Tăng cường các biện pháp phòng chống rủi ro về hóa đơn nhằm mục đích trốn thuế

Công an tỉnh Quảng Bình tống đạt quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Nguyễn Khánh Tùng về hành vi trốn thuế. Nguồn: Công an Quảng Bình

Phát hiện nhiều trường hợp vi phạm

Theo đánh giá của Tổng cục Thuế, trong thời gian qua, về cơ bản các doanh nghiệp đã tuân thủ tốt pháp luật về thuế, tuy nhiên vẫn còn một số doanh nghiệp luôn tìm cách gian lận về thuế, mua bán hóa đơn không hợp pháp nhằm trốn thuế, chiếm đoạt tiền hoàn thuế từ ngân sách nhà nước.

Đơn cử như mới đây, Nguyễn Khánh Tùng (sinh năm 1971, trú tại TDP Cầu, phường Quảng Phong, TX. Ba Đồn) - Giám đốc Công ty TNHH Tùng Cát (Thôn Trường Xuân, xã Phù Hóa, huyện Quảng Trạch) đã bị Công an tỉnh Quảng Bình tống đạt khởi tố về hành vi “Trốn thuế”. Theo kết quả điều tra ban đầu của Công an tỉnh, từ năm 2019 đến hết quý I/2023, Công ty TNHH Tùng Cát do Nguyễn Khánh Tùng làm Giám đốc đã có hành vi sử dụng 150 hóa đơn giá trị gia tăng không có hàng hóa dịch vụ kèm (hóa đơn khống hay còn gọi là hóa đơn không hợp pháp) theo liên quan đến việc khai thác 41.488 m3 cát, tổng giá trị thanh toán là gần 3.5 tỷ đồng. Trong đó, cơ quan Công an xác định Tùng trốn thuế hơn 305 triệu đồng.

Một vụ việc “nổi cộm” trong thời gian gần đây đó là cơ quan Thuế đã phát hiện 524 doanh nghiệp bán hóa đơn không hợp pháp, hóa đơn khống (là một trong các hành vi bị nghiêm cấm quy định tại Khoản 7 Điều 6 Luật Quản lý thuế). Tổng cục Thuế đã ban hành Công văn số 1798/TCT-TTKT ngày 16/5/2023 để khuyến cáo các doanh nghiệp có hóa đơn đầu vào của 524 doanh nghiệp bán hóa đơn không hợp pháp để chủ động rà soát và loại trừ các hóa đơn không hợp pháp, không có hàng hóa kèm theo để điều chỉnh kê khai, hạch toán đúng nghĩa vụ thuế với Nhà nước.

Theo thông tin từ Cục Thuế Long An, đơn vị này đã thực hiện rà soát các doanh nghiệp có sử dụng hóa đơn của 524 doanh nghiệp vi phạm nêu trên. Trên cơ sở đó đã phát hiện có 1.171 doanh nghiệp phải rà soát với tổng số hóa đơn là 11.400 hóa đơn. Theo thống kê, tính đến hết tháng 6/2023 đã có 202 doanh nghiệp rà soát theo yêu cầu của cơ quan thuế; 966 doanh nghiệp đang thực hiện và 3 doanh nghiệp chưa thực hiện. Tổng số tiền đã xử lý tăng thu là 3 tỷ đồng.

Tổng cục Thuế cho biết, hiện nhiều đối tượng đang lợi dụng quy định thông thoáng về thành lập doanh nghiệp cũng như kê khai thuế và phát hành sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) để thành lập hàng loạt doanh nghiệp nhằm mục đích mua bán hóa đơn và thực hiện các hành vi trốn thuế.

Kiểm soát hàng ngày để phát hiện nhanh các nghi vấn liên quan đến hóa đơn

Theo Tổng cục Thuế, hiện tại, trên hệ thống HĐĐT của cơ quan thuế đã có hơn 4.3 tỷ hóa đơn (trong đó gần 1.3 tỷ hóa đơn có mã, hơn 3 tỷ hóa đơn không có mã). Đây là nguồn dữ liệu quý giúp cơ quan thuế thực hiện đối chiếu, rà soát, kiểm tra, phát hiện rủi ro, phòng chống gian lận về HĐĐT. Tuy nhiên, cũng tạo sức ép lớn về mặt quản lý đối với cơ quan thuế, đặc biệt là công tác quản lý rủi ro về HĐĐT.

Theo chỉ đạo chung của Tổng cục Thuế, các cơ quan thuế đang tăng cường đối chiếu thông tin giữa hóa đơn và tờ khai giá trị gia tăng, đảm bảo doanh nghiệp khai đúng, đủ, không trì hoãn thời gian nộp thuế giá trị gia tăng. Một số cục thuế cũng chủ động thực hiện các đối chiếu khác như đối chiếu với số liệu của hộ kinh doanh cũng giúp đưa ra được biện pháp quản lý hiệu quả. Biện pháp này trước mắt góp phần cảnh báo tới người nộp thuế về sự cần thiết thực hiện khai nộp theo quy định.

Cơ quan thuế cũng kiểm soát thông tin HĐĐT theo các dấu hiệu cảnh báo sớm, giúp đưa ra các trường hợp cần kiểm tra, nhắc nhở, có biện pháp phòng ngừa từ sớm hoặc đưa vào danh sách tăng cường giám sát, kiểm tra thường xuyên. Qua các chức năng hỗ trợ đưa ra danh sách người nộp thuế có số lượng hóa đơn sử dụng lớn dù mới hoạt động; danh sách người nộp thuế có doanh thu tăng đột biến; người nộp thuế có giá trị hàng hóa, dịch vụ đầu ra quá lớn so với giá trị hàng hóa, dịch vụ đầu vào… cơ quan thuế có thể lựa chọn những trường hợp cần kiểm tra ngay, hoặc yêu cầu giải trình. Từ đó, tiến tới phòng ngừa từ sớm, từ xa việc xuất khống HĐĐT, sẽ có cảnh báo tới người nộp thuế về sự bất thường trong việc sử dụng hóa đơn ngay khi người nộp thuế thực hiện xuất hóa đơn.

Thời gian tới, Tổng cục Thuế yêu cầu các cục thuế trong cả nước thường xuyên tra cứu, kết xuất dữ liệu kịp thời để đôn đốc người nộp thuế có chênh lệch kê khai để điều chỉnh theo quy định. Tổng cục Thuế cũng sẽ có rà soát độc lập để đôn đốc kịp thời.

Tổng cục Thuế cũng sẽ nghiên cứu bổ sung thêm một số chức năng kiểm soát, đưa ra danh sách người nộp thuế có dấu hiệu rủi ro gian lận hoặc người nộp thuế có liên quan đến các trường hợp nghi ngờ giúp quản lý người nộp thuế hoặc cảnh báo tới người nộp thuế.

Đặc biệt, cơ quan Thuế sẽ tăng cường kiểm soát hàng ngày để kịp thời phát hiện nhanh các nghi vấn liên quan tình hình sử dụng hóa đơn, kịp thời ngăn chặn các trường hợp nghi ngờ xuất hóa đơn khống.

Thùy Linh