Tăng trưởng cao, Việt Nam cần sẵn sàng ứng phó thách thức

Đánh giá cao thành quả tăng trưởng

Phát biểu khai mạc Hội thảo quốc tế lần thứ 8 "Các vấn đề đương đại trong Kinh tế, Quản trị và Kinh doanh" (CIEMB 2025) ngày 27/11, PGS.TS Bùi Đức Thọ - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Đại học Kinh tế Quốc dân - nhấn mạnh năm 2025 đang chứng kiến những biến động nhanh chưa từng có của kinh tế toàn cầu. Thế giới liên tục đối mặt với các yếu tố khó dự báo như thay đổi trong mô hình thương mại, gián đoạn chuỗi cung ứng bởi căng thẳng địa chính trị, sự lan tỏa mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo vào mọi lĩnh vực, cùng tình trạng lạm phát cao kéo dài ở nhiều nền kinh tế lớn. Những biến động này diễn ra nhanh nhưng tạo tác động sâu rộng đến đời sống và phúc lợi con người.

PGS.TS Bùi Đức Thọ – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Đại học Kinh tế Quốc dân - Ảnh: VGP

Đối với Việt Nam, bối cảnh toàn cầu hiện nay mở ra đồng thời cả cơ hội và thách thức. Ông Thọ cho rằng đất nước đang bước vào giai đoạn "kỷ nguyên vươn lên" với các cải cách thể chế mạnh mẽ, chuyển đổi số sâu rộng và sự dịch chuyển nhanh của thị trường lao động lẫn cơ cấu ngành nghề. Nền kinh tế ghi nhận đà tăng trưởng ấn tượng với mức tăng GDP 7,85% trong 9 tháng năm 2025 - cao nhất trong 11 năm. Động lực phục hồi lan tỏa từ đầu tư, tiêu dùng đến xuất khẩu, cho thấy Việt Nam đã vượt qua giai đoạn khó khăn hậu đại dịch và ảnh hưởng của chu kỳ thắt chặt tài chính toàn cầu. Kết quả này tạo nền tảng để hướng tới mục tiêu tăng trưởng từ 10% trở lên trong năm 2026.

Tại hội thảo, TS. Jochen M. Schmittmann - Trưởng đại diện IMF tại Việt Nam, Lào và Campuchia - đánh giá cao thành quả tăng trưởng của Việt Nam, thể hiện qua mức GDP bình quân đầu người cải thiện và tỷ lệ nghèo đói giảm mạnh. Ông ghi nhận sự thay đổi tích cực trong cơ cấu xuất khẩu: từ chỗ dựa chủ yếu vào hàng dệt may và hàng hóa cơ bản, Việt Nam đã trở thành trung tâm sản xuất máy móc và thiết bị điện tử. Bên cạnh đó, chính sách tài khóa - tiền tệ ổn định cùng cải cách hành chính đã góp phần duy trì đà tăng trưởng.

Cần lưu tâm đến năng suất, tài chính và thương mại

TS. Jochen M. Schmittmann – Trưởng đại diện Văn phòng IMF tại Việt Nam, Lào và Campuchia - Ảnh: VGP

Tuy vậy, ông Schmittmann lưu ý rằng triển vọng 2026 phụ thuộc lớn vào tốc độ cải cách và khả năng ứng phó với rủi ro thương mại toàn cầu. Để duy trì tăng trưởng trung hạn, Việt Nam cần nâng cao hiệu quả phân bổ nguồn lực và giảm rào cản thể chế. IMF đặc biệt nhấn mạnh thách thức về năng suất tổng hợp (TFP), khi giai đoạn 2000-2019 TFP bình quân ở mức -0,3%, phản ánh lợi thế lao động giá rẻ đang thu hẹp. Nếu không cải thiện năng suất, tăng trưởng cao sẽ khó bền vững khi Việt Nam tiến lên nhóm thu nhập trung bình cao.

Ở lĩnh vực tài chính, chuyên gia IMF chỉ ra tỷ lệ an toàn vốn của hệ thống ngân hàng Việt Nam nằm trong nhóm thấp nhất ASEAN, trong khi tăng trưởng tín dụng kéo dài ở mức cao và sự xuất hiện của các tài sản rủi ro mới, bao gồm tài sản số, làm giảm dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ cho năm 2026. Vì vậy, ưu tiên lớn nhất là ổn định giá cả, kiểm soát rủi ro hệ thống và tạo không gian tài khóa cho các mục tiêu dài hạn.

Từ góc độ thương mại quốc tế, GS. Shiro Armstrong (Đại học Quốc gia Úc) nhận định Việt Nam tiếp tục hưởng lợi từ dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, sự phụ thuộc đáng kể vào một số thị trường lớn - đặc biệt là Mỹ - tiềm ẩn rủi ro trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ gia tăng. Theo ông, để duy trì năng lực cạnh tranh, Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường, tham gia sâu hơn vào các hiệp định thương mại thế hệ mới và nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm đáp ứng tiêu chuẩn xanh và kỹ thuật ngày càng khắt khe.

Anh Minh