Tăng vốn cho ngân hàng Big 4: Áp lực đang lớn dần

Thụt lùi trong cuộc đua tăng vốn

Từ đầu năm đến nay, hàng loạt ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân đã ồ ạt tăng vốn điều lệ theo nghị quyết đại hội cổ đông 2025 đã được thông qua. Thậm chí, có ngân hàng vừa hoàn tất tăng vốn đã xin ý kiến cổ đông về việc tiếp tục tăng vốn đợt tiếp theo. Trong khi đó, các ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước vẫn mòn mỏi chờ phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền, dù kế hoạch tăng vốn đã được đại hội cổ đông thông qua từ lâu.

Trong nhóm ngân hàng Big 4, từ đầu năm đến nay, chỉ có Vietcombank tăng mạnh vốn điều lệ thông qua trả cổ tức bằng cổ phiếu. VietinBank và Agribank vẫn giữ nguyên mức vốn điều lệ như năm ngoái và thấp hơn rất nhiều ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân như VPBank, Techcombank, MB. Tương tự, vốn điều lệ tại BIDV tăng không đáng kể.

“Dù việc tăng vốn điều lệ cho các ngân hàng thương mại cổ phần có vốn nhà nước thời gian qua đã được các cấp có thẩm quyền quan tâm, xử lý, song Ngân hàng Nhà nước cho rằng, mức tăng vẫn còn khoảng cách so với yêu cầu thực tế nhằm nâng cao năng lực tài chính, triển khai Basel II theo phương pháp nâng cao - Basel III tại các ngân hàng thương mại cổ phần có vốn nhà nước, do việc tăng vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại cổ phần có vốn nhà nước phụ thuộc vào nguồn cấp bổ sung vốn từ ngân sách nhà nước và cần xin ý kiến của các bộ, cơ quan có liên quan”, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng thừa nhận trong báo cáo gửi Quốc hội.

Được biết, với VietinBank, mãi đến đầu tháng 10/2025, ngân hàng này mới nhận quyết định phê duyệt phương án đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại VietinBank của Ngân hàng Nhà nước và công văn về việc chia cổ tức bằng cổ phiếu của VietinBank của Văn phòng Chính phủ (về việc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức từ nguồn lợi nhuận còn lại năm 2021, 2022 và giai đoạn 2009-2016). Có thể phải bước sang đầu năm 2026, ngân hàng này mới có thể hoàn tất tăng vốn từ nguồn lợi nhuận còn lại lũy kế giai đoạn 2009-2016, năm 2021 và năm 2022.

Riêng với việc tăng vốn bằng chi trả cổ tức bằng cổ phiếu từ nguồn lợi nhuận còn lại năm 2023 và quỹ bổ sung vốn điều lệ của VietinBank, báo cáo Quốc hội mới đây, Ngân hàng Nhà nước cho biết, mới đang dự thảo tờ trình Thủ tướng Chính phủ.

Tại BIDV, Ngân hàng Nhà nước đã gửi xin ý kiến Bộ Tài chính về dự thảo Tờ trình Thủ tướng Chính phủ phương án tăng vốn cho BIDV từ nguồn lợi nhuận còn lại năm 2023, quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ và phát hành cổ phiếu riêng lẻ/phát hành qua công chúng.

Còn với trường hợp Agribank - ngân hàng duy nhất 100% vốn nhà nước trong nhóm Big 4, tình hình tăng vốn còn khó khăn hơn. Agribank hiện là ngân hàng có vốn điều lệ thấp nhất trong nhóm Big 4, dù đã đề nghị với Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước về việc được bổ sung vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng mỗi năm từ năm 2025, song đến nay vẫn chưa được chấp thuận.

Cần đổi mới cơ chế tăng vốn cho nhóm ngân hàng Big 4

Hiện nay, nhóm ngân hàng thương mại nhà nước nắm giữ hơn 50% thị phần tín dụng toàn hệ thống. Đây cũng là lực lượng chủ lực rót vốn vào lĩnh vực ưu tiên theo định hướng của Chính phủ và ghìm giữ mặt bằng lãi suất ổn định. Để phục vụ nhu cầu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn tới, việc tăng vốn cho nhóm ngân hàng này ngày càng cấp bách.

Ông Phạm Toàn Vượng, Tổng giám đốc Agribank cho hay, nếu dư nợ tín dụng hàng năm tăng thêm 200.000 tỷ đồng, Ngân hàng cần bổ sung 15.000-17.000 tỷ đồng vốn tự có. Do đó, ông Vượng kiến nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét có cơ chế riêng cho các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước, trong đó xem xét cấp bổ sung vốn điều lệ từ lợi nhuận thực nộp hàng năm của Agribank, tối thiểu 10.000 tỷ đồng/năm, bắt đầu từ năm 2025.

Áp lực tăng vốn của nhóm ngân hàng Big 4 càng mạnh mẽ trong bối cảnh có thể từ năm 2025, NHNN sẽ thí điểm bỏ room tín dụng. Bên cạnh đó, Thông tư số 14/2025/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước (có hiệu lực từ ngày 15/9/2025) cũng đòi hỏi các ngân hàng phải nâng cao năng lực vốn để tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế (Basel III). Theo đó, Thông tư đưa ra yêu cầu rõ ràng, riêng biệt về vốn lõi cấp 1 và vốn cấp 1, thay vì chỉ tập trung vào tổng giá trị vốn.

Theo báo cáo của FiinRatings, vốn cấp 1 vẫn chiếm tỷ trọng chủ đạo trong cơ cấu vốn của các ngân hàng, song sự phụ thuộc vào vốn cấp 2 đã tăng kể từ năm 2024, đặc biệt thông qua hoạt động phát hành trái phiếu của nhóm ngân hàng quốc doanh và các ngân hàng thương mại cổ phần quy mô trung bình.

Khó khăn trong việc tăng vốn cấp 1 khiến thời gian qua, các ngân hàng phải tăng mạnh phát hành trái phiếu để tăng vốn cấp 2. Tuy vậy, Hệ số an toàn vốn (CAR) của nhóm ngân hàng quốc doanh vẫn ở mức thấp (hơn 10%) và áp lực tăng vốn lõi khi Thông tư 14/2025/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước có hiệu lực là rất lớn.

Theo các chuyên gia FiinRatings, các ngân hàng quốc doanh cần tập trung tăng vốn lõi thông qua giữ lại lợi nhuận. Bên cạnh đó, nếu không thể tăng mạnh vốn, các ngân hàng này chỉ có thể duy trì tốc độ tăng trưởng tín dụng vừa phải trong thời gian tới.

Mặc dù Chính phủ đã nhiều lần đốc thúc Ngân hàng Nhà nước đẩy nhanh việc tăng vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại nhà nước, song với cơ chế hiện nay, việc tăng vốn bằng nguồn lợi nhuận để lại của các ngân hàng này phải xin ý kiến rất nhiều bộ, ngành trước khi trình Thủ tướng Chính phủ xem xét và chấp thuận chủ trương.

Vì vậy, các chuyên gia đề nghị cần sớm thay đổi cơ chế tăng vốn cho các ngân hàng Big 4 để các ngân hàng này tiếp tục phát huy vai trò trụ cột trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế giai đoạn tới.

Hà Tâm