Tăng phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản
Bộ Tài chính đề xuất tăng mức thu phí bảo vệ môi trường đối với hoạt động khai thác khoáng sản nhằm đảm bảo việc khai thác khoáng sản được tiết kiệm, hiệu quả, tránh lãng phí tài nguyên và khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư, áp dụng công nghệ kỹ thuật tiên tiến.
Xây dựng nghị định thay thế Nghị định 164/2016/NĐ-CP
Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua, việc thực hiện thu phí bảo vệ môi trường (BVMT) đối với khoáng sản theo quy định tại Nghị định 164/2016/NĐ-CP đã góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm BVMT của tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản, tăng cường quản lý khai thác khoáng sản, khuyến khích đầu tư phát triển công nghệ, khai thác hiệu quả gắn liền với công tác BVMT. Cùng với đó, số thu phí BVMT đối với khai thác khoáng sản hàng năm đã góp phần tích cực để địa phương bổ sung nguồn đầu tư cho BVMT tại nơi khai thác. Cụ thể, số thu phí năm 2017 là hơn 3.000 tỷ đồng; năm 2018 là hơn 3.400 tỷ đồng; năm 2019 là hơn 3.700 tỷ đồng; năm 2020 là 3.500 tỷ đồng.
Tuy nhiên, qua quá trình thực thi Nghị định 164/2016/NĐ-CP, cho thấy còn tồn tại một số vướng mắc, khó khăn. Đó là những vấn đề liên quan đến việc nộp phí; xác định số lượng đất đá bóc, đất đá thải và số lượng khoáng sản nguyên khai làm căn cứ tính phí... Bộ Tài chính cho rằng cần sửa đổi, bổ sung một số nội dung tại Nghị định 164/2016/NĐ-CP để bảo đảm thống nhất với Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý thuế và Luật BVMT.
Hoạt động khai thác khoáng sản.
Hiện, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định phí BVMT đối với khai thác khoáng sản. Mục tiêu của dự thảo Nghị định này là sẽ thay thế Nghị định 164/2016/NĐ-CP với mục tiêu khắc phục những hạn chế của chính sách hiện hành về phí BVMT đối với khai thác khoáng sản; bảo đảm thống nhất, tạo thuận lợi trong việc thực hiện phí BVMT đối với khai thác khoáng sản, đồng thời từng bước hạn chế tác động xấu đến môi trường trong hoạt động này.
Bộ Tài chính cho biết, mức phí BVMT phải căn cứ vào khối lượng chất thải ra môi trường và mức độ ô nhiễm trong quá trình khai thác khoáng sản gây ra; và đảm bảo việc khai thác khoáng sản được tiết kiệm, hiệu quả, tránh lãng phí tài nguyên và khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư, áp dụng công nghệ kỹ thuật tiên tiến. Việc quản lý, sử dụng phí BVMT phải đúng quy định, hiệu quả, thiết thực.
Đề xuất tăng 150% mức phí
Theo Bộ Tài chính, hiện nay, Nghị định 164/2016/NĐ-CP quy định khung mức phí đối với sỏi, cuội, sạn, cát, đất sét, đá làm vật liệu xây dựng thông thường từ 1.500 - 6.000 đồng/m3. Tuy nhiên, dù đã có mức phí như vậy nhưng tình trạng đầu tư, khai thác khoáng sản manh mún, nhỏ lẻ, kém hiệu quả vẫn còn diễn ra. Thực tế cho thấy, việc khai thác cát, sỏi ở lòng sông, cửa sông, ven biển chưa được quản lý chặt chẽ, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Việc khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường gây sạt lở bờ sông, ô nhiễm môi trường nhiều nơi. Chính vì vậy, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính rà soát tổng thể chính sách tài chính về khoáng sản (gồm chính sách phí) đề xuất điều chỉnh chính sách tài chính phù hợp với thực tế, khuyến khích sử dụng vật liệu khác thay thế cát, sỏi lòng sông.
Qua rà soát, Bộ Tài chính cho rằng, hiện phí BVMT đối với khai thác sỏi, cuội, sạn, cát, đất sét, đá làm vật liệu xây dựng thông thường còn thấp, chưa khuyến khích sử dụng vật liệu khác thay thế. Mức phí tại Nghị định 164/2016/NĐ-CP thực chất kế thừa từ Nghị định số 74/2011/NĐ-CP, trong khi đó, từ năm 2011 đến nay, chỉ số giá tiêu dùng tăng khoảng 40%, lương cơ bản tăng khoảng 80%; từ năm 2016 đến nay, giá tính thuế tài nguyên đối với cát đen tăng 100%.
Chính vì vậy, để hạn chế khai thác manh mún, nhỏ lẻ, khuyến khích sử dụng vật liệu khác thay thế khoảng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; đảm bảo cho địa phương linh hoạt trong điều chỉnh mức thu phí, hạn chế ảnh hưởng đến giá vật liệu xây dựng làm ảnh hưởng đến các dự án đầu tư hạ tầng, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh khung mức phí đối với khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường theo hướng tăng 150% mức phí tối thiểu và mức tối đa tại Nghị định 164/2016/NĐ-CP. Cụ thể, với cuội, sỏi, sạn, mức phí sẽ là từ 6.000-9.000 đồng/m3; đá làm vật liệu xây dựng thông thường mức phí sẽ từ 1.500-7.500 đồng/m3; cát vàng mức phí là 4.500-7.500 đồng/m3; các loại cát khác mức phí sẽ từ 3.000-6.000 đồng/m3; đất sét, đất làm gạch, ngói mức phí sẽ là 2.250-3.000 đồng/m3.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề xuất sửa đổi quy định về tổ chức thu phí, kê khai, nộp phí. Cụ thể, tổ chức thu phí BVMT đối với khai thác khoáng sản sẽ là cơ quan Thuế theo quy định của pháp luật về quản lý thuế. Việc kê khai, nộp phí BVMT cũng sẽ được thực hiện theo quy định pháp luật về quản lý thuế.
