Tăng cường truy xuất nguồn gốc, đảm bảo chất lượng nông, lâm, thủy sản xuất khẩu

Phân loại, chế biến sản phẩm cá ngừ đại dương xuất khẩu. (Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN)

Ngày 29/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành Công điện số 150/CĐ-TTg về việc tăng cường truy xuất nguồn gốc, đảm bảo chất lượng và uy tín sản phẩm nông, lâm, thủy sản Việt Nam xuất khẩu.

Công điện nêu rõ: Nông nghiệp Việt Nam hiện đã hội nhập thế giới sâu rộng với tốc độ tăng trưởng giá trị gia tăng hàng năm đạt khoảng 5-7%; kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng tăng mạnh với 11 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD; riêng 6 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị xuất khẩu ước đạt 33,5 tỷ USD.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, theo báo cáo của các bộ, ngành, phản ánh của cơ quan báo chí và thông tin từ các nước nhập khẩu, có các lô hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam bị cơ quan thẩm quyền của Liên minh Châu Âu (EU) cảnh báo vi phạm các quy định an toàn thực phẩm của EU.

Triển khai quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi sản xuất

Để tăng cường công tác đảm bảo xuất xứ hàng hóa, truy xuất nguồn gốc, đảm bảo chất lượng, uy tín cho hàng hóa nông, lâm, thủy sản Việt Nam xuất khẩu đi các nước châu Âu và thế giới, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan chỉ đạo thực hiện ngay các biện pháp truy xuất nguồn gốc, khắc phục cảnh báo và thông báo cho Tổng vụ Sức khỏe và An toàn thực phẩm - Ủy ban châu Âu đối với các trường hợp bị cảnh báo theo quy định của hệ thống RASFF.

Cùng với đó, ban hành, triển khai quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi sản xuất sản phẩm trồng trọt và chăn nuôi, trong đó bao gồm cả kiểm soát sản phẩm xuất khẩu nói chung và xuất khẩu sang thị trường Liên minh EU nói riêng, tập trung vào giám sát việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, kháng sinh, phụ gia thực phẩm, hoàn thành trong năm 2025.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu rà soát và hoàn thiện các chương trình, tài liệu để tổ chức tập huấn chuyên sâu theo từng chuỗi ngành hàng cho các đối tượng liên quan về sản xuất, thu hoạch, sơ chế, chế biến, bảo quản nông, lâm, thủy sản đảm bảo an toàn, chất lượng, đáp ứng các quy định về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, các quy định của thị trường nhập khẩu, hoàn thành trong quý 3 năm 2025.

Đồng thời, rà soát, nghiên cứu đề xuất cơ chế, chính sách phù hợp, hiệu quả việc sản xuất, buôn bán, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và thuốc thú y sinh học. Đánh giá kết quả thực hiện "Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu giai đoạn 2022-2025"; trên cơ sở đó rà soát, nhân rộng các vùng nguyên liệu nông, lâm, thủy sản tập trung, quy mô lớn đạt chuẩn và đáp ứng quy định truy xuất nguồn gốc, hoàn thành trong tháng 9/2025.

Ngoài ra, chỉ đạo, phối hợp xây dựng, vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc, cơ sở dữ liệu chuỗi cung ứng sản phẩm nông, lâm, thủy sản; khẩn trương trình cấp có thẩm quyền xác định và quy định lộ trình thực hiện đối với nhóm sản phẩm, hàng hóa có mức độ rủi ro cao, bắt buộc truy xuất nguồn gốc theo Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (sửa đổi), ngay khi Luật có hiệu lực thi hành. Tăng cường giám sát, kiểm tra việc thực hiện quy định về truy xuất nguồn gốc, kiểm tra an toàn thực phẩm tại các vùng nuôi, trồng, các cơ sở sơ chế, chế biến, bao gói và thực phẩm nhập khẩu theo quy định tại Luật An toàn thực phẩm.

Nghiên cứu đề xuất cơ chế thông quan nhanh gọn, thuận lợi cho doanh nghiệp

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện các biện pháp truy xuất nguồn gốc, khắc phục cảnh báo; tăng cường giám sát, truy xuất nguồn gốc đối với các sản phẩm có nguy cơ cao vi phạm thuộc phạm vi quản lý của Bộ, hoàn thành trong tháng 8/2025.

Bộ Công Thương chỉ đạo hệ thống thương vụ tại châu Âu và các nước nắm bắt, đánh giá kịp thời các cảnh báo, các thay đổi về quy định của các nước nhập khẩu nông, lâm, thủy sản và phối hợp vận động chính sách để bảo vệ tối đa lợi ích doanh nghiệp. Đồng thời tích cực triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, hỗ trợ tiếp cận các thị trường xuất khẩu mới đối với nông, lâm, thủy sản Việt Nam.

Bộ trưởng Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường và các cơ quan liên quan chỉ đạo Cục Hải quan nghiên cứu đề xuất cơ chế thông quan nhanh gọn, thuận lợi cho doanh nghiệp, tăng cường công tác kiểm tra đối với hoạt động xuất nhập khẩu nông, lâm, thủy sản, hoàn thành trong tháng 9/2025.

Thu hoạch càphê. (Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN)

Nghiên cứu, đề xuất các chính sách đột phá để hỗ trợ, thúc đẩy các thành phần kinh tế đầu tư vào nông nghiệp nói chung và lĩnh vực chế biến, bảo quản nông, lâm, thủy sản nói riêng, khẩn trương trình Chính phủ ban hành Nghị định thay thế Nghị định số 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018 của Chính phủ về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, trong đó chú ý bám sát Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân; hỗ trợ cho triển khai nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sạch trong sản xuất, chế biến, bảo quản.

