Tăng sức 'đề kháng' cho các nhà sáng tạo nội dung số

Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình tại buổi đối thoại

Ngành sáng tạo nội dung số Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, biến các nền tảng trực tuyến thành hệ sinh thái thương mại thực thụ, nhưng lại đang đối diện với khủng hoảng niềm tin do các vụ việc vi phạm đạo đức và quảng cáo sai sự thật.

Gốc rễ của sáng tạo số nằm ở sự tử tế

Tại Ngày hội Sáng tạo nội dung số Việt Nam - Vietnam iContent 2025, lãnh đạo và giới chuyên gia đã thống nhất chiến lược cốt lõi là đồng hành hỗ trợ song song với việc siết chặt quản lý, qua đó tạo “sức đề kháng” vững chắc cho công tác sáng tạo trên nền tảng số.

Phát biểu tại buổi đối thoại, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL Lê Hải Bình khẳng định, gốc rễ của nghề sáng tạo nằm ở những giá trị nhân bản, sự tử tế của người làm sáng tạo. Trả lời câu hỏi làm sao để tạo nội dung thu hút mà vẫn giữ được sự chuẩn mực, Thứ trưởng cho rằng điều chạm đến khán giả không phải là kỹ xảo hay chiêu trò, mà là những giá trị xuất phát từ trái tim.

Đúc kết về công thức lan tỏa tự nhiên của nội dung, Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình chỉ ra ba giá trị cốt lõi. Nếu nắm giữ được ba điều này, nội dung sẽ chinh phục khán giả một cách tự nhiên, bởi lẽ những điều tích cực luôn có thị trường lớn. “Trong trái tim của người làm sáng tạo số, câu chuyện đầu tiên là sự tử tế. Thứ hai là niềm tự hào về đất nước, nguồn cội. Thứ ba là khát khao sáng tạo”, Thứ trưởng chia sẻ.

Thứ trưởng Lê Hải Bình cũng nhấn mạnh, danh tiếng luôn tỷ lệ thuận với trách nhiệm, bởi sức ảnh hưởng càng lớn thì trách nhiệm càng cao. Thứ trưởng nhắn nhủ cộng đồng sáng tạo cần cân nhắc kỹ lưỡng trong từng phát ngôn, và cho hay: “Mỗi sáng tạo của các bạn có hàng triệu lượt xem, tương tác và sức ảnh hưởng đến triệu người. Do đó, một lời nói không hay sẽ ảnh hưởng nhiều người”. Dù vậy, lãnh đạo Bộ VHTTDL cam kết, các cơ quan chức năng sẽ luôn đồng hành, hỗ trợ và kiến tạo không gian để các nhà sáng tạo nội dung có thể “bay cao trên bầu trời sáng tạo số Việt Nam”.

Tiếp nối câu chuyện về “sự tử tế” của Thứ trưởng, các đại diện nhà sáng tạo và doanh nghiệp đều thống nhất niềm tin công chúng là yếu tố cốt lõi của sự phát triển. Hannah Nguyễn (Hannah Olala) khẳng định bằng một ví von đắt giá: “Niềm tin là đơn vị duy nhất không bao giờ mất giá”. Cô cảnh báo nguy cơ nhiễu loạn thông tin đang đe dọa những nhà sáng tạo nghiêm túc.

Còn PewPew nhìn nhận nhà sáng tạo là chiếc cầu nối giữa thương hiệu và khách hàng, anh nhấn mạnh chiếc cầu nối này sẽ không thể bền vững nếu thiếu niềm tin.

Hoàn thiện pháp lý, nâng chuẩn mực KOL/KOC

Cũng tại các phiên thảo luận trong khuôn khổ Ngày hội Sáng tạo nội dung số Việt Nam, nhiều chuyên gia chỉ ra hai điểm nghẽn chính gây nhiễu loạn thông tin, đó là: Sự thiếu hiểu biết pháp luật, khiến KOL/KOC lầm tưởng không gian mạng là tự do tuyệt đối; Sự chậm trễ của khung pháp lý, tạo ra vùng xám nơi ranh giới giữa “review” và quảng cáo thương mại trá hình bị xóa sổ.

Trước vấn đề này, ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ VHTTDL) khẳng định, cơ quan quản lý sẽ có động thái mạnh mẽ. Ông cho biết, trong tháng 12 tới, các quy định về quảng cáo dự kiến được ban hành nhằm siết chặt các hoạt động quảng bá trên nền tảng số. Cục trưởng nhấn mạnh sự cần thiết của việc minh bạch thông tin ở hai khía cạnh, đó là thông tin về hàng hóa và nội dung quảng bá phải xác thực. Ông nhấn mạnh: “Bất kỳ sự mập mờ hay thông tin sai lệch nào cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng”.

Đi kèm với việc hoàn thiện cơ chế pháp lý, cơ quan quản lý sẽ đẩy mạnh công tác tập huấn, đào tạo để nâng cao nhận thức pháp luật và đạo đức nghề nghiệp. Cục trưởng Lê Quang Tự Do khẳng định mục tiêu là KOL/KOC sẽ được đào tạo để truyền thông chuẩn mực. Ông cũng khuyến khích các nền tảng lớn như Facebook, YouTube và TikTok tiếp tục đồng hành phổ biến kiến thức và triển khai các bộ lọc giúp cảnh báo nội dung sai phạm.

Theo ông Tự Do, cơ quan quản lý nhà nước cần liên tục cập nhật thông tin, ứng dụng công nghệ mới để rà quét, phát hiện vi phạm, đồng thời duy trì kết nối với KOL/KOC nhằm kịp thời cung cấp dữ liệu, định hướng truyền thông hiệu quả.

Về chế tài xử lý, ông Tự Do cho biết, Bộ VHTTDL đề ra những công văn, hạn chế (không phải cấm sóng) nhằm giúp KOL/KOC đi đúng đường, với thời gian ngắn hạn để họ suy ngẫm, bởi việc hạn chế không phải dấu chấm hết với sự nghiệp họ theo đuổi. Tuy nhiên, với những cá nhân cố tình sai phạm nhiều lần, tăng nặng có thể bị xử lý hình sự. Qua đó, sự việc các KOL/KOC vướng vòng lao lý vừa qua là lời cảnh tỉnh cần thiết. Ông Lê Quang Tự Do nhắn nhủ: “Các nhà sáng tạo nội dung, các KOL cần có trách nhiệm với nội dung sáng tạo của mình”.

Từ góc độ nền tảng, đại diện TikTok Việt Nam, ông Nguyễn Lâm Thanh cũng cho biết, nền tảng này đã từ chối khoảng 70% trong tổng số hàng trăm nghìn nhà bán hàng đăng ký mới vì không đáp ứng yêu cầu về uy tín và chất lượng, khẳng định nỗ lực xây dựng môi trường thương mại lành mạnh.

Ông đồng thời tiết lộ hiện TikTok Shop có hơn sáu triệu tài khoản hoạt động có doanh thu và đóng thuế cho Nhà nước, cho thấy nền tảng này đã trở thành một hệ sinh thái thương mại thực thụ, nơi nghề sáng tạo nội dung và kinh doanh trực tuyến đang dần được chuyên nghiệp hóa.

BÁ KIÊN