Tạo điều kiện kiểm soát tốt môi trường

Nhà máy sản xuất gỗ MDF VRG tại Khu Công nghiệp Quán Ngang thường xuyên được quan trắc môi trường - Ảnh: T.C.L

Hoạt động quan trắc môi trường là việc theo dõi thường xuyên diễn biến chất lượng môi trường nhằm phục vụ các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Từ trước tới nay, việc quan trắc môi trường trên địa bàn tỉnh phần lớn được ngành chuyên môn tiến hành theo định kỳ hoặc đột xuất do các đơn vị quan trắc đến lấy mẫu và đưa về phòng thí nghiệm phân tích. Hoạt động quan trắc này mới chỉ có ý nghĩa định hướng chứ chưa nắm bắt được cụ thể diễn biến tình hình và chất lượng môi trường thay đổi trong thời gian ngắn hoặc biến động môi trường do các hoạt động xả thải của các nhà máy. Do đó, việc quan trắc môi trường chưa được kịp thời và chậm có kết quả nên chậm đưa ra các biện pháp xử lý.

Tính năng của hệ thống quan tắc tự động sẽ giúp các khu công nghiệp đưa ra biện pháp đảm bảo chất lượng nước thải, khí thải đạt quy chuẩn trước khi xả ra môi trường tự nhiên; cung cấp đầy đủ, kịp thời hàng ngày, hàng giờ, thậm chí hàng phút về hệ thống số liệu môi trường nơi cần quan trắc cho cơ quan quản lý nhà nước về môi trường, từ đó tăng cường hoạt động giám sát chặt chẽ xả thải của các nhà máy. Cũng thông qua đó, nâng cao ý thức, trách nhiệm của doanh nghiệp trong vấn đề bảo vệ môi trường để có đầu tư đúng mức cho hệ thống xử lý nước thải, khí thải trong quá trình sản xuất, kinh doanh.

Việc xây dựng các trạm quan trắc môi trường tự động sẽ đưa lại kết quả quan trắc chất lượng môi trường một cách liên tục, có số liệu phân tích ngay tức thời để phục vụ đánh giá kịp thời diễn biến chất lượng môi trường. Theo quy định, các cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ và khu công nghiệp phải thực hiện quan trắc môi trường định kỳ và có báo cáo tác động môi trường. Trong đó, các khu công nghiệp bắt buộc phải lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải, khí thải tự động để liên tục truyền số liệu về cơ quan quản lý nhà nước về môi trường; các cơ sở sản xuất, kinh doanh nằm ngoài khu công nghiệp có quy mô xả thải từ 1.000 m3 ngày/đêm trở lên cũng bắt buộc lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải, khí thải tự động.

Công nghiệp phát triển thì kéo theo việc gia tăng áp lực lên môi trường. Vì vậy, đầu tư trang thiết bị quan trắc tự động chất lượng môi trường có tác dụng cảnh báo sớm ô nhiễm môi trường để cơ quan chuyên môn, chính quyền địa phương có những can thiệp kịp thời nhằm ngăn chặn và hạn chế nhiều thiệt hại xảy ra, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.

Đối với tỉnh Quảng Trị, công nghiệp chưa phát triển, các nhà máy có quy mô xả thải từ 1.000 m3 trở lên/ngày đêm không nhiều và một số nhà máy đã tự đầu tư hệ thống quan trắc tự động. Nhưng tỉnh Quảng Trị là một địa phương có khí hậu khắc nghiệt, thường chịu nhiều thiên tai nên chất lượng môi trường cũng là vấn đề đáng quan tâm. Mục tiêu của dự án xây dựng mới các trạm quan trắc môi trường tự động, cố định của tỉnh là nhằm quan trắc liên tục, kiểm soát chất lượng môi trường trên toàn địa bàn tỉnh như: Lắp đặt hệ thống các trạm quan trắc tự động, cố định tại thượng nguồn các sông, suối và các trục đường giao thông để quan trắc liên tục, kiểm soát ô nhiễm; đánh giá được khả năng gây ô nhiễm của từng khu vực và các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn.

Dự án sẽ tiến hành đầu tư hệ thống trang thiết bị đầy đủ, đồng bộ và hiện đại, đảm bảo cung cấp thông tin, số liệu điều tra cơ bản về môi trường, phục vụ có hiệu quả cho công tác dự báo, cảnh báo, phòng, tránh, xử lý, khắc phục ô nhiễm môi trường. Cụ thể, dự án đầu tư xây dựng 1 trạm điều hành quan trắc tự động tại Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị; xây dựng và mua sắm các trang thiết bị quan trắc tự động môi trường không khí xung quanh, nước mặt trên các sông và các thiết bị hỗ trợ phục vụ cho công tác vận hành, theo dõi gồm: 3 trạm quan trắc môi trường không khí xung quanh; 3 trạm quan trắc môi trường nước mặt trên các sông; nâng cấp trang thiết bị quản lý, truyền nhận dữ liệu tại trạm trung tâm; đào tạo nhân lực để thực hiện công tác vận hành, truyền nhận, quản lý, giám sát trạm quan trắc tự động. Tổng mức đầu tư 45 tỉ đồng từ nguồn vốn ngân sách trung ương hỗ trợ. Địa điểm xây dựng là thành phố Đông Hà và các huyện: Triệu Phong, Vĩnh Linh, Gio Linh, Hướng Hóa.

Nhận xét về tác dụng đầu tư hệ thống quan trắc tự động, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Hữu Nam cho biết: “Đầu tư hệ thống quan trắc tự động giúp giảm công lao động của cán bộ làm công tác quan trắc phải đi ghi số liệu thủ công. Số liệu được cập nhật 24/24 giờ trong ngày và truyền về Sở Tài nguyên và Môi trường có độ chính xác cao, là cơ sở để sở báo cáo nhanh với UBND tỉnh để có sự chỉ đạo kịp thời khi có sự tác động xấu của môi trường đối với sản xuất và đời sống của doanh nghiệp và Nhân dân. Từ đó, làm căn cứ để xây dựng chiến lược cho phát triển bền vững nền kinh tế - xã hội của tỉnh”.

Việc đầu tư hệ thống quan trắc tự động trên địa bàn tỉnh sẽ tạo điều kiện cho cơ quan chuyên môn thực hiện tốt việc khảo sát, kiểm tra, giám sát chất lượng môi trường trên địa bàn. Trên cơ sở đó, có thể dự báo và đề xuất các giải pháp hạn chế những tác động tiêu cực của môi trường đến hoạt động sản xuất và sinh hoạt của người dân, đáp ứng yêu cầu của sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Trần Cát Linh