Bộ trưởng Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan đẩy mạnh hợp tác song phương, khai thác hiệu quả và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác và đối tác toàn diện với EU; tiếp tục kết nối hợp tác quốc tế và thu hút các nguồn lực phục vụ phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững, để hỗ trợ ngành nông nghiệp hội nhập quốc tế và phát huy, nâng cao vai trò trong các cơ chế hợp tác đa phương.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thường xuyên cập nhật và chỉ đạo hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn về chất lượng nông, lâm, thủy sản theo hướng hài hòa, hội nhập các tiêu chuẩn quốc tế. Chỉ đạo đẩy nhanh triển khai ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa theo quy định của Luật Chất lượng sản phẩm và hàng hóa (sửa đổi) ngay khi Luật có hiệu lực thi hành.

Ngăn chặn, xử lý vi phạm dư lượng hóa chất

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chỉ đạo khẩn trương khắc phục triệt để các khuyến cáo của Đoàn thanh tra EU về dư lượng thuốc trừ sâu trong sản phẩm nguồn gốc thực vật tại Việt Nam từ ngày 10-20/6/2025, đặc biệt các tỉnh Tiền Giang (nay là Đồng Tháp), Bình Thuận (nay là Lâm Đồng), Thành phố Hồ Chí Minh là các địa phương có nhiều lô hàng nông sản bị cảnh báo; tăng cường truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm thủy sản xuất khẩu có nguồn gốc từ khai thác để đảm bảo sản phẩm không vi phạm khai thác IUU.

Triển khai kịp thời, thông suốt các nhiệm vụ được Chính phủ giao tại các Nghị định: Nghị định số 131/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 của Chính phủ quy định việc phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Nông nghiệp và Môi trường; Nghị định số 136/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường; Nghị định số 146/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực công nghiệp và thương mại; Nghị định số 148/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025 quy định phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực y tế; đảm bảo hoạt động xuyên suốt, kiểm soát trong toàn bộ chuỗi sản xuất, sơ chế, chế biến, xuất khẩu và truy xuất nguồn gốc sản phẩm thực phẩm.

Các tỉnh, thành phố triển khai ngay các biện pháp ngăn chặn, xử lý vi phạm dư lượng hóa chất (thuốc bảo vệ thực vật và thuốc thú y) và truy xuất, xử lý tận gốc.

Đối với chuỗi thủy sản: Tăng cường kiểm tra, tổ chức truy xuất nguồn gốc để xử lý nghiêm các cơ sở sản xuất, nhập khẩu, mua bán thuốc thú y thủy sản kinh doanh các sản phẩm cấm, sản phẩm ngoài danh mục được phép lưu hành và các cơ sở nuôi trồng thủy sản được xác định vi phạm quy định về sử dụng thuốc thú y, hóa chất, kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản.

Đối với chuỗi trồng trọt, thực vật: Tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật đối với các vùng trồng và cơ sở bao gói sử dụng hóa chất không có trong danh mục được phép sử dụng, hóa chất cấm sử dụng và các trường hợp không tuân thủ yêu cầu của nước nhập khẩu, không đáp ứng quy định truy xuất nguồn gốc.

Đối với các chuỗi sản xuất, kinh doanh liên quan đến chăn nuôi: Triển khai ngay các biện pháp ngăn chặn, xứ lý vi phạm khi đã xác định được cơ sở sử dụng hóa chất, kháng sinh cấm; thiết lập kiểm soát theo chuỗi sản xuất, sơ chế, chế biến, xuất khẩu đáp ứng quy định của các thị trường, trong đó có EU.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động rà soát, đề xuất cơ chế hỗ trợ cho địa phương trong việc thiết lập, triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc nông, lâm, thủy sản.

Chủ tịch các Hiệp hội sản xuất, chế biến, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tăng cường cập nhật, theo dõi thông tin về các quy định của nước nhập khẩu nông, lâm, thủy sản để phổ biến, hướng dẫn, vận động hội viên sản xuất, chế biến, tiêu thụ đảm bảo chất lượng, an toàn. Huy động, khuyến khích các thành viên tham gia thực hiện các chuỗi liên kết sản xuất, cung ứng, tiêu thụ, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản; đặc biệt ưu tiên thiết lập chuỗi sản xuất, chế biến, xuất khẩu đáp ứng quy định của thị trường EU.

Tích cực phối hợp với các cơ quan nhà nước trong việc: điều tra nguyên nhân, khắc phục cảnh báo vi phạm quy định an toàn thực phẩm; đàm phán, tháo gỡ rào cản trong xuất khẩu nông, lâm, thủy sản; xây dựng, sửa đổi các quy định trong nước phù hợp với quy định của thị trường xuất khẩu.

Bên cạnh việc duy trì các thị trường và bạn hàng truyền thống, chủ động tìm kiếm mở rộng thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản, tận dụng các hiệp định thương mại tự do đã ký kết để nâng cao giá trị ngành hàng.

Thủ tướng Chính phủ giao Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn chỉ đạo việc triển khai, đôn đốc, xử lý vướng mắc trong quá trình thực hiện Công điện này.

Văn phòng Chính phủ theo chức năng, nhiệm vụ được giao theo dõi đôn đốc thực hiện Công điện này, báo cáo Thủ tướng Chính phủ những vấn đề vượt thẩm quyền./.

(TTXVN/Vietnam+)