Tăng cường liên kết thị trường và chuỗi cung ứng, mở đường để hàng hóa Việt Nam vươn xa

Ngày 18/9/2025, tại Hà Nội, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) phối hợp tổ chức Hội thảo “Tăng cường liên kết thị trường, ổn định chuỗi cung ứng và cải thiện năng lực cạnh tranh”.

Hội thảo "Tăng cường liên kết thị trường, ổn định chuỗi cung ứng và cải thiện năng lực cạnh tranh" do Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) phối hợp tổ chức

Liên kết chặt chẽ giữa sản xuất - phân phối - tiêu thụ, tạo dòng chảy hàng hóa thông suốt

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, ông Bùi Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, kinh tế thế giới trong những năm gần đây đang trải qua nhiều biến động sâu sắc: tăng trưởng không đồng đều giữa các khu vực, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng, cùng với đó là những bất ổn, căng thẳng địa - chính trị leo thang ở một số khu vực, cho đến những sự điều chỉnh chính sách thương mại, sự nổi lên của các ngành công nghiệp mới, tình hình biến đổi khí hậu… đã và đang tác động mạnh mẽ tới chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đối với thị trường quốc tế, các yêu cầu mới về phát triển bền vững, giảm phát thải carbon, chuyển đổi xanh và số hóa thương mại đang trở thành tiêu chuẩn dẫn dắt. Doanh nghiệp Việt Nam muốn duy trì chỗ đứng và mở rộng thị phần xuất khẩu buộc phải nhanh chóng thích ứng.

Trong khi đó, thị trường trong nước với hơn 100 triệu dân đang là động lực quan trọng cho tăng trưởng. Tuy nhiên, sự kết nối giữa sản xuất, phân phối và tiêu dùng trong nước vẫn còn nhiều bất cập; việc khai thác tiềm năng thị trường nội địa chưa tương xứng với quy mô. Đặc biệt, sức chống chịu của hệ thống cung ứng nội địa trước các biến động toàn cầu còn hạn chế.

Theo ông Bùi Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, liên kết thị trường và chuỗi cung ứng ổn định chính là “chìa khóa” để nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường, đưa hàng hóa Việt Nam vươn xa

Trước bối cảnh đó, ông Bùi Quang Hưng cho rằng, việc tăng cường liên kết thị trường có ý nghĩa then chốt. Liên kết giúp gắn kết chặt chẽ giữa các khâu sản xuất - phân phối - tiêu thụ, tạo dòng chảy thông suốt của hàng hóa, giảm chi phí trung gian, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm. Đồng thời, ổn định chuỗi cung ứng là yếu tố nền tảng để đảm bảo sự phát triển bền vững. Một chuỗi cung ứng được kết nối chặt chẽ, minh bạch và thích ứng tốt với biến động sẽ giúp doanh nghiệp duy trì sản xuất liên tục, đáp ứng kịp thời nhu cầu của cả thị trường trong nước và quốc tế.

“Nói cách khác, liên kết thị trường và chuỗi cung ứng ổn định chính là “chìa khóa” để nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường, đưa hàng hóa Việt Nam vươn xa”, ông Bùi Quang Hưng nhấn mạnh.

3 trụ cột then chốt để xây dựng chuỗi giá trị bền vững

PGS. TS. Bùi Quang Tuấn - Phó Chủ tịch Hội khoa học kinh tế Việt Nam chỉ ra, năm 2024, xuất khẩu Việt Nam đạt khoảng 405,5 tỷ USD (tương đương 87% GDP) nhưng giá trị gia tăng nội địa chỉ chiếm 12,7%. Trong năm 2023, chỉ có khoảng 2,5% doanh nghiệp Việt Nam có khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Tỷ lệ doanh nghiệp làm chủ công nghệ lõi chưa đến 0,3% và chỉ có 17% doanh nghiệp nhỏ và vừa áp dụng công nghệ 4.0 - một tỷ lệ thấp so với khu vực.

PGS. TS. Bùi Quang Tuấn - Phó Chủ tịch Hội khoa học kinh tế Việt Nam cho biết, sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong nước vẫn còn yếu, khiến hoạt động sản xuất bị phân mảnh

Đặc biệt, khảo sát về chuỗi cung ứng cho thấy, có tới 74% doanh nghiệp cho biết bị tác động bởi các yêu cầu kiểm tra chuỗi cung ứng, điều này cho thấy hoạt động này không chỉ là câu chuyện về vận chuyển hàng hóa mà còn gắn với các quy định pháp lý, tiêu chuẩn chất lượng và trách nhiệm xã hội.

Sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong nước vẫn yếu, khiến hoạt động sản xuất bị phân mảnh. Phần lớn là doanh nghiệp nhỏ và vừa, thiếu vốn đầu tư công nghệ và nhân lực chất lượng cao. Thay vì hợp tác để gia tăng sức mạnh, nhiều doanh nghiệp lại cạnh tranh trực tiếp bằng giá, dẫn đến thị trường manh mún.

Bên cạnh đó, Việt Nam vẫn thiếu những doanh nghiệp đầu tàu, có khả năng đóng vai trò dẫn dắt trong chuỗi giá trị. Theo đó, PGS. TS. Bùi Quang Tuấn cho rằng, để xây dựng một chuỗi giá trị bền vững cần hội tụ đủ 3 trụ cột then chốt. Về kinh tế, doanh nghiệp phải nâng cao năng suất và tạo giá trị gia tăng thay vì chỉ khai thác thô. Về xã hội, phát triển bền vững đồng nghĩa với việc bảo đảm việc làm chất lượng, tôn trọng quyền lợi người lao động. Còn về môi trường, mục tiêu không chỉ là giảm phát thải mà còn thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn, triển khai hiệu quả cơ chế trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR).

Ứng dụng công nghệ để minh bạch hóa nguồn gốc xuất xứ hàng hóa

Ở góc độ khác, Phó Cục trưởng cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Bùi Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, hệ thống phân phối đóng vai trò quan trọng, là “cầu nối” đưa sản phẩm từ sản xuất đến tay người tiêu dùng. Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường đang phát triển nhanh chóng, hệ thống phân phối trong nước vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là vấn đề minh bạch nguồn gốc xuất xứ hàng hóa.

Theo báo cáo của lực lượng quản lý thị trường, có tới 70% các vụ việc vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ xảy ra tại các chợ truyền thống và cửa hàng nhỏ lẻ. Điều này cho thấy sự cấp thiết của việc áp dụng công nghệ để giải quyết vấn đề này.

Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Bùi Nguyễn Anh Tuấn, hệ thống phân phối đóng vai trò quan trọng, là cấu nối đưa sản phẩm từ sản xuất đến tay người tiêu dùng, tuy nhiên trong bối cảnh thị trường phát triển nhanh chóng, hệ thống phân phối trong nước còn nhiều thách thức

Để giải quyết vấn đề này, việc ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc và chuyển đổi số là chìa khóa để xây dựng một hệ thống phân phối văn minh, hiện đại và tạo dựng niềm tin vững chắc với người tiêu dùng.

Theo ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn, để minh bạch thị trường hàng hóa, cần triển khai đồng bộ các quy định pháp lý, đó là Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (sửa đổi) 2025 sẽ có hiệu lực từ năm 2026, Thông tư 02/2024/TT-BKHCN cùng với việc đề xuất Nghị định về định danh, xác thực sản phẩm..., từ đó góp phần tác động mạnh mẽ đến việc minh bạch thị trường hàng hóa hiện nay.

Việc ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc và chuyển đổi số là chìa khóa để xây dựng một hệ thống phân phối văn minh, hiện đại và tạo dựng niềm tin vững chắc với người tiêu dùng

Đặc biệt, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn đã nhấn mạnh vai trò của ứng dụng công nghệ trong lưu thông hàng hóa. Mục tiêu giai đoạn 2026-2028, 100% sàn thương mại điện tử và siêu thị phải hiển thị thông tin sản phẩm qua DPP/QR; lực lượng quản lý thị trường kiểm tra hoàn toàn trên nền tảng số; truy xuất bắt buộc nhóm hàng rủi ro cao như thực phẩm tươi sống, dược - mỹ phẩm, phân bón, xăng dầu, điện tử. Đồng thời, hình thành Cổng truy xuất quốc gia kết nối liên thông ASEAN, EU.

“Khi hệ thống phân phối minh bạch, mỗi lần quét mã là một lần khẳng định niềm tin. Đây là giải pháp giảm gian lận, giảm chi phí tuân thủ, tăng năng lực cạnh tranh, bảo vệ người tiêu dùng và thúc đẩy phát triển bền vững thị trường nội địa”, ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn nhấn mạnh.

Một số hình ảnh kết nối giao thương trong khuôn khổ Hội thảo:

An Chi