Tấn công mạng: Khó xử lý triệt để?

Một sự kiện về an toàn thông tin được tổ chức tại TPHCM để giúp doanh nghiệp, người dân phòng ngừa tấn công mạng. Ảnh: TẤN BA

“Trộm núp gầm giường”

Liên tiếp trong thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp của Việt Nam như VNDIRECT, VPOil… bị tấn công mã hóa dữ liệu tống tiền (ransomware). Khi xảy ra sự cố, các lực lượng chức năng về an toàn, an ninh mạng của Bộ Công an và Bộ TT-TT cùng các chuyên gia tích cực hỗ trợ khắc phục. Việc các tổ chức, doanh nghiệp liên tiếp đối mặt với sự cố tấn công ransomware đang khiến nhiều cơ quan, đơn vị lo lắng.

Đánh giá về nguy cơ tấn công ransomware ở Việt Nam hiện nay, Trung tá Lê Xuân Thủy, Giám đốc Trung tâm An ninh mạng quốc gia (Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao-A05, Bộ Công an), cho rằng, không loại trừ khả năng nhiều tổ chức trọng yếu đã bị tin tặc “nằm vùng” trong hệ thống. Tình thế nguy hiểm như “trộm núp gầm giường” mà chủ nhà không hay biết.

Theo Trung tá Lê Xuân Thủy, thời gian tin tặc “nằm vùng” rất lâu, thậm chí, với một số ngân hàng, chúng còn tiến hành giao dịch chuyển tiền nháp. “Không ít trường hợp tin tặc nắm vững nghiệp vụ hơn cán bộ chuyên trách. Một đơn vị trong ngành tài chính bị tấn công mạng vào tháng 12-2023, tin tặc “nằm vùng” rất lâu, gây thiệt hại gần 200 tỷ đồng”, Trung tá Lê Xuân Thủy chia sẻ.

Còn theo ông Phạm Thái Sơn, Phó Giám đốc Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC - Cục ATTT), nằm im chờ đợi thời cơ là đặc tính của tin tặc và một khi ra đòn sẽ là đòn triệt hạ, gây hậu quả lớn cho đối tượng bị tấn công.

Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu công nghệ, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, ví von: “Tin tặc như đối tượng xấu ẩn nấp trong siêu thị. Chúng thâm nhập vào hệ thống, tìm hiểu tường tận các mặt hàng có giá trị, mã số két thu ngân, sơ đồ bố trí, mã cửa ra vào... rồi bất ngờ ra tay, khóa tất cả kho hàng để không ai truy cập được”.

Thống kê của Cục ATTT, Bộ TT-TT, từ đầu năm 2023 đến nay, đã có hơn 13.750 cuộc tấn công mạng vào các hệ thống thông tin tại Việt Nam gây ra sự cố. Trong đó, riêng 3 tháng đầu năm 2024, đã có 2.323 vụ tấn công mạng vào các hệ thống thông tin tại Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Đức Chung, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM, chuyển đổi số đồng nghĩa với việc số hóa dữ liệu và sử dụng các hệ thống thông tin nhiều hơn. Điều này khiến các tổ chức dễ bị tấn công mạng và rò rỉ dữ liệu nếu không có biện pháp bảo mật. Cho nên, tuân thủ các quy chuẩn về ATTT giúp thiết lập các biện pháp bảo mật cần thiết để bảo vệ dữ liệu và hệ thống khỏi các mối đe dọa mạng. Từ đó, các tổ chức, đơn vị sẽ nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, khẳng định giá trị cốt lõi, nâng cao vị thế và niềm tin đối với người dùng.

Xây dựng lòng tin

Ông Nguyễn Bá Diệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội ATTT phía Nam (VNISA phía Nam), cho biết, hiện nay, bảo mật được xem là một cuộc chiến trường kỳ và đầu tư không hề nhỏ nên để đảm bảo ATTT, tiết kiệm chi phí đầu tư, tổ chức hay doanh nghiệp, thậm chí cá nhân cần có lòng tin hợp tác với các cơ quan chuyên môn của Nhà nước. Có như vậy mới góp phần hạn chế nguy cơ tấn công mạng.

“Thời gian qua, các cơ quan chuyên môn của Nhà nước đã có nhiều nỗ lực để đảm bảo công tác ATTT, song vì những lý do như dữ liệu phải bảo mật, dữ liệu là tài sản của doanh nghiệp nên không ít tổ chức, doanh nghiệp ngại hợp tác ban đầu, thậm chí thiếu chú ý đến cảnh báo của cơ quan chuyên môn; đến khi xảy ra sự việc bị tấn công mạng mới cầu cứu… Đây là thực tế khó khăn trong công tác ATTT hiện nay”, ông Nguyễn Bá Diệp chia sẻ thêm.

Các chuyên gia cho rằng, trước đây, các doanh nghiệp, tổ chức đầu tư 80% để ngăn chặn chứ không đầu tư cho việc theo dõi, giám sát, phản ứng trước các cuộc tấn công. Chính vì vậy, các phương pháp theo dõi giám sát, phản ứng và ngăn chặn nên được đầu tư như nhau. Với hình thức tấn công ransomware, các chuyên gia cũng thống nhất “phòng hơn chống” và đề nghị NCSC cần tăng cường biện pháp giám sát liên tục, bất kể thời điểm nào, qua đó cảnh báo sớm và liên tục cho tổ chức, doanh nghiệp, người dân.

“Hiện về mức độ đầu tư, các hoạt động tuân thủ quy định pháp luật về ATTT của các cơ quan, tổ chức doanh nghiệp còn chưa tương xứng, chưa đáp ứng yêu cầu. Không những thế, một số cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp còn có xu hướng giấu thông tin khi gặp sự cố mất ATTT hoặc bị tấn công mạng. Từ các vụ tấn công ransomware vào một số doanh nghiệp Việt Nam gần đây cho thấy, hệ thống thông tin của các doanh nghiệp, nhất là hệ thống quản lý và lưu trữ nhiều dữ liệu của người dùng cũng quan trọng, cần được bảo vệ an toàn không khác gì các hệ thống thông tin của cơ quan nhà nước”, ông Trần Nguyên Chung, Trưởng phòng An toàn hệ thống thông tin (Cục ATTT), cho biết.

BÁ TÂN - TRẦN LƯU