'Tăng động' có lợi cho sức khỏe ở phụ nữ trung niên

Phụ nữ bước vào tuổi trung niên, nhất là lứa tuổi U60 trở đi các mối bận tâm về gia đình và xã hội đã vơi đi phần nào, ai cũng muốn sống khỏe chất lượng, tinh thần vui vẻ nhẹ nhàng. Quan sát thực tiễn cho thấy, đa số các cuộc hội ngộ hay gặp gỡ của các nữ U60 mang lại nhiều cảm xúc tích cực, vui nhộn, phấn khích…Đôi khi vào các thời điểm thăng hoa cao trào, các nữ U60 vẫn thích la hét, hát hò, hài hước, trêu đùa, thể hiện cái tôi mạnh dạn, tự tin hơn…

Nếu quan sát độc lập, nhiều người gán cho các nữ U60 đang "tăng động", vì đơn giản không ai nhận ra họ của ngày thường đã từng gặp, không ai còn thấy hình ảnh già nua sống chậm thường đã gán cho họ với chức bà nội ngoại, ngay chính họ cũng thấy bản thân mình có phần khác hơn so với những ngày trước.

Thật ra, họ không phải mắc chứng tăng động, mặc dù chứng tăng động giảm chú ý (Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ADHD) chiếm khoảng 4-5% ở người trưởng thành (Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ), thay vào đó, chính những niềm vui gặp lại bạn bè, tâm sự, hoài niệm một thời đã sống, học tập sinh hoạt với nhau…làm cho các nữ U60 khi hội ngộ, tạo ra sự phấn khích cao độ.

Nhiều người vui quá làm họ quên đi ngày thường với nhiều lo toan ràng buộc gia đình, vui quá làm họ quên ngày giờ, vui quá làm họ như trở lại cái thời "ăn chưa no, lo chưa tới", vui quá làm họ như thoát khỏi kiềm chế nội tại và dễ sống lại với các hành vi của một thời thanh xuân sôi nổi vụng về, vui quá làm họ như bị "thôi miên tập thể" và mạnh dạn thể hiện một loạt cảm xúc không dễ gì có được trong ngày thường ví dụ như: Dìu nhau nhảy múa tập thể, la hét, lắc lư theo nhạc…

Để lý giải cho một loạt hành vi như thể các nữ U60 đang "tăng động" khi hội ngộ. Có nhiều lý do để giải thích, trong đó yếu tố sinh học nội tiết đóng vai trò chi phối mạnh, cụ thể các hormone hạnh phúc được tăng tiết khi phấn khích sẽ chịu trách nhiệm cho kiểu "tăng động" đầy dễ thương và nhiều kỷ niệm của các nữ U60.

Nềm vui gặp lại bạn bè, tâm sự, hoài niệm một thời đã sống, …làm cho các nữ U60 khi hội ngộ, tạo ra sự phấn khích cao độ. Ảnh minh họa

Vui vẻ, phấn khích và hormone hạnh phúc

Khi chúng ta phấn khích và cười nhiều, tay bắt mặt mừng vào các dịp hội ngộ, cơ thể sẽ tiết ra các hormone hạnh phúc nào không phải ai cũng hiểu hết.

Các nghiên cứu cho thấy, có 4 hormone hạnh phúc tiêu biểu: endorphin, serotonin, oxytocin và dopamine được coi là những chất mang lại hạnh phúc mà trời đất ban tặng cho con người, là những chất có khả năng thúc đẩy tâm trạng hưng phấn, vui vẻ và thoải mái.

1. Hormone endorphin

Endorphin chính là một hormone tiêu biểu cho hormone hạnh phúc. Endorphin sẽ tăng tiết mạnh trong cơ thể khi chúng ta vui vẻ, hân hoan, cười. Nguồn gốc của từ "endorphin" đến từ "morphin"- một loại thuốc giảm đau và gây nghiện, nhưng khác là endorphin được tạo ra bên trong cơ thể.

Endorphin giúp giảm căng thẳng hay stress, vì vậy có nhiều lợi ích trong việc tăng cường sức khỏe và ổn định hoạt động hệ tim mạch. Endorphin ảnh hưởng đến tâm trạng tổng thể, tăng khả năng chịu đau, điều hòa đồng hồ sinh học cơ thể, vì vậy giúp chúng ta ngủ ngon và giảm đi đau nhức cơ khớp.

Chất endorphin kết hợp với melatonin và dopamine chi phối giấc ngủ ngon và cảm giác sảng khoái khi chúng ta thức dậy buổi sáng.

