Tàng hình không còn là tính năng ưu tiên trên máy bay chiến đấu thế hệ mới

Chi phí duy tu

Để có được khả năng tàng hình, các máy bay chiến đấu thường áp dụng thiết kế khí động học đặc biệt, ứng dụng sâu vật liệu chế tạo composite trong chế tạo khung thân và lớp sơn phủ tàng hình. Những công nghệ đặc biệt này đều rất đắt tiền.

Theo báo cáo của Ủy ban Ngân sách Mỹ, chi phí sửa chữa và duy trì các dòng máy bay F-22 và F-35 đã bội chi đáng kể, do các vấn đề liên quan tới lớp sơn phủ tàng hình.

Khác biệt với các loại sơn máy bay thông thường, lớp sơn phủ tàng hình dành cho máy bay thế hệ thứ 5 của Mỹ được áp dụng nhiều công nghệ đặc biệt trong pha chế và môi trường sơn phủ.

Chi phí duy tu là một vấn đề với công nghệ tàng hình trên máy bay hiện tại. Ảnh: Defense News

Trong khi đó, ở môi trường tác chiến thực tiễn nóng ẩm, nhiều máy bay F-22 và F-35 bị phát hiện bóc tróc lớp phủ tàng hình, hoặc lớp sơn này bào mòn nhanh với thời tiết khắc nghiệt. Chi phí mỗi lần sơn phủ lại của máy bay thế hệ thứ 5 lên tới hàng triệu USD và cần môi trường bảo ôn đặc biệt để ổn định lớp sơn phủ này.

Đánh đổi

Một vấn đề khác mà máy bay thế hệ thứ 5 phải hy sinh để có được khả năng tàng hình chính là việc chúng được thiết kế để hoạt động trong dải nhiệm vụ rất hẹp. Những hạn chế về khoang vũ khí trong thân, khối lượng nhiên liệu mang theo làm giảm đáng kể tầm hoạt động của máy bay trang bị công nghệ tàng hình so với các dòng máy bay chiến đấu truyền thống thế hệ thứ 4.

Để tăng tầm hoạt động và hỏa lực, máy bay thế hệ thứ 5 phải mang theo bình nhiên liệu và vũ khí treo ngoài, nhưng sẽ suy giảm đáng kể, thậm chí là mất đi khả năng tàng hình. Hãng chế tạo Lockheed Martin từng giới thiệu chế độ “quái thú” của máy bay F-35 với việc hy sinh khả năng tàng hình để tăng tối đa hỏa lực và tầm hoạt động.

Công nghệ tàng hình yêu cầu nhiều đánh đổi. Ảnh: Defense News

Những máy bay này thường phải hoạt động ở dải tốc độ tối ưu, thường là cận âm và hạn chế tối đa việc tăng tốc đột ngột vốn có thể khiến lớp sơn tàng hình bị bong tróc khi ma sát với không khí. Chưa kể, máy bay cũng tránh sử dụng radar để hạn chế bộc lộ tín hiệu trước hệ thống trinh sát điện từ của đối phương.

Hạn chế

Giới chuyên gia quân sự quốc tế nhận định, máy bay thế hệ thứ 5 có thể đạt được khả năng tàng hình ở thời điểm đầu những năm 2000. Tuy nhiên, khả năng này đang bị suy giảm đáng kể với sự tiến bộ của công nghệ radar và tên lửa phòng không hiện đại. Dù chưa từng đụng độ trực tiếp trên chiến trường, nhưng công nghệ radar biến tần và hệ thống đầu dò đa chế độ trên các tổ hợp tên lửa phòng không hiện đại như S-400 và S-500 có thể khiến máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 mất đi thế mạnh tàng hình như quảng cáo.

Công nghệ tàng hình có thể hiệu quả với các băng tần radar sóng ngắn, năng lượng cao, nhưng lại khó đạt được hiệu quả ở các băng tần radar sóng dài hoặc radar đa phổ. Đã có rất nhiều ví dụ về việc các máy bay chiến đấu thế hệ thứ 5 như F-35 bị phát hiện không chỉ bởi radar giám sát quân sự, mà còn cả các loại radar dân sự.

Với bài học hàng trăm tỷ USD từ chương trình phát triển máy bay chiến đấu liên quân thế hệ thứ 5 F-35 Lightning II, nhiều quốc gia đang xem xét lại tham vọng phát triển máy bay chiến đấu tương lai không còn ưu tiên hàng đầu là khả năng tàng hình. Với nền tảng công nghệ hiện tại, việc sử dụng nguồn lực vào phát triển và chế tạo thế hệ máy bay chiến đấu 4++ mang lại lợi ích lớn hơn.

(Tổng hợp)

Thế Vinh