Tận dụng hiệu quả C/O, hàng Việt tăng xuất khẩu vào Thụy Điển

Theo Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm thị trường Bắc Âu, sau 5 năm Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đi vào thực thi, có thể khẳng định mức độ tận dụng ưu đãi Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) của doanh nghiệp Việt Nam khi xuất khẩu sang Thụy Điển đã có bước cải thiện rõ rệt. Sự chuyển biến này thể hiện rõ ở các nhóm hàng có chuỗi cung ứng tương đối ổn định và đã quen thuộc với thị trường EU như dệt may, giày dép, đồ gỗ và một số mặt hàng nông, thủy sản chế biến.

Cà phê là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực sang EU (Ảnh: TTXVN)

Tuy nhiên, thực tế cho thấy mức độ tận dụng ưu đãi EVFTA tại thị trường Thụy Điển vẫn chưa phản ánh hết tiềm năng sẵn có. Không ít lô hàng của Việt Nam vẫn đang xuất khẩu theo cơ chế ưu đãi trước đây, trong khi về mặt kỹ thuật hoàn toàn có thể đáp ứng quy tắc xuất xứ của EVFTA. Nguyên nhân chủ yếu không xuất phát từ các yêu cầu hay rào cản riêng của thị trường Thụy Điển, mà nằm ở khâu chuẩn bị hồ sơ, năng lực quản trị xuất xứ trong doanh nghiệp và mức độ chủ động trong tổ chức, kiểm soát chuỗi cung ứng nguyên liệu - sản xuất.

Ở góc độ thị trường, Thụy Điển được đánh giá là quốc gia đặc biệt coi trọng các yếu tố bền vững và khả năng truy xuất nguồn gốc. Về mặt pháp lý, quy tắc xuất xứ theo EVFTA được áp dụng thống nhất trong toàn EU và Thụy Điển không đặt ra yêu cầu riêng về C/O. Tuy nhiên, trên thực tế, đây là thị trường có yêu cầu cao hơn ở khâu hậu kiểm, khi các nhà nhập khẩu, hệ thống bán lẻ và cơ quan chức năng đặc biệt quan tâm đến tính minh bạch và sự nhất quán của hồ sơ xuất xứ.

Điều này đặt ra yêu cầu cao hơn đối với doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình chứng minh nguồn gốc hàng hóa. Doanh nghiệp không chỉ cần đáp ứng đủ điều kiện để được cấp C/O, mà còn phải xây dựng được “câu chuyện nguồn gốc” logic và xuyên suốt, từ nguyên liệu đầu vào, quy trình sản xuất đến các tiêu chuẩn về môi trường, lao động và phát triển bền vững.

Thực tế cho thấy, nếu hồ sơ C/O tách rời khỏi hệ thống truy xuất nguồn gốc và quản trị chuỗi cung ứng, doanh nghiệp rất dễ gặp khó khăn khi bị yêu cầu giải trình hoặc hậu kiểm tại thị trường Thụy Điển. Do đó, để tận dụng hiệu quả ưu đãi EVFTA, doanh nghiệp Việt Nam cần chuyển từ cách tiếp cận mang tính thủ tục sang quản trị xuất xứ bài bản, coi đây là yếu tố cốt lõi giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng thâm nhập bền vững vào thị trường EU.

Lan Phương