Tận mục 'pháo đài' truy tìm người ngoài hành tinh mới ra lò

07/12/2022 Gốc

Đài thiên văn SKA với hai hệ thống kính viễn vọng ở Tây Australia và Nam Phi sẽ giúp nghiên cứu vũ trụ sơ khai, sự sống ngoài Trái Đất.

Việc xây dựng đài thiên văn vô tuyến khổng lồ Square Kilometer Array (SKA) bắt đầu tại Australia hôm 5/12, sau 3 thập kỷ phát triển. SKA được đánh giá là một trong những dự án khoa học lớn nhất thế kỷ này.

Công trình sẽ cho phép giới khoa học tìm hiểu vũ trụ thời sơ khai, khi những ngôi sao và thiên hà đầu tiên hình thành, là "pháo đài" truy tìm người ngoài hành tinh mới.

Đài thiên văn cũng sẽ giúp nghiên cứu năng lượng tối và lý do vũ trụ giãn nở, đồng thời có thể tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất.

SKA gồm hai hệ thống kính viễn vọng. Hệ thống thứ nhất là SKA-Thấp, nằm ở Tây Australia, gồm 131.072 ăng-ten với hình dạng giống cây thông. SKA-Thấp được đặt tên như vậy do nhạy với tín hiệu vô tuyến tần số thấp, từ 50 - 350 megahertz. Hệ thống sẽ nhạy gấp 8 lần các kính viễn vọng tương tự hiện nay và lập bản đồ bầu trời nhanh gấp 135 lần.

Hệ thống thứ hai, SKA-Trung, gồm 197 đĩa ăng-ten truyền thống và xây dựng ở vùng Karoo, Nam Phi. SKA-Trung hoạt động ở tần số từ 350 megahertz đến 14 gigahertz.

Sóng vô tuyến, có bước sóng dài hơn nhiều so với ánh sáng khả kiến, xuyên qua bụi và mảnh vụn, cho phép các nhà thiên văn học quan sát các vùng không gian bị che khuất bởi các loại đài quan sát khác.

Đó là lý do các đài thiên văn vô tuyến có thể nhìn thấu những nơi xa xôi, khuất lấp mà các dạng đài quan sát khác bó tay.

"Các kính viễn vọng SKA đủ nhạy để phát hiện một radar sân bay trên một hành tinh quay quanh ngôi sao cách xa hàng chục năm ánh sáng. Vì vậy, nó thậm chí có thể trả lời câu hỏi lớn nhất: Con người có đơn độc trong vũ trụ không?", tiến sĩ Sarah Pearce, giám đốc hệ thống SKA-Thấp, cho biết.

"Về độ nhạy, SKA có thể phát hiện một chiếc điện thoại di động trong túi phi hành gia trên sao Hỏa, cách xa 225 triệu km. Thú vị hơn, nếu tồn tại những xã hội thông minh trên các ngôi sao lân cận với công nghệ tương tự của con người, SKA có thể phát hiện bức xạ "rò rỉ" từ các mạng viễn thông và vô tuyến của họ. Đây là kính viễn vọng đầu tiên đủ nhạy để làm được điều này", tiến sĩ Danny Price tại Viện Thiên văn Vô tuyến Curtin nói.

Theo bà Catherine Cesarsky, Chủ tịch hội đồng Đài thiên văn SKA (SKAO), cơ sở viễn thám vũ trụ này sẽ tạo nên một cuộc cách mạng mới trong nghiên cứu thiên văn. Nó cũng thân thiện với môi trường do hầu hết năng lượng hoạt động đến từ các nguồn tài nguyên tái tạo.