Tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm buôn lậu thuốc lá

Thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất độc hại, trong đó có ít nhất 69 chất gây ung thư. Người hút thuốc lá có nguy cơ mắc các bệnh về phổi, tim mạch, ung thư phổi, đột quỵ cao gấp nhiều lần người không hút. Đáng lo ngại, khói thuốc lá còn gây ảnh hưởng trực tiếp đến người xung quanh, đặc biệt là phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ. Ngoài tác hại sức khỏe, việc tiêu dùng thuốc lá làm gia tăng chi phí y tế, giảm năng suất lao động và gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế.

Công an tỉnh An Giang phối hợp với các đơn vị chức năng tiêu hủy tang vật là thuốc lá lậu.

Theo ước tính của Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam chi hàng chục nghìn tỷ đồng để điều trị các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong khi số thu từ thuế thuốc lá chỉ bù đắp được một phần nhỏ.

Nghiêm trọng hơn, thuốc lá nhập lậu không qua kiểm định chất lượng, thường chứa hàm lượng các chất độc hại vượt mức cho phép. Việc sử dụng các loại thuốc lá lậu như Jet, Hero, Scott… tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe người tiêu dùng. Bên cạnh đó, hoạt động buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu làm gia tăng tội phạm, gây mất ổn định xã hội, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất, kinh doanh hợp pháp.

Mới đây, ngày 28/11/2025, Công an tỉnh An Giang cùng các thành viên Ban Chỉ đạo 389 tỉnh tổ chức tiêu hủy 256.681 bao thuốc lá điếu nhập lậu. Đây là số tang vật bị thu giữ trong quá trình đấu tranh, triệt phá các vụ vận chuyển, kinh doanh hàng cấm trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua.

Qua công tác đấu tranh chống mua bán, vận chuyển trái phép thuốc lá, có thể thấy rằng, thuốc lá nhập lậu đa dạng về chủng loại, nhãn mác sản phẩm, xuất xứ chủ yếu từ các nước như: Anh, Singapore, Trung Quốc gồm các loại như Hero, Jet, 555, Nesol, Scott, Yunyan, Chunghwa... Các đối tượng lợi dụng điều kiện địa hình đường mòn, lối mở, thuê dân cư biên giới vận chuyển trái phép từ nước ngoài vào Việt Nam với thủ đoạn tinh vi tránh sự kiểm soát, phát hiện của lực lượng chức năng.

Trên tuyến biên giới bộ, các đối tượng chủ hàng, “đầu nậu” tập kết hàng sát biên giới đất liền, thuê cư dân ở khu vực biên giới hoặc anh em, họ hàng, sau đó chia nhỏ, lợi dụng đêm tối, sơ hở của các lực lượng chức năng vận chuyển thuốc lá lậu qua đường mòn, lối tắt trên biên giới vào nội địa. Trên tuyến biên giới biển, các đối tượng lợi dụng địa hình biển, đảo, đêm tối để hoạt động; sử dụng các loại ghe đánh bắt hải sản, tàu chở hàng hóa để cất giấu thuốc lá lậu trong các khoang chứa hàng hoặc để lẫn trong các hàng hóa khác để vận chuyển trái phép.

Lực lượng chức năng bắt quả tang vụ vận chuyển thuốc lá lậu qua biên giới.

Việc vận chuyển thuốc lá lậu được tổ chức chặt chẽ, phân công đối tượng “dò đường”, “cảnh giới” lực lượng chức năng; sử dụng phương tiện có tốc độ cao, tháo biển kiểm soát để trốn chạy khi bị phát hiện và sẵn sàng chống trả khi bị phát hiện. Còn đối với nguyên liệu thuốc lá, các đối tượng chia nhỏ nguyên liệu thuốc lá để vận chuyển tránh bị xử lý hình sự, trà trộn nguyên liệu thuốc lá nhập lậu với thuốc lá trong vùng nguyên liệu trên địa bàn để hợp thức hóa nguồn gốc, giấy tờ…

Theo quy định hiện hành, đối với hành vi vận chuyển trái phép thuốc lá điếu từ 1.500 bao trở lên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự và bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm; vận chuyển từ 4.500 bao trở lên bị phạt tù từ 5 năm đến 10 năm. Về hành chính, đối với hành vi vận chuyển dưới 1.500 bao thuốc lá điếu sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính bằng hình thức phạt tiền đến 90.000.000 đồng, tịch thu tang vật, phương tiện.

Có thể thấy, công tác nắm tình hình, nhất là tình hình ngoại biên của một số đơn vị chức năng chưa toàn diện, chưa kịp thời dẫn tới hiệu quả công tác đấu tranh có giai đoạn còn hạn chế, còn để xảy ra nhiều vụ việc vô chủ không bắt giữ được đối tượng. Từ đó dẫn đến hiệu quả đấu tranh, bóc gỡ các đường dây vận chuyển thuốc lá chưa cao, các đối tượng bị bắt chủ yếu là đối tượng vận chuyển thuê. Do đời sống khó khăn, một bộ phận người dân công việc không ổn định; đồng thời việc vận chuyển thuốc lá lậu nhẹ nhàng nhưng đem lại thu nhập cao, dẫn tới người dân vì lợi ích đã trực tiếp vận chuyển để bán hoặc tham gia vận chuyển thuê, khi bị phát hiện thì thường bỏ lại tang vật, phương tiện để thoát thân, khi bị bắt không có tiền nộp phạt, không hợp tác khai báo.

Trung tá Nguyễn Minh Tiến, Phó Đội trưởng Đội 4 Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh An Giang chia sẻ, thuốc lá nhập lậu là mặt hàng tiềm ẩn nhiều hệ lụy, từ thất thu ngân sách Nhà nước đến nguy cơ ANTT. Để ngăn chặn, đấu tranh có hiệu quả, bắt giữ xử lý nghiêm hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá, nguyên liệu thuốc lá qua biên giới cần sử dụng đồng bộ các biện pháp công tác nghiệp vụ, tăng cường tuần tra, kiểm soát chặt chẽ người, phương tiện hoạt động trong khu vực biên giới, cửa khẩu, cảng biển, kết hợp các biện pháp nghiệp vụ đảm bảo chuyên sâu, nắm chắc tình hình, xác định đúng đường dây, đối tượng cầm đầu để có phương án đấu tranh, triệt phá nhằm răn đe, phòng ngừa chung.

Phối hợp thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa các lực lượng chức năng trong chia sẻ thông tin và đấu tranh ngăn chặn. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phát huy vai trò của nhân dân trong tố giác, tin báo về tội phạm. Phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của người chỉ huy, vai trò của cấp ủy, tổ chức Đảng; kịp thời động viên khen thưởng các đơn vị, cá nhân lập thành tích xuất sắc, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm kỷ luật, pháp luật.

Trần Lĩnh