Tập đoàn SoftBank hoàn tất thương vụ bom tấn với OpenAI

CEO SoftBank Masayoshi Son bắt tay với CEO OpenAISam Altman

Theo các nguồn tin thân cận, khoản giải ngân cuối cùng trị giá hơn 22 tỉ USD đã được chuyển đi vào tuần trước, khép lại một trong những thương vụ gọi vốn lớn nhất và phức tạp nhất lịch sử công nghệ hiện đại. Với tổng mức đầu tư lên tới 41 tỉ USD, SoftBank không chỉ nắm giữ 11% cổ phần của startup giá trị nhất thế giới mà còn gửi đi một thông điệp đanh thép: Masayoshi Son đang đặt cược tất cả vào canh bạc hạ tầng trí tuệ nhân tạo, sẵn sàng biến OpenAI thành trung tâm của vũ trụ công nghệ mới.

Cuộc đua hạ tầng và tham vọng "Stargate": Khi 40 tỉ USD chỉ là bước khởi đầu

Thương vụ này không diễn ra trong một sớm một chiều mà là kết quả của một chuỗi các giao dịch tài chính phức tạp và đầy toan tính. Theo xác nhận từ chính tập đoàn Nhật Bản, trước khi khoản tiền khổng lồ 22 đến 22,5 tỉ USD được chuyển đi vào tuần trước, SoftBank đã rót 7,5 tỉ USD vốn trực tiếp và huy động thêm 11 tỉ USD từ các đồng đầu tư (syndicated investment). Tổng cộng, cam kết tài chính cuối cùng đã cán mốc 41 tỉ USD, đưa định giá tiền đầu tư (pre-money valuation) của OpenAI lên con số choáng ngợp: 260 tỉ USD.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là tại sao OpenAI lại cần một số tiền khổng lồ đến vậy và SoftBank đang mua cái gì? Câu trả lời nằm ở các chữ: Cơ sở hạ tầng.

Chúng ta đang sống trong giai đoạn mà các công ty công nghệ không tiếc tiền chi tiêu để xây dựng nền móng vật lý cho cơn sốt AI. Dòng tiền từ SoftBank không chỉ để trả lương cho kỹ sư hay làm marketing, mà phần lớn được định hướng để chảy vào liên doanh siêu máy tính "Stargate", một dự án đầy tham vọng giữa OpenAI, Oracle và chính SoftBank. Stargate không đơn thuần là một trung tâm dữ liệu; nó được kỳ vọng là một siêu máy tính có khả năng vận hành những mô hình AI thế hệ tiếp theo, mạnh mẽ gấp hàng trăm lần GPT-4 hiện tại.

Nhu cầu về năng lực tính toán (compute needs) đang tăng trưởng theo cấp số nhân, vượt xa khả năng đáp ứng của chuỗi cung ứng hiện tại. Để giải quyết bài toán này, OpenAI đã đưa ra những cam kết hạ tầng trị giá lên tới hơn 1,4 nghìn tỉ USD trong vài năm tới. Con số này lớn hơn GDP của nhiều quốc gia và bao gồm các thỏa thuận chiến lược với những nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới như Nvidia, Advanced Micro Devices (AMD) và Broadcom.

Khoản đầu tư của SoftBank, do đó, đóng vai trò như "dòng máu" nuôi sống cơ thể khổng lồ đang lớn nhanh như thổi của OpenAI. Nó cho phép Sam Altman và đội ngũ của mình không phải lo lắng về việc thiếu hụt GPU hay không gian máy chủ trong cuộc đua song mã với Google hay Meta. Đối với SoftBank, việc bơm tiền vào hạ tầng của OpenAI cũng chính là cách họ đảm bảo rằng mình đang sở hữu "cổ phần" trong chính "nhà máy điện" sẽ cung cấp năng lượng cho toàn bộ nền kinh tế số trong thập kỷ tới.

