Tân Giám đốc NASA cam kết đưa người trở lại Mặt trăng trong 3 năm

Jared Isaacman đưa ra tuyên bố khá sốc

Cam kết được nêu trong phát biểu công khai đầu tiên kể từ khi Isaacman chính thức được Thượng viện phê chuẩn vào ghế nóng của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA). Không chỉ dừng lại ở việc cắm cờ hay để lại dấu chân, tầm nhìn của tân Giám đốc NASA, một đồng minh thân cận của tỷ phú Elon Musk là khai mở kỷ nguyên "nền kinh tế quỹ đạo".

Từ việc xây dựng các trung tâm dữ liệu ngoài không gian đến tham vọng khai thác Helium-3 để giải quyết bài toán năng lượng toàn cầu, NASA dưới thời Isaacman đang chuyển mình từ một cơ quan thám hiểm khoa học thuần túy sang vai trò kiến tạo hạ tầng cho một nền công nghiệp vũ trụ thương mại, với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ Nhà Trắng và dòng tiền khổng lồ từ "Đạo luật Tươi đẹp" (One Big Beautiful Bill Act).

Kỷ nguyên "Kinh tế Quỹ đạo": Từ trung tâm dữ liệu không gian đến mỏ vàng năng lượng Helium-3

Xuất hiện trên chương trình "Closing Bell Overtime" của CNBC vào thứ Sáu vừa qua, Jared Isaacman không giấu giếm tham vọng biến Mặt trăng trở thành một "lục địa thứ tám" về mặt kinh tế. Đối với ông, việc Tổng thống Trump tái cam kết khám phá Mặt trăng không chỉ mang ý nghĩa biểu tượng quốc gia mà là chìa khóa then chốt để mở khóa tiềm năng của "nền kinh tế quỹ đạo" (orbital economy). Isaacman nhấn mạnh: "Chúng tôi muốn nắm bắt cơ hội đó để khám phá và hiện thực hóa các tiềm năng về khoa học, kinh tế và an ninh quốc gia trên Mặt trăng".

Tầm nhìn này đánh dấu sự thay đổi căn bản trong tư duy chiến lược của NASA. Thay vì chỉ tập trung vào các sứ mệnh khoa học ngắn hạn, cơ quan này đang hướng tới sự hiện diện lâu dài và bền vững. Isaacman đã vẽ ra viễn cảnh về việc thiết lập các cơ sở hạ tầng trọng yếu ngay trên bề mặt vệ tinh tự nhiên của Trái đất. Một trong những ý tưởng đột phá được đề cập là việc xây dựng các "trung tâm dữ liệu không gian" (space data centers). Trong bối cảnh nhu cầu lưu trữ và xử lý dữ liệu toàn cầu tăng vọt, cùng với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, việc đặt các máy chủ tại môi trường lạnh giá và biệt lập của Mặt trăng có thể mang lại những lợi thế về năng lượng làm mát và bảo mật chưa từng có.

Tuy nhiên, "kho báu" thực sự mà Isaacman nhắm tới chính là Helium-3. Đây là một loại khí hiếm cực kỳ khan hiếm trên Trái đất nhưng lại dồi dào trên lớp bụi bề mặt của Mặt trăng do tích tụ từ gió Mặt trời qua hàng tỷ năm. Helium-3 được giới khoa học coi là "chén thánh" của năng lượng sạch, là nhiên liệu lý tưởng cho các phản ứng nhiệt hạch (fusion power) vì nó không tạo ra chất thải phóng xạ nguy hiểm. Isaacman nhận định: "Việc khai thác tiềm năng Helium-3 có thể biến Mặt trăng thành nguồn cung cấp nhiên liệu chủ lực cho năng lượng nhiệt hạch trong tương lai". Nếu thành công, đây sẽ là cuộc cách mạng năng lượng thay đổi hoàn toàn cục diện địa chính trị toàn cầu.

Để hiện thực hóa những tham vọng này, bước đi tiếp theo sau khi xây dựng "căn cứ Mặt trăng" sẽ là đầu tư mạnh mẽ vào năng lượng hạt nhân và động cơ đẩy hạt nhân không gian (space nuclear propulsion). Công nghệ này không chỉ cung cấp năng lượng cho các hoạt động khai thác và sinh sống trên Mặt trăng mà còn là yếu tố tiên quyết để rút ngắn thời gian di chuyển cho các sứ mệnh thám hiểm xa hơn, với đích đến cuối cùng là sao Hỏa.

