Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giám định tư pháp, định giá tài sản

Báo cáo tại buổi làm việc, Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp Lê Xuân Hồng cho biết: Cục đã rà soát, hoàn thiện Hồ sơ dự thảo Chỉ thị, trong đó phần nội dung của Chỉ thị tập trung vào các vấn đề chính gồm: Tăng cường nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy đối với công tác giám định tư pháp, định giá tài sản. Rà soát, hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật, tạo hành lang pháp lý thống nhất, đồng bộ, khả thi về công tác giám định tư pháp và định giá tài sản.

Phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ giám định viên tư pháp, người định giá tài sản đủ về số lượng, nâng cao về chất lượng, có phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu công việc. Kiện toàn, củng cố các tổ chức giám định tư pháp, định giá tài sản.

Nâng cao chất lượng, hiệu quả trưng cầu, thực hiện giám định tư pháp, định giá tài sản, hoàn thiện trình tự, thủ tục giám định tư pháp, định giá tài sản. Hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng với cơ quan quản lý nhà nước về giám định tư pháp, định giá tài sản. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu về giám định tư pháp, định giá tài sản. Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát, xử lý vi phạm trong công tác giám định tư pháp, định giá tài sản.

Trong quá trình xây dựng dự thảo Chỉ thị cũng như Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) có hai vấn đề lớn có ý kiến khác nhau đó là về mở rộng phạm vi lĩnh vực xã hội hóa giám định tư pháp và tổ chức, nhân lực pháp y tại địa phương.

Liên quan đến lĩnh vực định giá tài sản, về chủ thể thực hiện định giá tài sản trong tố tụng hình sự hiện nay có ý kiến khác nhau. Theo đó, loại ý kiến thứ nhất cho rằng cần quy định về cơ chế huy động, yêu cầu trực tiếp các cá nhân, tổ chức định giá tài sản chuyên nghiệp, có năng lực tham gia hoạt động định giá tài sản trong tố tụng hình sự thay cho Hội đồng định giá tài sản của Nhà nước. Hội đồng định giá tài sản chỉ thành lập trong một số trường hợp đặc biệt, thực sự cần thiết.

Loại ý kiến thứ hai cho rằng vẫn cần thiết duy trì Hội đồng định giá tài sản của Nhà nước theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành. Theo đó, việc định giá tài sản trong hoạt động tố tụng hình sự chỉ do Hội đồng định giá tài sản của Nhà nước thực hiện.

Đối với Đề án chế định luật sư công, trên cơ sở nghiên cứu kinh nghiệm nước ngoài, đánh giá thực trạng công tác xử lý các công việc có tính chất pháp lý tại khu vực công và yêu cầu của thực tiễn, Đề án này đưa ra các nội dung cơ bản gồm: Khái niệm luật sư công; phạm vi công việc của luật sư công; mô hình tổ chức luật sư công; tiêu chuẩn và nguồn luật sư công; quyền và nghĩa vụ của luật sư công; giải pháp để thực hiện chế định luật sư công.

Tại buổi làm việc, đại diện một số đơn vị thuộc Bộ đã cho ý kiến cụ thể về từng nội dung. Sau khi nghe các ý kiến, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh thống nhất mở rộng lĩnh vực xã hội hóa giám định tư pháp (ADN, kỹ thuật số và điện tử, tài liệu, dấu vết đường vân, tài nguyên) phục vụ lĩnh vực tố tụng dân sự, tố tụng hành chính, trừ trường hợp đặc biệt được cơ quan và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu giám định theo quy định pháp luật; còn lĩnh vực tố tụng hình sự chỉ có cơ quan công lập thực hiện.

Cho ý kiến về chủ thể thực hiện định giá tài sản, Bộ trưởng nhấn mạnh hoạt động này bản chất là trưng cầu ý kiến chuyên gia, nhà chuyên môn, trong khi đó hình thức Hội đồng định giá chủ yếu gắn với trách nhiệm quản lý nhà nước. Do vậy, Bộ trưởng cho rằng có thể quy định theo hướng cho phép cơ quan tiến hành định giá tài sản có quyền lựa chọn Hội đồng định giá hoặc cá nhân, tổ chức định giá tài sản chuyên nghiệp, có năng lực tham gia hoạt động định giá tài sản. Ngoài ra, cũng cần quy định chặt chẽ thành phần Hội đồng để hạn chế thực trạng hành chính hóa như hiện nay.

Đối với Đề án chế định luật sư công, Bộ trưởng cho ý kiến về việc thực hiện thí điểm Đề án trong 3 năm từ 1/1/2026; làm rõ tiêu chí chọn các địa phương và các Bộ thực hiện thí điểm, trong đó lưu ý đến các địa phương có lượng khiếu kiện hành chính và số lượng vụ việc tranh chấp lớn.