Tăng cường thông tin để người dân biết cách ứng phó với động đất

Ông Trần Quang Hoài chủ trì họp khẩn ứng phó với động đất tại Kon Tum. Ảnh: Ngọc Hà

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu cho biết, các trận động đất vừa qua tại Kon Tum đều là các trận nhỏ, người dân có thể cảm nhận được sự rung lắc, nhưng không gây rủi ro về thiên tai.

Theo thống kê của Viện Vật lý Địa cầu, trong khoảng thời gian từ năm 1903 đến năm 2020, trên khu vực huyện Kon Plông và lân cận đã ghi nhận được 33 trận động đất có độ lớn từ 2,5 trở lên, trong đó chỉ có 2 trận động đất xảy vào năm 1937 (M = 3.9) và năm 2015 (M = 3.0).

Trong thời gian gần đây, từ tháng 4-2021 đến nay, các số liệu thống kê cho thấy hiện tượng động đất xảy ra tại khu vực huyện Kon Plông và lân cận có tần xuất xảy ra thường xuyên và xu hướng mạnh dần.

Cụ thể, trong năm 2021 đến nay ghi nhận 169 trận động đất có độ lớn từ M >=2.5 xảy ra tại khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum. Đặc biệt, trong các ngày từ 15 đến 18-4-2022 động đất xảy ra liên tục tại khu vực này, với tổng số 22 trận, độ lớn M = 2.5 đến 4.5.

Trận động đất mạnh nhất vào lúc 12 giờ 54 phút 22 giây ngày 18-4, có độ lớn 4,5 độ richter xảy ra tại vị trí có tọa độ 14,713 độ vĩ Bắc, 108,468 độ kinh Đông, thuộc khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum. Độ sâu chấn tiêu khoảng 8,1km. Đây là trận động đất lớn nhất trong chuỗi quan trắc từ 120 năm trở lại đây.

Trên cơ sở số liệu động đất ghi nhận được tại khu vực huyện Kon Plông cho thấy, động đất xảy ra thường xuyên hơn trong thời gian gần đây và có xu hướng tăng lên cả về số lượng, tần suất cũng như độ lớn. Nguy cơ cao có thể ảnh hưởng đến khu vực nhà dân, các công trình xung yếu hồ chứa thủy điện, thủy lợi. Đặc biệt, một số hồ chứa lớn trong khu vực cần phải tăng cường ngay việc giám sát, theo dõi để đảm bảo an toàn.

Mặc dù cho đến nay chưa ghi nhận thiệt hại về nhà cửa và người tại khu vực trên, tuy nhiên chắc chắn các rung động địa chấn do động đất gây ra đã ảnh hưởng nhất định đến đời sống của nhân dân trong khu vực.

Ông Nguyễn Xuân Anh cho biết, Kon Tum là khu vực có nhiều hồ thủy điện nên Viện Vật lý Địa cầu đã thiết lập thêm một trạm quan trắc nhằm tìm hiểu rõ hơn về hiện tượng này.

Ngoài ra, các chuyên gia về động đất cho rằng, 18 trận động đất liên tiếp xảy ra ở Kon Tum là do động đất kích thích, hệ quả từ các hồ chứa nước của nhà máy thủy điện đi vào hoạt động. Động đất kích thích xảy ra khi có sự tác động của hồ chứa thủy điện tích nước liên đới đứt gãy hoạt động trong khu vực.

Khu vực xảy ra động đất nằm trên đứt gãy đang hoạt động có tên Rào Quán - A Lưới, đây là đới đứt gãy mạnh, chạy từ Lào, qua A Lưới, kéo dài tới Quy Nhơn. Trên đới đứt gãy này từng ghi nhận động đất kích thích xảy ra tại thủy điện sông Tranh 2 (Quảng Nam) và thủy điện Đắk Đrinh (Quảng Ngãi) khi các nhà máy này hoạt động tích nước hồ chứa.

Nhằm giảm thiểu thiệt hại do động đất có khả năng gây ra tại khu vực trên, Viện Vật lý Địa cầu kiến nghị Ban chỉ đạo Quốc gia về PCTT xem xét cho phép tiến hành thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu về độ nguy hiểm và rủi ro động đất đối với khu vực huyện KonPlông, tỉnh Kon Tum, cụ thể với một số nội dung như sau: Tiến hành nghiên cứu, đánh giá chi tiết mô hình cấu trúc và độ lớn động đất cực đại có khả năng phát sinh của các hệ thống đứt gãy khu vực huyện Kon Plông và lân cận.

Thiết lập ngay 1 mạng trạm quan sát động đất địa phương (gồm 5 trạm) tại khu vực huyện Kon Plông và lân cận;

Triển khai việc nghiên cứu nguyên nhân phát sinh chuỗi động đất xảy ra tại huyện Kon Plông và lân cận; tiến hành đánh giá mức độ rủi ro và xây dựng các kịch bản ứng phó rủi ro có thể xảy ra cho khu vực huyện Kon Plông và lân cận.

Thực hiện rà soát, đánh giá về công tác thiết kế kháng chấn đối với các dự án thủy điện và các công trình quan trọng trên địa bàn tỉnh Kon Tum.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và ứng phó động đất cho người dân nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng của động đất.

Do diễn biến rất phức tạp của hoạt động động đất trong thời gian gần đây, ông Trần Quang Hoài, Phó Trưởng Ban chỉ đạo Quốc gia về PCTT yêu cầu tỉnh Kon Tum cần thành lập đoàn công tác để kiểm tra để chủ động các tình huống có thể xảy ra. Ban Chỉ huy PCTT tìm kiếm cứu nạn phải thông báo tới nhân dân và chủ các công trình liên quan như thủy lợi, giao thông nắm bắt thông tin đầy đủ về hoạt động động đất, các biện pháp phòng, tránh, giảm thiểu thiệt hại khi xảy ra động đất mạnh, chủ động ứng phó, không hoang mang do những thông tin thất thiệt.

Ông Trần Quang Hoài đề nghị Viện Vật lý Địa cầu cung cấp thông tin hướng dẫn ứng phó với những tình huống động đất như ở Kon Tum để tuyên truyền cho người dân. Bộ Xây dựng cung cấp tài liệu để xây dựng nhà cửa an toàn, quy mô.

Ông Hoài cũng đề nghị các cấp chính quyền khi nhận được tin động đất, cảnh báo sóng thần, mọi công dân trong vùng bị ảnh hưởng phải chủ động sơ tán khỏi vùng nguy hiểm để đảm bảo an toàn.

Văn phòng thường trực Ban Chỉ huy PCTT tỉnh Kon Tum ngay trong tuần khẩn trương rà soát những dấu hiệu sau thời gian động đất để xác định nguyên nhân và nguy cơ xảy ra các tình huống gây thiệt hại đáng tiếc.

Bích Nguyên