% máy bay được sử dụng để tấn công Ukraine cách xa biên giới Ukraine hơn 300km.

Tuy nhiên, nhiều cơ sở quân sự của Nga không thể di chuyển, và trở thành mục tiêu mở cho UAV của Ukraine.

UAV Black Fury của Ukraine. Ảnh: Kyiv Independent

UAV Black Fury của Ukraine. Ảnh: Kyiv Independent

Kho vũ khí phát nổ

Trong loạt mục tiêu được Ukraine ưu tiên có các kho vũ khí của Nga, nơi thiết bị quân sự được chuyển ra tiền tuyến.

Vào tháng 9, UAV Ukraine đã phá hủy ít nhất 30.000 tấn đạn dược được cho là bao gồm cả tên lửa đạn đạo ở kho chứa ở Toropets thuộc vùng Tver của Nga.

Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Anh cho biết cuộc tấn công vào Toropets và sau đó là kho vũ khí ở thị trấn Tikhoretsk được coi là "thiệt hại lớn nhất về đạn dược" của Nga trong quá trình triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.

Các chuyên gia nhận định, ngay cả những thiệt hại nhỏ đối với các nhà kho vũ khí dù có thể không nhìn thấy trên hình ảnh vệ tinh cũng có thể dẫn đến những tác động đáng kể trong các hoạt động hậu cần của Nga.

Ông Federico Borsari tại Trung tâm phân tích chính sách châu Âu (CEPA) nhận định, những tổn thất đáng kể hơn như đối với số vũ khí đắt tiền đủ dùng trong một tháng còn có thể làm chậm tốc độ tiến quân của quân đội Nga ở tiền tuyến, cũng như làm giảm lượng hỏa lực nhắm vào binh lính Ukraine.

Dầu mỏ bị tổn thất

Ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga chịu thiệt hại nặng nề nhất từ các cuộc tấn công gần đây của Ukraine, dẫn đến gián đoạn sản xuất, và làm giá nhiên liệu tăng mạnh ở Nga.

Sau các cuộc tấn công của Ukraine, nhiều nhà máy lọc dầu tại Nga đã buộc phải tạm dừng sản xuất. Theo tính toán của NATO vào tháng 7, các cuộc tấn công bằng UAV của Ukraine vào các nhà máy lọc dầu của Nga đã khiến sản lượng giảm khoảng 17%.

Điển hình, vào tháng 8, một cuộc tấn công của Ukraine vào nhà máy lọc dầu Kavkaz bên ngoài thị trấn Proletarsk thuộc vùng Rostov của Nga đã gây ra hỏa hoạn kéo dài hơn 2 tuần. Chính quyền Nga không báo cáo quy mô thiệt hại, nhưng hình ảnh vệ tinh cho thấy khu vực bị ảnh hưởng rất rộng lớn.

Tính đến tháng 11, ít nhất 3 nhà máy lọc dầu của Nga là Tuapse, Ilyich, và Novoshakhtinsk đã buộc phải dừng hoặc thu hẹp quy mô sản xuất do tổn thất đáng kể, và đối mặt với nguy cơ đóng cửa.

Điều tiếp theo

Hồi tháng 10, Tổng thống Zelensky tuyên bố Ukraine có thể sản xuất ít nhất 4 triệu UAV mỗi năm, và hơn 1,5 triệu chiếc đã được ký hợp đồng.

Trong năm 2025, quân đội Ukraine không chỉ hướng tới tăng cường sản lượng UAV, mà còn tìm cách thúc đẩy sản xuất tên lửa trong bối cảnh nguồn cung vũ khí từ các đối tác phương Tây mà đặc biệt từ Mỹ có thể bị suy giảm.

Hoạt động sản xuất tên lửa trong nước có thể là một nhân tố thay đổi cuộc chơi tiềm tàng đối với các cuộc tấn công của Ukraine vào sâu trong lãnh thổ Nga.

Tuy nhiên, trong năm nay, quân đội Ukraine sẽ tiếp tục phải đối mặt với mối đe dọa khác nguy hiểm hơn, đó là sự tiến công mạnh mẽ của Nga trên tuyến đầu. Trong khi đó, Ukraine vẫn chưa có đủ tên lửa và UAV để ngăn chặn đòn tấn công của Nga về phía bắc, phía đông, và phía nam.

Minh Thu

Nguồn VietnamNet: https://vietnamnet.vn/tan-cong-hang-tram-muc-tieu-o-nga-trong-nam-2024-ukraine-dat-duoc-gi-2358615.html