Tăng cường bảo vệ, hỗ trợ trẻ em trên môi trường mạng trong kỷ nguyên số

Sáng 18/11, tại Hà Nội, Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã tổ chức Khóa tập huấn đặc biệt nhằm cung cấp thông tin và nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng.

Đây là một hoạt động triển khai nội dung, nhiệm vụ của Chương trình "Bảo vệ và hỗ trợ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng giai đoạn 2021 - 2025" đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 830/QĐ-TTg, nhằm bảo vệ trẻ khỏi các rủi ro như bắt nạt trực tuyến, xâm hại và nội dung độc hại.

Phát biểu khai mạc khóa tập huấn, bà Mai Hương Giang, Phó Cục trưởng Cục Báo chí cho biết, trong bối cảnh thông tin trên không gian mạng ngày càng tác động mọi mặt tới đời sống xã hội, bên cạnh cơ hội học tập, sáng tạo và kết nối, thế hệ trẻ, đặc biệt là trẻ em đang phải đối mặt với nhiều rủi ro như bị bắt nạt trực tuyến, xâm hại, lừa đảo, tiếp cận nội dung độc hại… Những nguy cơ này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Bà Mai Hương Giang, Phó Cục trưởng Cục Báo chí phát biểu khai mạc khóa tập huấn.

Các số liệu trong những năm gần đây là "những con số biết nói" về những mối nguy hại, rủi ro với trẻ em trên không gian mạng. Theo các nghiên cứu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trước đây, trong số trẻ em từ 12-17 tuổi sử dụng internet, có tới 87% online hằng ngày nhưng chỉ có 36% các em biết cách bảo đảm an toàn thông tin trên mạng.

Số liệu từ Trung tâm quốc gia về trẻ em mất tích và bị bóc lột (NCMEC) cho thấy, năm 2023 có khoảng hơn 500 nghìn báo cáo liên quan đến hình ảnh/video xâm hại tình dục trẻ em trên mạng liên quan tới Việt Nam - con số này đặt nước ta vào nhóm bị ảnh hưởng mạnh trong khu vực.

Trong khi đó, theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), có tới 66% số trẻ em Việt Nam trả lời không biết các đường dây trợ giúp khi bị bắt nạt qua mạng và nhóm tuổi 10-14 là đối tượng bị bắt nạt trực tuyến rất nhiều.

Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng đưa ra con số có 40% trẻ em cảm thấy không an toàn, hơn 70% từng có trải nghiệm không mong muốn khi sử dụng internet; có 1% (xấp xỉ hơn 94 nghìn) số người dùng internet độ tuổi 12-17 ở Việt Nam là nạn nhân của bóc lột và xâm hại tình dục qua mạng…

Thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, hơn 77% trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam truy cập internet hàng ngày. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã ghi nhận hàng chục vụ lừa đảo, dụ dỗ, thao túng tâm lý và bắt cóc trực tuyến liên quan đến trẻ em và sinh viên. Nhiều nạn nhân bị ép buộc cắt đứt liên lạc với gia đình, bị điều khiển từ xa, nhằm mục đích tống tiền hoặc buôn người.

Chia sẻ từ bà Lê Thị Mai Quyên (đại diện Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em - Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế), mạng xã hội tiềm ẩn nhiều mối nguy đối với trẻ em. Nhiều video, trò chơi ban đầu trông vô hại nhưng có thể ẩn chứa nhiều nội dung xấu, bạo lực hoặc giáo dục sai lệch. Bên cạnh đó, trẻ em ở lứa tuổi mới lớn thường tò mò, có xu hướng dễ tin tưởng người khác nên dễ trở thành mục tiêu của kẻ xấu.

Bà Lê Thị Mai Quyên cho biết chiêu trò của các vụ bắt cóc online thường tuân theo một chuỗi hành vi như giả mạo thông tin - cô lập nạn nhân - thao túng tâm lý - tống tiền.

Bà Lê Thị Mai Quyên (đại diện Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em - Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế) chia sẻ tại chương trình.

Chia sẻ về những rủi ro công nghệ đối với trẻ em trong kỷ nguyên số, bà Đinh Thị Như Hoa (Trung tâm 2, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an) đưa ra cảnh báo về tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đối với trẻ em, đặc biệt trong việc tiếp cận những thông tin không phù hợp.

Theo đó, cùng với sự gia tăng của việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, AI có thể bị lợi dụng để khai thác và xâm hại trẻ em. AI tạo sinh có thể bị lạm dụng để chỉnh sửa nội dung xâm hại trẻ em bao gồm cả hình ảnh và video/âm thanh xâm hại tình dục trẻ em (CSAM).

Không chỉ vậy, việc trẻ em tương tác quá nhiều với AI làm giảm kỹ năng xã hội, gây trầm cảm, lo lắng. Việc phụ thuộc AI cũng làm giảm khả năng học tập, nghiên cứu chủ động.

Bà Đinh Thị Như Hoa (Trung tâm 2, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an) thuyết trình.

Theo bà Mai Hương Giang - Phó Cục trưởng Cục Báo chí, trong những năm qua, nhiều chiến dịch tuyên truyền, hoạt động nâng cao nhận thức về phòng chống xâm hại mạng đối với trẻ em đã được triển khai mạnh mẽ.

Gần đây, Công ước Hà Nội mở ký tại Việt Nam ngày 25-26/10/2025 đã thể hiện nỗ lực toàn cầu trong phòng, chống tội phạm mạng, trong đó đặc biệt chú trọng đến nhóm đối tượng dễ bị tổn thương như trẻ em. Việt Nam cũng tích cực hợp tác về kỹ thuật và pháp lý nhằm để truy vết, xử lý các hành vi tiêu cực trên không gian mạng.

Các chiến dịch “Không một mình”, “Chậm mà chắc” và nhiều chiến dịch khác đã mang lại hiệu quả tuyên truyền rộng rãi, nâng cao nhận thức cho học sinh, sinh viên, phụ huynh, nhà trường và cộng đồng.

Trong đó Chiến dịch “Không một mình” được báo chí lan tỏa rất mạnh mẽ, đã truyền đi thông điệp: Trẻ em không đơn độc trên không gian mạng mà luôn có sự đồng hành, hỗ trợ của gia đình, nhà trường, xã hội, mỗi đứa trẻ đều có quyền được an toàn, được bảo vệ và lắng nghe, cả trong đời thực lẫn trên không gian mạng.

Nhấn mạnh vai trò của báo chí và truyền thông trong công tác bảo vệ trẻ em, Phó Cục trưởng Cục Báo chí cho rằng, khóa tập huấn là dịp trao đổi kinh nghiệm, cập nhật thông tin, chia sẻ bài học thực tiễn nhằm nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng, một nhiệm vụ vừa mang tính nhân văn sâu sắc, vừa là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay.

Trầm Phương