Canh bạc tất tay của Masayoshi Son và bàn cờ AI toàn cầu

Để có đủ nguồn lực tài chính cho cú "áp phe" lịch sử này, SoftBank và tỉ phú Masayoshi Son đã phải thực hiện những nước cờ táo bạo, thậm chí là hy sinh những "con gà đẻ trứng vàng" khác. Đáng chú ý nhất là việc tập đoàn này đã thanh lý toàn bộ cổ phần trị giá 5,8 tỉ USD tại Nvidia vào tháng trước. Nvidia, vốn là kẻ hưởng lợi lớn nhất từ làn sóng AI, từng là một khoản đầu tư sinh lời khổng lồ của SoftBank.

Việc bán đi cổ phiếu của một công ty đang ở đỉnh cao như Nvidia để dồn tiền vào OpenAI cho thấy một sự chuyển dịch chiến lược sâu sắc của Masayoshi Son. Ông không còn muốn chỉ là một nhà đầu tư thụ động hưởng lợi từ đà tăng giá cổ phiếu chip; ông muốn trở thành người kiến tạo cuộc chơi. Nguồn tin thân cận cho biết, số tiền thu được từ việc bán Nvidia, kết hợp với các nguồn tiền mặt khác, đã được huy động tối đa để phục vụ cho thương vụ OpenAI.

Không dừng lại ở đó, SoftBank đang xây dựng một hệ sinh thái AI khép kín xung quanh khoản đầu tư này. Chỉ mới đầu tuần, tập đoàn đã đồng ý chi 4 tỉ USD để thâu tóm DigitalBridge, một công ty đầu tư chuyên về trung tâm dữ liệu. Mảnh ghép này hoàn toàn phù hợp với bức tranh tổng thể: SoftBank sở hữu cổ phần lớn tại công ty tạo ra mô hình AI (OpenAI), sở hữu hạ tầng vật lý để vận hành nó (thông qua DigitalBridge và liên doanh Stargate) và có thể cả nguồn cung năng lượng trong tương lai.

Động thái của SoftBank cũng làm nóng thêm bầu không khí cạnh tranh giữa các gã khổng lồ muốn giành quyền ảnh hưởng lên OpenAI, startup đang được xem là quan trọng nhất thế giới hiện nay. Microsoft, "người đỡ đầu" đầu tiên, đã rót hàng chục tỉ USD và tích hợp sâu công nghệ của OpenAI vào hệ sinh thái của mình. Amazon cũng đang rục rịch tham gia với tin đồn về một khoản đầu tư tiềm năng trị giá hơn 10 tỉ USD. Thậm chí cả Disney, gã khổng lồ giải trí, cũng đã tham gia với khoản đầu tư vốn cổ phần 1 tỉ USD, mở đường cho việc sử dụng công cụ tạo video Sora để tái tạo các nhân vật mang tính biểu tượng như chuột Mickey.

Việc SoftBank nắm giữ 11% cổ phần vào thời điểm này là một bước đi cực kỳ toan tính, đặc biệt trong bối cảnh OpenAI đang rục rịch chuẩn bị cho kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Nếu IPO thành công, định giá của OpenAI có thể còn vượt xa con số 260 tỉ USD hiện tại, mang lại lợi nhuận khổng lồ cho Masayoshi Son.

Tóm lại, việc SoftBank hoàn tất cam kết 41 tỉ USD không chỉ là một giao dịch tài chính. Đó là lời khẳng định rằng kỷ nguyên của AI tạo sinh mới chỉ bắt đầu và cuộc chiến để kiểm soát hạ tầng, dữ liệu và mô hình cốt lõi sẽ ngày càng khốc liệt. Masayoshi Son, với phong cách "liều ăn nhiều" quen thuộc, đã đặt cược toàn bộ uy tín và tài sản của mình vào Sam Altman. Liệu đây sẽ là thương vụ thành công nhất lịch sử hay một bong bóng khổng lồ? Chỉ có thời gian và khả năng hiện thực hóa siêu trí tuệ nhân tạo của OpenAI, mới có thể trả lời.

Bùi Tú