Endorphin rất có lợi và tăng quá trình nhận thức, cũng như thúc đẩy sự sáng tạo và nguồn cảm hứng của chính chúng ta.

Endorphin giúp tăng sự gắn kết, tăng tính mềm dẻo trong các mối quan hệ, thúc đẩy chúng ta phải tìm kiếm các kết nối cá nhân, tăng sự đồng cảm và sẻ chia với người khác.

2. Hormone serotonin

Serotonin là một hormone đặc biệt, đảm nhiệm nhiều chức năng sinh lý trong cơ thể con người và cũng được biết đến với tên gọi là hormone hạnh phúc.

Serotonin là chất dẫn truyền tín hiệu cho các tế bào thần kinh, điều chỉnh khả năng nhận thức, vận động, cảm xúc, duy trì tâm trạng và cảm giác thèm ăn. Serotonin còn là chất kích thích co thắt cơ trơn, khiến chúng ta có cảm giác hạnh phúc và nhiều cảm xúc khác.

Serotonin là một dạng tiền chất của Melatonin, tham gia vào nhiệm vụ điều chỉnh đồng hồ sinh học, chu kỳ thức ngủ của cơ thể.

Chất serotonin trong cơ thể được kích hoạt khi bạn nhận được lời khen, sự công nhận, tấm gương đáng được học hỏi và thán phục đến từ bạn bè khi hội ngộ. Giá trị của serotonin khiến mỗi người hiểu rõ cộng đồng bạn bè đóng vai trò quan trọng thế nào trong sự phát triển của chính mình. Bất kỳ ai cũng cần một cộng đồng bạn bè làm chỗ dựa, làm mục tiêu để đi tiếp những ngày tháng vui vẻ trong chính cuộc đời mình.

3. Hormone oxytocin

Oxytocin sẽ tăng tiết trong cơ thể bất cứ khi nào chúng ta thực hiện hành vi âu yếm, ôm ấp, nắm tay và các tương tác gần gũi khác về mặt cơ học.

Oxytocin là một loại hormone được tiết ra, khi tiếp xúc cơ thể và ngay cả khi chúng ta đưa ra một cử chỉ tử tế.

Oxytocin là chất hóa học quan trọng được sản sinh trong một mối quan hệ thân mật giữa cha mẹ và con cái, khi sinh con và cho con bú... Vì vậy, oxytocin còn được gọi là hormone của tình yêu.

Serotonin và oxytocin kết hợp cùng nhau sẽ cho con người cảm giác được sống trong một mối quan hệ đầy tình yêu và niềm tin tưởng. Cảm giác này đưa chúng ta đến một trạng thái hạnh phúc tột độ, hình thành sự đồng cảm và gắn kết sâu sắc với nhau.

Oxytocin giúp chúng ta phát triển những tình bạn sâu sắc, hâm nóng tình yêu thương nồng nàn. Trong khi dopamine mang lại cảm giác vui vẻ nhanh chóng nhất thời, thì oxytocin mang lại cảm giác hạnh phúc dài lâu hơn, cho ta cảm giác bình yên, an toàn và tin tưởng.

Là nữ U60 trở đi, khi thấy có thể, chúng ta chỉ cần gặp gỡ giao lưu, hội ngộ với bạn bè là cách chúng ta mang lại hạnh phúc cho chính mình nhanh nhất. Ảnh minh họa

4. Hormone dopamine

Dopamine tác động lên cảm xúc, tư duy và chuyển động của cơ thể. Dopamine mang lại niềm vui, tạo ra động lực cho con người.

Dopamine mang lại niềm vui và cảm giác hài lòng tức thời, khiến con người muốn có được dopamine nhiều hơn. Rượu bia và các chất kích thích chứa cocain, nicotin chứa một hàm lượng đáng kể hormone này. Đó cũng chính là lý do con người thường tìm đến rượu bia khi gặp căng thẳng.

Lời kết: Mục đích cuối cùng của cuộc sống là hạnh phúc. Mọi nỗ lực của con người đều xuất phát từ khát vọng để đạt được hạnh phúc. Là nữ U60 trở đi, khi thấy có thể, chúng ta chỉ cần siêng đi ra ngoài, gặp gỡ giao lưu, hội ngộ với bạn bè là cách chúng ta mang lại hạnh phúc cho chính mình nhanh nhất. Gặp gỡ bạn bè, sống chân thành, tử tế, phấn khích, nói cười, ca hát "tăng động" một chút chẳng sao cả, nhưng chúng ta sẽ thu lại một món lời quá hời - chính là dòng thác tuôn trào chảy trong cơ thể của các hormone hạnh phúc vô cùng quý giá.

TS.BS. Lê Thanh Hải