Thị trường dầu phớt lờ các dự báo về tình trạng dư cung
Hàng loạt tổ chức uy tín đều đồng loạt đưa ra kịch bản dư cung lớn vào cuối năm nay và trong năm tới, có thể đẩy giá dầu toàn cầu về ngưỡng 50 USD/thùng hoặc thấp hơn.
Công nhân làm việc tại cơ sở khai thác dầu ở tỉnh Wasit (Iraq). (Ảnh: THX/TTXVN)
Những dự báo về một thị trường dư thừa nguồn cung dường như không lay chuyển được giá dầu thô, trong bối cảnh một số nhà phân tích cho rằng việc Trung Quốc âm thầm tăng cường tích trữ "vàng đen" đang ngăn chặn một đợt suy thoái lớn của thị trường.
Giá dầu sẽ về ngưỡng 50 USD mỗi thùng?
Hàng loạt tổ chức uy tín đều đồng loạt đưa ra kịch bản dư cung lớn vào cuối năm nay và trong năm tới, có thể đẩy giá dầu toàn cầu về ngưỡng 50 USD/thùng hoặc thấp hơn.
Dự báo gần đây nhất của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) ám chỉ một mức dư thừa kỷ lục 3,3 triệu thùng/ngày vào năm 2026. Tương tự, Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) tuần trước đã dự đoán mức dư thừa 2,1 triệu thùng/ngày trong nửa cuối năm nay và 1,7 triệu thùng/ngày vào năm tới.
Ngân hàng đầu tư Macquarie cũng dự báo mức dư thừa khoảng 3 triệu thùng/ngày trong quý cuối năm nay và quý đầu năm sau, trong khi công ty tư vấn Rystad kỳ vọng mức dư thừa của năm tới sẽ đạt trung bình 2,2 triệu thùng/ngày.
Những dự báo trên còn lớn hơn cả mức dư cung thời điểm đại dịch COVID-19 khiến nhu cầu lao dốc vào năm 2020, khiến giá dầu trung bình chỉ đạt 42 USD/thùng và có lúc đẩy giá dầu thô ngọt nhẹ Mỹ (WTI) xuống mức âm.
Tuy nhiên, một nghịch lý đang diễn ra: Giá dầu Brent vẫn bám trụ ở mức khoảng 67 USD/thùng, gần như không đổi so với cuối tháng Sáu.
Thậm chí, cấu trúc thị trường còn cho thấy dấu hiệu thắt chặt khi giá dầu giao ngay đắt hơn giá giao trong tương lai - một tín hiệu trái ngược hoàn toàn với kịch bản dư cung.
Ông Vikas Dwivedi, chiến lược gia năng lượng toàn cầu tại Macquarie, gọi đây là "một bí ẩn" khi toàn bộ thị trường đều dự báo về lượng dư cung khổng lồ nhưng giá cả lại không hề suy giảm.
Giàn khoan dầu tại Texas, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Kho dự trữ "vô hình" của Trung Quốc
Bí ẩn này có thể được lý giải một phần bởi thực tế là lượng dầu dư thừa không chảy vào các kho chứa được theo dõi chặt chẽ ở Mỹ hay châu Âu.
Thay vào đó, chúng đang được tích trữ tại châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, thông qua các kho chứa nổi hoặc những cơ sở ít được chú ý hơn. Trung Quốc đã tích cực mua dầu thô cho kho dự trữ chiến lược của mình.
Bà Toril Bosoni, người đứng đầu bộ phận công nghiệp và thị trường dầu mỏ của IEA, cho biết trong khi hoạt động tích trữ như vậy thường được xem là tín hiệu cung vượt cầu ở những nơi khác trên thế giới, các nhà giao dịch lại xem việc tích trữ của Trung Quốc như thể đó là sự gia tăng tiêu thụ thực tế.
Theo IEA, hoạt động tích trữ của Trung Quốc đạt đỉnh khoảng 900.000 thùng/ngày trong quý II năm nay trước khi chậm lại vào tháng Bảy.
Macquarie ước tính Trung Quốc vẫn đang tích trữ khoảng 500.000 thùng/ngày và sẽ tiếp tục làm như vậy trong vài tháng nữa.
Các nhà phân tích cho rằng Bắc Kinh đang xây dựng một kho dự trữ lớn hơn để phòng hờ kịch bản các lệnh trừng phạt của phương Tây có thể thu hẹp hay thậm chí là ngăn chặn dòng chảy dầu từ Nga và Iran.
Bà Amrita Sen, người sáng lập công ty tư vấn Energy Aspects, còn cho rằng đây là một phần trong chiến lược "phi đô la hóa" của Trung Quốc nhằm đối phó với rủi ro đồng nhân dân tệ mất giá nếu chiến tranh thương mại với Mỹ leo thang. Bà dự kiến hoạt động mua vào này sẽ tiếp diễn vào năm 2026.
Có thực sự bi quan?
Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà phân tích đều tin vào một kịch bản lao dốc của giá dầu.
Bà Sen cho rằng quy mô của tình trạng dư cung sẽ nhỏ hơn và tác động lên giá sẽ ít nghiêm trọng hơn. Lý do là vì Tổ chức các Nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) và các nhà sản xuất lớn ngoài khối (nhóm OPEC+) có thể sẽ không tăng sản lượng được nhiều như đã công bố, do một số thành viên đã đạt công suất tối đa.
Mặc dù OPEC+ đã tăng hạn ngạch 2,5 triệu thùng/ngày kể từ tháng Tư, sản lượng thực tế được cho là chỉ tăng chưa đến 1,5 triệu thùng/ngày.
Theo IEA, nguồn cung dầu toàn cầu đã đạt mức cao kỷ lục 106,9 triệu thùng/ngày trong tháng 8/2025, chủ yếu do OPEC và các quốc gia khác đẩy mạnh sản xuất trong bối cảnh nguy cơ dư cung sắp tới đang kìm hãm giá cả. Bà Sen không tin vào kịch bản giá dầu 40 USD/thùng.
Theo bà, chừng nào lực mua từ Trung Quốc vẫn còn và công suất dự phòng của OPEC+ bị hạn chế, đà giảm sẽ được ngăn chặn và tạo ra một "giá sàn" cho thị trường.
Ngược lại, Macquarie vẫn giữ quan điểm bi quan. Ngân hàng đầu tư này dự báo một kịch bản giá dầu sẽ đi xuống khá nhanh chóng khi tình trạng dư cung quá lớn và bắt đầu chảy vào các kho chứa hữu hình ở phương Tây. Khi đó, thị trường vật chất sẽ phản ứng và giá cả sẽ lao dốc.
Tuy nhiên, ông Dwivedi cũng chỉ ra một nghịch lý: Một thị trường giá xuống cần yếu tố bất ngờ, trong khi kịch bản này lại không hề có sự bất ngờ nào. Khi tất cả các nhà giao dịch đều đồng thuận và chuẩn bị cho một kịch bản, nó thường có xu hướng không xảy ra như dự kiến./.
