Tăng đại biểu chuyên trách để tăng tính chuyên nghiệp

Phân định rõ thẩm quyền của Quốc hội với Chính phủ

Cho ý kiến vào Dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ Khóa XV của Quốc hội, các đại biểu Tổ 4 (gồm Đoàn ĐBQH các tỉnh: Khánh Hòa, Lai Châu và Lào Cai) thống nhất cho rằng, nội dung của dự thảo báo cáo đầy đủ, làm rõ kết quả đạt được, qua đó thể hiện được sự nổi bật trong hoạt động của Quốc hội trong cả nhiệm kỳ.

ĐBQH Lê Xuân Thân (Khánh Hòa) nhìn nhận, trong công tác lập pháp, chúng ta đang thực hiện theo tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Từ Kỳ họp thứ Chín đến nay, với khối lượng công việc lập pháp rất lớn đòi hỏi sự quyết tâm rất cao của toàn hệ thống. Tinh thần đổi mới trong công tác lập pháp cũng đã được thực hiện.

“Có những dự thảo luật, dự thảo nghị quyết được xây dựng và ban hành trong thời gian cực ngắn - điều mà trước đây chưa làm được, thể hiện sự đúng đắn trong công tác xây dựng pháp luật, kịp thời đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước”, đại biểu Lê Xuân Thân phát biểu.

Tại Dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ Khóa XV của Quốc hội có nêu rõ: “Đổi mới hoạt động lập pháp theo hướng luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, những nội dung biến động thường xuyên, chưa ổn định thì chỉ quy định mang tính nguyên tắc và giao Chính phủ, các bộ, ngành, chính quyền địa phương quy định để bảo đảm linh hoạt trong quản lý, điều hành, phù hợp với thực tiễn”.

Đại biểu Lê Xuân Thân cho rằng, đây là một nguyên tắc đã được khẳng định trong luật và phù hợp với đường lối của Đảng.

Tuy vậy, tại Kỳ họp thứ Chín, các dự thảo trình ra Quốc hội vẫn chưa đáp ứng được điều này, nghĩa là hiện nay vẫn chưa rõ ranh giới để phân định thẩm quyền của Quốc hội với Chính phủ.

ĐBQH Lê Xuân Thân (Khánh Hòa) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Theo đại biểu, Hiến pháp năm 2013 đã quy định về nhiệm vụ và quyền hạn của Quốc hội (Điều 70), nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ (Điều 96). Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu, phân định rõ những vấn đề thuộc thẩm quyền của hai bên. Từ đó, theo quan điểm đổi mới trong công tác xây dựng pháp luật, các luật sẽ không còn dài như trước.

“Nhiệm vụ của Quốc hội là đặt ra những vấn đề mang tính chất ổn định, lâu dài, nguyên tắc, hoạch định chính sách, và Chính phủ phải thừa hành, thực thi. Có như vậy mới không trùng lặp và không dẫn đến phải sửa đổi luật nhiều”. Đại biểu Lê Xuân Thân cho rằng trong nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XVI và các nhiệm kỳ tiếp theo cần tiếp tục nhấn mạnh nội dung này.

Ý kiến trên cũng nhận được tán thành của nhiều đại biểu. Các đại biểu cho rằng, khi phân định rõ thẩm quyền của Quốc hội với Chính phủ sẽ tránh việc trùng lặp, chồng lấn.

Rõ địa vị của Đoàn ĐBQH và Phó trưởng Đoàn chuyên trách

Đại biểu Lê Xuân Thân cũng đề nghị nên xây dựng một tổ biên tập về kỹ thuật lập pháp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để làm bộ lọc cho các dự án luật trình Quốc hội, giúp cho các dự thảo được trình bày một cách thống nhất. Khi đó, đại biểu Quốc hội chỉ cần tập trung nghiên cứu, cho ý kiến về nội dung quy định, thay vì góp ý cả về kỹ thuật lập pháp như hiện nay.

