Tân Thủ tướng Nhật Bản ưu tiên những chính sách gì?

Nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản Takaichi Sanae. (Nguồn: Sankei)

Các doanh nghiệp Nhật Bản liên quan đến quốc phòng, không gian và phản ứng tổng hợp hạt nhân đã thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư khi tân Thủ tướng Sanae Takaichi coi những lĩnh vực này là mục tiêu chính trong chính sách của bà.

Tuy nhiên, việc thương mại hóa thành công những công nghệ mới này đòi hỏi phải có khoản đầu tư ban đầu lớn và sự hợp tác giữa khu vực công và tư.

Ông Kiyoshi Seko, Chủ tịch công ty khởi nghiệp về nhiệt hạch Kyoto Fusioneering, cho biết: “Nhật Bản sở hữu công nghệ nghiên cứu hàng đầu, nhưng về mặt tài trợ và chính sách thì vẫn tụt hậu so với Mỹ và Trung Quốc, những nước đang phát triển nhanh chóng. Sự hỗ trợ của chính phủ Nhật Bản là điều cần thiết”.

Công nghệ tổng hợp hạt nhân tìm cách tái tạo các phản ứng xảy ra trong Mặt trời để tạo ra năng lượng, được coi là an toàn hơn so với sản xuất điện hạt nhân và không thải ra khí nhà kính.

Thủ tướng Sanae Takaichi cho biết, ứng dụng thực tế của lò phản ứng nhiệt hạch là cần thiết đối với Nhật Bản, vốn đang trong tình trạng thiếu hụt năng lượng.

Nhưng theo quan điểm của Chủ tịch Seko, Tokyo sẽ cần khoảng 1.000 tỷ Yen (tương đương 6,55 tỷ USD) trong 10 năm tới để đưa công nghệ này vào ứng dụng thương mại. Với cuộc đua phát triển năng lượng nhiệt hạch đang diễn ra ngày càng nhanh chóng giữa các quốc gia như Mỹ, Đức và Trung Quốc, chỉ riêng các công ty tư nhân Nhật Bản sẽ không đủ khả năng chi trả cho những chi phí phát triển khổng lồ này.

Trong chiến lược quốc gia về sản xuất điện nhiệt hạch sửa đổi vào tháng 6/2025, Chính phủ Nhật Bản đã đặt mục tiêu thử nghiệm công nghệ này trước phần còn lại của thế giới vào những năm 2030 và thành lập một nhóm công tác để ứng dụng công nghệ này vào thực tế.

Giáo sư Hiroyuki Ozaki của Đại học Waseda, người đứng đầu nhóm công tác, cho biết: “Trong khi Bộ Giáo dục là cơ quan chủ trì nghiên cứu, thì việc phá bỏ các rào cản hành chính giữa các cơ quan là điều thiết yếu để có thể thương mại hóa trên quy mô toàn diện”.

Hiện nay, trong một số giới đầu tư, các cổ phiếu liên quan đến năng lượng nhiệt hạch, quốc phòng và không gian được gọi là “cổ phiếu Takaichi”.

Điều này không chỉ bắt nguồn từ các chính sách mà bà đã đề xuất với tư cách là Thủ tướng, mà còn từ vai trò trước đây của bà trong nội các của cựu Thủ tướng Fumio Kishida, nơi bà phụ trách các chính sách về khoa học, công nghệ và không gian.

Năm 2023, Nhật Bản đã xây dựng chiến lược quốc gia đầu tiên về năng lượng nhiệt hạch và khái niệm về an ninh vũ trụ.

Quỹ chiến lược không gian của Nhật Bản, được thành lập cùng năm đó, dự kiến sẽ đạt quy mô 1.000 tỷ Yen trong 10 năm. Bà Takaichi từng đề cập tiềm năng phát triển của ngành không gian thành một ngành công nghiệp khổng lồ, dựa trên công nghệ của những công ty khởi nghiệp như Astroscale Holdings, công ty phát triển công nghệ loại bỏ mảnh vỡ không gian, và các nhà cung cấp vệ tinh nhỏ Synspective và Axelspace Holdings.

Theo Chủ tịch Viện Năng lượng ứng dụng Nhật Bản, Takayuki Terai, để nhóm “cổ phiếu Takaichi” tăng trưởng bền vững, mấu chốt là các quan hệ đối tác công-tư do chính phủ dẫn dắt.

Ông cho biết: “Mặc dù hoạt động khởi nghiệp đã diễn ra sôi nổi trong 5 năm qua, nhưng sự hợp tác với các viện nghiên cứu quốc gia vẫn còn hạn chế, dẫn đến sự cạnh tranh”.

(theo Nikkei Asia)

Quỳnh Chi