Tăng cường sự minh bạch để thị trường vốn phát triển bền vững

Sáng ngày 5-6, tại phiên thảo luận chuyên đề nằm trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2022 với chủ đề: “Phát triển thị trường vốn và thị trường bất động sản” do Ban Kinh tế trung ương tổ chức, các diễn giả tham gia đồng thời bày tỏ quan điểm về việc cần thiết phải tăng cường tính minh bạch cho thị trường vốn.

Báo cáo của đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết trong giai đoạn 2016-2021, thị trường vốn đã có bước phát triển nhanh với quy mô tăng trưởng bình quân 28,5%.

Tính đến cuối quí 1-2022, quy mô thị trường vốn tăng gấp 3,5 lần so với năm 2015, trong đó quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu tương đương 93,8% GDP, thị trường trái phiếu đạt 40,7% GDP (trong đó trái phiếu chính phủ là 22,7% GDP và trái phiếu doanh nghiệp là 16,4% GDP). Tuy nhiên, thị trường bắt đầu điều chỉnh mạnh từ đầu tháng 4, trong đó có nhóm cổ phiếu bất động sản là nằm trong nhóm giảm mạnh nhất.

Cần tăng tính minh bạch trên thị trường vốn, đặc biệt là việc phát hành cổ phiếu, trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản. Ảnh: V.D.

Theo ông Phạm Hồng Sơn, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, thị trường vốn đã hình thành và vận hành đầy đủ các cấu phần bao gồm thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu và thị trường chứng khoán phái sinh. Tuy nhiên, sự tăng trưởng nhanh của cổ phiếu, trái phiếu gần đây phát sinh những rủi ro tiềm ẩn. Trong đó xuất hiện hiện tượng thao túng giá, làm giá ngày càng tinh vi, nghĩa vụ công bố thông tin của một số doanh nghiệp đại chúng, công ty niêm yết, nhà đầu tư còn chưa đảm bảo chất lượng.

Đánh giá về việc phát hiện và xử lý các sai phạm trên thị trường cổ phiếu và trái phiếu trong thời gian qua, ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính), cho rằng đây là “động thái rất phù hợp, mang tính cảnh báo răn đe và tăng luận cứ để giúp cải thiện tính minh bạch thông tin”.

Về giải pháp, ông Dương cho biết sẽ tăng cường các quy định làm rõ hơn phạm vi trách nhiệm của các bên tham gia thị trường, quy định rõ trách nhiệm công bố thông tin giữa các bên. Thậm chí, Bộ Tài chính cũng đang cân nhắc yêu cầu việc phát hành trái phiếu riêng lẻ cũng cần phải có xếp hạng tín nhiệm. Hiện quy định mới chỉ yêu cầu phát hành ra công chúng là cần xếp hạng tín nhiệm từ đầu năm 2023.

Cơ quan quản lý sẽ tăng cường thanh tra và xử lý vi phạm trên thị trường bất động sản và thị trường vốn trong thời gian tới. Ảnh:BTC

Về việc yêu cầu công bố thông tin, ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng giám đốc FiinGroup, đơn vị cung cấp dữ liệu tài chính và sở hữu công ty xếp hạng tín nhiệm, cho rằng thậm chí các bản công bố thông tin của việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp có thể cân nhắc cần một tiêu chuẩn tốt hơn như bản công bố thông tin khi doanh nghiệp niêm yết cổ phiếu.

Tương tự, nhiều diễn giả khác đều đặt tính minh bạch lên hàng đầu khi nói về thị trường tài chính. Theo ông Devendra Joshi, chiến lược gia trưởng Tập đoàn Sovico, đánh giá rằng sự minh bạch của thị trường, minh bạch thông tin sẽ cho phép nhà đầu tư tham gia thị trường hiệu quả hơn, đặc biệt là cần thêm những đơn vị xếp hạng tín nhiệm uy tín.

Bên cạnh thị trường cổ phiếu, trái phiếu, thị trường bất động sản cũng được yêu cầu phải tăng sự minh bạch.

Trong bài phát biểu, ông Nguyễn Đức Chi, Thứ trưởng Bộ Tài chính, cho rằng thời gian qua, các doanh nghiệp bất động sản đã huy động được một lượng vốn lớn, nhưng có trường hợp thiếu thông tin, kém minh bạch nên ảnh hưởng đến tình hình tài chính và khả năng trả nợ. Do đó, cần thiết phải có các giải pháp nhằm phát triển thị trường vốn, thị trường bất động sản lành mạnh, từ hoàn thiện khung khổ pháp lý đến triển khai các giải pháp điều hành và quản lý, giám sát thị trường.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM, cho rằng giá nhà đất tăng liên tục trong 5 năm qua nhưng môi trường nhà đầu tư kinh doanh bất động sản vẫn chưa minh bạch. Ngoài những doanh nghiệp bất động sản tốt thì vẫn còn nhiều doanh nghiệp “thiếu năng lực và có vấn đề về văn hóa kinh doanh”.

Một trong số 10 kiến nghị được ông Châu nêu lên tại diễn đàn để giúp thị trường vốn cho bất động sản phát triển bền vững là việc tăng đấu giá đất, tuy nhiên cần phải tránh trường hợp đấu giá kiểu “quân xanh, quân đỏ”. Ngoài ra, đại diện Hiệp hội Bất động sản TPHCM cũng kiến nghị cần phải có tiêu chuẩn chung cho cả nước, thay vì quy trình đầu tư bất động sản kiểu khác nhau ở mỗi địa phương như hiện nay.

Thừa nhận vấn đề này, ông Nguyễn Mạnh Khởi, Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), nói trong thời gian qua vấn đề thực thi là chưa tốt, quy trình thủ tục thuộc thẩm quyền địa phương gặp vướng mắc, chưa thông qua kịp thời.

Bên cạnh đó, đại điện Bộ Xây dựng cũng cho rằng các chính sách gián tiếp như tín dụng, thị trường vốn thay đổi cũng đã ảnh hưởng đến thị trường bất động sản. “Cơ cấu vốn cho đầu tư bất động sản vẫn đang có vấn đề nên cần nghiên cứu chính sách để làm sao ngành này phát triển tốt hơn”, ông Khởi nói.

Dũng Nguyễn