ĐBQH Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Chia sẻ với ý kiến trên, ĐBQH Hoàng Quốc Khánh (Lai Châu) bổ sung, để nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội, trước tiên, cần nâng cao chất lượng của đại biểu Quốc hội, bằng cách tăng số lượng đại biểu chuyên trách.

Hiện nay, đại biểu chuyên trách ở địa phương bình quân từ 1 – 2 người. Nhiệm kỳ tới cần tính toán để tăng số lượng này, qua đó cũng góp phần nâng cao chất lượng đại biểu – yếu tố đóng vai trò rất quan trọng đến chất lượng hoạt động của Quốc hội. Cùng với đó, cần cân nhắc, bố trí đại biểu tái cử đối với những đại biểu đã có kinh nghiệm công tác.

Trong công tác giám sát, đại biểu Hoàng Quốc Khánh cho rằng, nhiệm kỳ này, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức thường xuyên các cuộc giám sát chuyên đề. Tuy nhiên, thời gian làm việc thực tiễn tại cơ sở của một số cuộc giám sát vẫn chưa thỏa đáng, cần dành nhiều thời gian hơn để lắng nghe từ thực tiễn, qua đó báo cáo đánh giá sẽ đầy đủ, khách quan, chính xác hơn.

Ngoài ra, theo đại biểu, cần xây dựng cơ chế phối hợp tốt hơn giữa cơ quan của Quốc hội với cơ quan soạn thảo dự thảo luật, nghị quyết, khi đó sẽ bảo đảm chất lượng các dự thảo tốt hơn.

Khẳng định sự cần thiết phân định rõ thẩm quyền của Quốc hội với Chính phủ cũng như tăng số lượng đại biểu chuyên trách để bảo đảm tính chuyên nghiệp hơn, hiệu quả hơn trong hoạt động lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, ĐBQH Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) đề nghị, nên xem xét rõ hơn vị trí, địa vị của Đoàn ĐBQH, Phó trưởng Đoàn chuyên trách trong hệ thống chính trị tại địa phương.

ĐBQH Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) phát biểu

Tại địa phương, các Đoàn ĐBQH và Phó trưởng Đoàn chuyên trách hoạt động còn gặp khó khăn, có lúc đặt dưới Mặt trận Tổ quốc, có lúc đặt dưới HĐND, không rõ nằm ở thứ tự nào trong hệ thống chính trị tại địa phương. Do vậy, Khóa XVI, Quốc hội cần có sự điều chỉnh, xác lập rõ địa vị pháp lý của Đoàn ĐBQH và Phó trưởng Đoàn chuyên trách, để phát huy được vai trò trong công tác giám sát và thực hiện các vấn đề khác.

Cân nhắc sửa đổi Luật Trọng tài thương mại

Cũng liên quan tới công tác lập pháp, đại biểu Lê Xuân Thân nêu rõ, thời gian qua, Đảng, Quốc hội đã rất quan tâm tới phát triển kinh tế tư nhân, thể hiện ở Nghị quyết số 68-NQ/TW và tại Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội đã ban hành nhiều quy định, chính sách có liên quan. Tại Kỳ họp thứ Mười cũng sẽ sửa đổi các luật có liên quan đến kinh tế.

Nhấn mạnh đây là điều rất đáng mừng đối với sự phát triển đất nước, đại biểu Lê Xuân Thân lưu ý, khi kinh tế phát triển thì tranh chấp là không tránh khỏi. Điều này đòi hỏi có cơ chế giải quyết tranh chấp, gồm tòa án và trọng tài thương mại.

Hiện, Luật Tổ chức tòa án nhân dân đã được sửa đổi, cùng với Bộ luật Tố tụng dân sự, song Luật Trọng tài thương mại 2010 vẫn chưa được đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh. Trong khi đó, những năm gần đây, trọng tài thương mại đã được các doanh nghiệp lựa chọn để giải quyết tranh chấp; đây cũng là xu thế chung ở các nước.

Từ thực tế này, đại biểu đề xuất cần đưa việc sửa đổi Luật Trọng tài thương mại vào trong chương trình xây dựng luật, pháp lệnh để phục vụ sự phát triển đất nước.

Đan Thanh