Cú hích từ "Đạo luật Tươi đẹp" và cái bắt tay chiến lược với những gã khổng lồ tư nhân

Con đường để Jared Isaacman ngồi vào chiếc ghế quyền lực nhất tại NASA không hề bằng phẳng. Nó là một vở kịch chính trị kéo dài suốt năm 2025 với nhiều tình tiết ly kỳ. Được Tổng thống Trump đề cử lần đầu vào tháng 12.2024, nhưng đến tháng 5.2025, cái tên Isaacman bất ngờ bị rút lại. Nguyên nhân được cho là xuất phát từ "các mối liên hệ trước đây" của ông, mà giới quan sát ngầm hiểu là mối quan hệ mật thiết với Elon Musk mà CEO của SpaceX lại có một cuộc khẩu chiến gay gắt với ông Trump vào mùa hè năm đó. Tuy nhiên, sau khi căng thẳng hạ nhiệt và những toan tính chính trị được dàn xếp, Isaacman (một doanh nhân tỷ phú và là phi hành gia dân sự từng chỉ huy sứ mệnh Inspiration4 của SpaceX năm 2021) đã được tái đề cử vào tháng 11 và nhanh chóng được Thượng viện phê chuẩn.

Sự trở lại của Isaacman đồng nghĩa với việc mối quan hệ công - tư (Public-Private Partnership) sẽ trở thành xương sống của chương trình không gian Hoa Kỳ. NASA hiện đang hợp tác chặt chẽ với các nhà thầu lớn như SpaceX, Blue Origin của Jeff Bezos và Boeing để triển khai chiến dịch Artemis. Đây là chương trình thám hiểm Mặt trăng quy mô nhất thế kỷ 21, đồng thời là bước đệm cho sứ mệnh Sao Hỏa. Động lực tài chính cho cỗ máy khổng lồ này đến từ "Đạo luật Tươi đẹp Lớn lao" (One Big Beautiful Bill Act) của Tổng thống Trump, đạo luật đã rót 9,9 tỷ USD ngân sách bổ sung cho NASA vào đầu năm nay.

Về mặt kỹ thuật, Isaacman tiết lộ rằng sứ mệnh Artemis II – chuyến bay thử nghiệm đầu tiên đưa phi hành đoàn bay quanh Mặt trăng bằng tên lửa Space Launch System (SLS) và tàu vũ trụ Orion – dự kiến sẽ cất cánh trong "tương lai gần". Ngay sau đó sẽ là sứ mệnh lịch sử Artemis III, đánh dấu sự trở lại bề mặt Mặt trăng của con người, với hệ thống hạ cánh (landing system) do SpaceX đảm nhiệm chế tạo.

Điểm mấu chốt trong chiến lược của Isaacman là sự phát triển của các phương tiện phóng hạng nặng có khả năng tái sử dụng. Ông đặc biệt nhấn mạnh vào công nghệ "truyền nhiên liệu đông lạnh trên quỹ đạo" (on-orbit cryogenic propellant transfer) mà cả SpaceX và Blue Origin đang hoàn thiện. Công nghệ này cho phép các tàu vũ trụ được tiếp nhiên liệu ngay ngoài không gian, mở rộng đáng kể phạm vi hoạt động và tải trọng mang theo. "Đó chính là điều sẽ cho phép chúng ta đi đến và rời khỏi Mặt trăng với chi phí phải chăng, tần suất lớn, và thiết lập nền tảng cho các sứ mệnh tới Sao Hỏa và xa hơn nữa," Isaacman khẳng định.

Với sự dẫn dắt của một doanh nhân từng bay vào vũ trụ, sự hậu thuẫn ngân sách từ chính quyền ông Trump và công nghệ của các tập đoàn tư nhân hàng đầu, NASA đang đứng trước cơ hội lịch sử để biến giấc mơ chinh phục không gian thành một ngành kinh tế mũi nhọn, khẳng định vị thế siêu cường của Mỹ không chỉ trên Trái đất mà còn trên cả các vì sao.

Bùi Tú