Tạo điều kiện thuận lợi nhất để mọi công dân đều dễ dàng thực hiện quyền bầu cử

Ngày 15/11, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt Chỉ thị của Bộ Chính trị, triển khai công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng Nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026 – 2031, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình đã trình bày các nội dung chính của Thông tư số 21 ngày 12/10/2025 của Bộ Nội vụ về Hướng dẫn nghiệp vụ công tác tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026 -2031.

Khu vực bỏ phiếu do UBND cấp xã quyết định

Theo đó, Thông tư số 21 gồm 6 chương, 35 điều, tăng 2 chương và 18 điều so với Thông tư năm 2021.

Ông Bình cũng lưu ý một số vấn đề về nghiệp vụ bầu cử. Trong đó, về việc tổ chức bầu cử ở địa phương khi vận hành mô hình chính quyền 2 cấp, Bộ trưởng cho biết, khác với công tác bầu cử các nhiệm kỳ trước đây, Thông tư số 21 hướng dẫn nghiệp vụ công tác bầu cử theo mô hình chính quyền 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

Vì vậy, các địa phương cần rà soát toàn bộ các công việc liên quan đến nghiệp vụ bầu cử từ công tác thành lập tổ, chức phụ trách bầu cử, phân công, phối hợp với các cơ quan, tổ chức, đơn vị, chuẩn bị các trang, thiết bị, tài liệu để đảm bảo thống nhất, đồng bộ với mô hình chính quyền 2 cấp và theo hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền.

Đối với huyện không có đơn vị hành chính xã, thị trấn, việc xác định khu vực bỏ phiếu do Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định.

Theo Bộ trưởng, hiện nay không còn cấp huyện nên việc xác định khu vực bỏ phiếu là do UBND cấp xã quyết định và báo cáo UBND cấp tỉnh. Trường hợp cần thiết, UBND tỉnh điều chỉnh việc xác định khu vực bỏ phiếu.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình (Ảnh: Phạm Thắng).

Hoặc đối với đơn vị hành chính là khu đặc khu (trước đây huyện đảo), lập Tổ bầu cử và chỉ đạo. Nhưng hiện nay, UBND đặc khu trực tiếp thành lập Tổ bầu cử, phân công nhiệm vụ, chuẩn bị hòm phiếu, phiếu bầu, niêm yết danh sách, báo cáo UBND tỉnh.

Về ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong tổ chức cuộc bầu cử, Bộ trưởng cho biết, Thông tư có nhiều nội dung mới mang tính đột phá trong ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong thực hiện công tác bầu cử.

"Tuy nhiên, việc ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong nghiệp vụ công tác bầu cử cần thực hiện thận trọng, đảm bảo phù hợp với quy định của pháp luật về bầu cử và đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin về kiểm phiếu, kết quả bầu cử", ông Bình nói.

Bộ trưởng đề nghị các địa phương tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong tuyên truyền, vận động bầu cử; trong lập, cập nhật, niêm yết danh sách cử tri, in thẻ cử tri, theo dõi tiến độ cử tri đi bầu, hỗ trợ kiểm phiếu, tổng hợp kết quả bảo đảm chính xác an toàn, bảo mật thông tin, phù hợp với quy định của pháp luật về an toàn thông tin mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân và quy định của pháp luật về bầu cử.

Đảm bảo cân đối, tránh chênh lệch lớn

Về phân chia đơn vị bầu cử và khu vực bỏ phiếu, Bộ trưởng đề nghị cần đảm bảo cân đối, hợp lý, thuận tiện cho cử tri.

"Đây là nội dung hoàn toàn mới, để đảm bảo công tác bầu cử phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Thông tư đã quy định cụ thể việc phân chia đơn vị bầu cử, khu vực bỏ phiếu, xác định số đơn vị bầu cử và số đại biểu được bầu cử theo cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư tính đến ngày 31/8/2025", ông Bình nêu.

