Tảng băng trôi lớn nhất thế giới bị vỡ là lời cảnh báo về biến đổi khí hậu

Trước đây, tảng băng trôi A23a nặng gần 1,1 nghìn tỷ tấn và trải dài trên diện tích 3.672 km2— lớn hơn một chút so với tiểu bang Rhode Island của Mỹ đã được các nhà khoa học theo dõi chặt chẽ kể từ khi nó tách ra khỏi thềm băng Filchner-Ronne ở Nam Cực vào năm 1986.

A23a đã nhiều lần giữ danh hiệu "tảng băng trôi lớn nhất hiện tại" kể từ những năm 1980, đôi khi bị vượt qua bởi những tảng băng trôi lớn hơn nhưng tồn tại trong thời gian ngắn hơn, bao gồm A68 vào năm 2017 và A76 vào năm 2021.

Andrew Meijers, một nhà hải dương học tại BAS, đã nói với CNN hôm 3/9 rằng: "Tảng băng trôi đang nhanh chóng tan vỡ và tách ra thành những khối rất lớn, bản thân chúng được trung tâm băng quốc gia Mỹ theo dõi".

Theo Meijers thì "tảng băng trôi khổng lồ" này hiện đã thu hẹp lại còn khoảng 1.700 km2.

A23a vẫn nằm trên đáy biển Weddell của Nam Cực trong hơn 30 năm, có lẽ cho đến khi nó co lại vừa đủ để nới lỏng lực bám của nó trên đáy biển. Sau đó, vào năm 2020, nó bị các dòng hải lưu cuốn trôi trước khi lại bị mắc kẹt trong cột Taylor - tên gọi của một dòng nước xoáy do các dòng hải lưu va vào một ngọn núi dưới nước. Cho đến tháng 12 năm ngoái, nó được báo cáo là đã lại di chuyển.

Tảng băng trôi A23a - Ảnh: Getty

Vào tháng 3 năm nay, nó mắc cạn trên thềm lục địa trước khi trôi dạt trở lại vào tháng 5. Meijers đã giải thích những tình huống dẫn đến việc tảng băng trôi vỡ ra. “Nó đã di chuyển theo luồng dòng chảy mạnh được gọi là SACCF ngược chiều kim đồng hồ kể từ khi trôi dạt vào tháng 5, sau khi mắc cạn trên thềm lục địa trong vài tháng vào tháng 3.

“Luồng dòng chảy này cuối cùng có khả năng sẽ cuốn trôi tảng băng trôi và các mảnh vỡ của nó về phía đông bắc” – Meijers chia sẻ.

Ông Meijers cho biết A23a đang “gặp phải số phận tương tự” các tảng băng trôi lớn khác, chẳng hạn như A68 vào năm 2021 và A76 vào năm 2023 khi nó cũng đã tan rã quanh Nam Georgia, một lãnh thổ hải ngoại của Anh ở phía nam Đại Tây Dương, mặc dù đã tồn tại nguyên vẹn lâu hơn cả hai tảng băng trôi này.

Sự tan rã đồng nghĩa với việc danh hiệu tảng băng trôi lớn nhất thế giới hiện thuộc về D15a, với diện tích khoảng 3.000 km2.

Như vậy A23a hiện vẫn giữ danh hiệu tảng băng trôi lớn thứ hai thế giới, nhưng Meijers cho biết điều này có thể sẽ "thay đổi nhanh chóng" khi nó tiếp tục "tan vỡ trong những tuần tới". Ông nói thêm rằng nhiệt độ nước ấm hơn và sự khởi đầu của mùa xuân ở Bán cầu Nam có nghĩa là tảng băng này có thể sẽ vỡ thành "những tảng băng trôi quá nhỏ để theo dõi thêm".

Hiện tượng nước biển ấm lên do biến đổi khí hậu và mùa xuân ở Nam bán cầu khiến nhiều tảng băng trôi có kích thước lớn vỡ ra - Ảnh: Reuters

Meijers cho biết việc tách ra khỏi tảng băng trôi là một quá trình tự nhiên và hiện chưa có đủ số lượng tảng băng trôi khổng lồ để các nhà khoa học biết liệu chúng có đang tăng lên khi thế giới ấm lên hay không.

Tuy nhiên, điều rõ ràng là các thềm băng đã mất hàng nghìn tỷ tấn băng do sự hình thành và tan chảy của các tảng băng trôi trong vài thập kỷ qua, phần lớn là do nước biển ấm lên và những thay đổi trong các dòng hải lưu.

Biến đổi khí hậu do con người gây ra đang thúc đẩy những thay đổi đáng báo động ở Nam Cực, có thể dẫn đến mực nước biển dâng cao thảm khốc.

Các nhà khoa học trên tàu nghiên cứu vùng cực RRS Sir David Attenborough của BAS đã đến thăm A23a khi nó mắc cạn trên thềm Nam Georgia. Các mẫu vật được lấy gần đây đã được đưa về Anh để phân tích.

Anh Duy