Theo đó, Bộ trưởng đề nghị các địa phương nghiên cứu kỹ các nội dung hướng dẫn để dự kiến số đơn vị bầu cử, xác định khu vực bỏ phiếu cho phù hợp địa bàn, đảm bảo cân đối, tránh chênh lệch lớn, thuận tiện cho cử tri thực hiện quyền bầu cử như: Các khu vực đô thị, khu công nghiệp có đông cử tri; các khu vực miền núi, hải đảo có ít cử tri.

Bộ trưởng Đỗ Thanh Bình lưu ý một số vấn đề về nghiệp vụ bầu cử (Ảnh: Phạm Thắng).

Cụ thể: Đối với khu vực công nghiệp, khu đô thị mới, đô thị đông dân, số lượng cử tri có biến động lớn, đến hoặc đi bỏ phiếu nơi khác. Vì vậy, cần dự kiến nhiều đơn vị bầu cử hơn, tránh tình trạng một đơn vị bầu cử có số cử tri quá đông, gây quá tải cho Tổ bầu cử.

Tại khu vực miền núi, biên giới, hải đảo hoặc các đặc khu thưa dân, địa bàn rộng, giao thông khó khăn, dân cư phân tán, việc phân chia đơn vị bầu cử cần tính đến khoảng cách di chuyển của cử tri để có thể đi bầu thuận tiện, an toàn.

Khi có dịch bệnh phải cách ly, phong tỏa, thiên tai, hỏa hoạn, UBND cấp xã có thể thành lập bổ sung khu vực bỏ phiếu riêng tại nơi cách ly, phong tỏa sau khi được UBND cấp tỉnh đồng ý.

"Mục tiêu của việc phân chia đơn vị bầu cử và khu vực bỏ phiếu là đảm bảo cân đối số lượng cử tri giữa các đơn vị bầu cử, không để chênh lệch quá lớn. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi nhất để mọi công dân đều dễ dàng thực hiện quyền bầu cử của mình", ông cho hay.

Về một số tình huống đặc thù và phương án xử lý, Bộ trưởng Đỗ Thanh Bình cho biết, từ thực tiễn công tác tổ chức bầu cử trước đây và các hướng dẫn của Hội đồng Bầu cử Quốc gia trong cuộc bầu cử năm 2021, Thông tư số 21 đã hướng dẫn nghiệp vụ về bầu cử đối với một số tình huống phát sinh và phương án xử lý.

Theo đó, đề nghị các địa phương hết sức lưu ý trong chỉ đạo, triển khai thực hiện liên quan đến các tình huống như: Tổ chức bầu cử sớm đối với cử tri là lực lượng quân đội do đặc thù thực hiện nhiệm vụ trên biển, hải đảo; Khu vực cách ly, phong tỏa do dịch bệnh; Địa bàn bị chia cắt do thiên tai, hỏa hoạn; Trường hợp giảm mạnh số cử tri tại khu vực bỏ phiếu.

Ông Bình cho biết, các nội dung vừa nêu đã được quy định chi tiết và đầy đủ trong Thông tư số 21 đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương quán triệt triển khai thực hiện tốt các quy định trong Thông tư.

Bộ Nội vụ với vai trò là cơ quan thường trực giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và theo phân công của Hội đồng Bầu cử Quốc gia đã ban hành kế hoạch cụ thể.

Trong đó, có việc tổ chức tập huấn toàn quốc đến các thành viên và tổ chức phụ trách bầu cử ở các địa phương, nhất là tập huấn cho các thành viên của Tổ bầu cử ngay sau khi Tổ bầu cử được thành lập.

"Quá trình tham mưu thực hiện công tác bầu cử, Bộ Nội vụ sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và các địa phương để triển khai thực hiện tốt công tác bầu cử lần này", Bộ trưởng Đỗ Thanh Bình khẳng định.

Hoàng Thị Bích