Tập thơ tình lục bát, bản năng mà không thô tục

Ban Nhà văn trẻ - Hội Nhà văn TP.HCM tặng hoa chúc mừng nhà thơ Diễm Thuyên

Ru say mượn tỉnh – Ru tình mượn nhau là tập thơ thứ 3 của nữ nhà thơ, sau hai tập thơ đã xuất bản và tạo được dấu ấn là Để con về nhà hỏi má (2017) và Trời mưa cho ướt (2018).

Tập thơ gồm 34 bài lục bát Ru anh và 30 lục bát Mượn, trong đó mỗi bài thơ Ru anh được đánh số theo thứ tự, như Ru anh 1, Ru anh 2,…; còn “Mượn” với các bài Cho em mượn gối vai người, Cho em mượn tóc anh đi, Cho em mượn đất Sơn Trà, Cho em mượn cả niềm tin…

Nếu như “Ru” là những đối thoại êm ái và dữ dội với “anh”, là tiếng lòng thổn thức của người đàn bà đi qua những đoạn đời không dễ dàng; thì “Mượn” là sự tha thiết, đôi khi chông chênh và khao khát gắn bó, một cách nói chân thực về yêu thương và đổ vỡ, về những điều đàn bà cần và đàn ông không phải lúc nào cũng hiểu.

Có một Hồ Xuân Hương thời hiện đại?

Phát biểu tại buổi ra mắt, Nhà văn Trầm Hương - Phó Chủ tịch Hội Nhà văn TP.HCM chia sẻ mối thân tình nhiều năm với nhà thơ Diễm Thuyên, người đồng hương Bến Tre.

Nhà văn Trầm Hương đánh giá cao khả năng làm thơ lục bát "nhuần nhuyễn và mềm mại" của Diễm Thuyên, điều mà chính bà thừa nhận bản thân chưa từng làm được.

Từ sự đa cảm và tài năng ấy, bà kỳ vọng Diễm Thuyên có thể mở rộng biên độ sáng tác, hướng đến những đề tài lớn hơn của đời sống và xã hội, bởi “đất nước mình có quá nhiều điều kỳ diệu, và tôi tin rằng thơ Diễm Thuyên hoàn toàn có thể chạm đến những điều đó”.

Nhà thơ Đoàn Thị Diễm Thuyên tặng hoa cám ơn những người đã hỗ trợ, đồng hành để ra mắt tập thơ

Trong khi đó, TS-NSƯT-Đạo diễn Hoàng Duẩn (Trường ĐH Văn hóa TP.HCM) ví thơ Diễm Thuyên như “một Hồ Xuân Hương của thời hiện đại”. Anh nói: “Tôi bất ngờ khi nhận được bản thảo (để viết lời giới thiệu) tập thơ này, một tuyển tập thơ tình lục bát, rất đàn bà, rất bản năng mà không thô tục.

Từ ngôn ngữ tới cảm xúc, từ hình thức tới nội dung, tất cả tạo nên một thế giới nội tâm đầy nữ tính, mãnh liệt và táo bạo”.

Theo NSƯT Hoàng Duẩn, 64 bài thơ là 64 mảnh ghép của “cuộc đời thu nhỏ” người phụ nữ, từ thanh xuân đến già cỗi, từ khao khát đến tổn thương. Lời thơ mềm mại nhưng không yếu đuối; đôi lúc nổi loạn nhưng luôn hướng đến sự sẻ chia chân thành trong tình yêu.

“Ru” cũng là ru anh, mà “mượn” cũng là mượn anh – mọi cung bậc cảm xúc đều bắt đầu từ anh và dành cho anh.

“Qua thơ của Diễm Thuyên, tôi thấy mình như dễ dàng sẻ chia, thấu cảm với những thăng trầm trong cuộc sống mà người phụ nữ đã trải qua hơn, hiểu thêm những điều mà mỗi chúng ta cần nên chấp nhận như là lẽ thường, là quy luật”, NSƯT Hoàng Duẩn chia sẻ.

Thơ Diễm Thuyên với tâm thế người phụ nữ đương đại, vừa yếu mềm, vừa bản lĩnh

Thơ Thuyên rất đời, thậm chí “phi thơ”

TS Hà Thanh Vân đánh giá, với “Ru say mượn tỉnh – Ru tình mượn nhau”, nhà thơ Đoàn Thị Diễm Thuyên đã chọn một thử thách không dễ: viết mới bằng thể thơ lục bát truyền thống – thể thơ “dễ viết mà khó hay”. Thuyên đã thổi vào đó hơi thở hiện đại, giàu cảm xúc nữ giới.

Hai phần thơ “Ru anh” và “Mượn” cho thấy một giọng thơ nữ chủ động, không né tránh khát khao yêu và được yêu, qua đó lột tả thân phận và tâm thế người phụ nữ đương đại, vừa yếu mềm, vừa bản lĩnh.

Tập thơ mang phong vị Nam Bộ, giản dị trong ngôn từ nhưng giàu biểu cảm, thể hiện sâu sắc nỗi cô đơn, khát vọng yêu thương và một nội tâm đàn bà vừa ru vừa thức. Thơ Diễm Thuyên không lên gân, không cầu kỳ, mà chọn cách thủ thỉ như lời tự sự – nhẹ nhàng nhưng ám ảnh.

Điều đáng chú ý, theo TS Hà Thanh Vân, là ở chỗ Diễm Thuyên giữ đúng khung luật của thể thơ truyền thống, nhưng lồng vào đó là nội dung và ngôn ngữ hiện đại, có khi rất đời, thậm chí “phi thơ” như cách nói vui của giới chuyên môn.

“Thuyên không phá vỡ cấu trúc thơ lục bát nhưng làm mới nó bằng cảm xúc đương đại, bằng chất liệu ngôn ngữ mộc mạc, gần gũi với đời sống người trẻ, đặc biệt là phụ nữ hôm nay”, TS Vân nhận định.

Cuộc chơi liều lĩnh với chữ nghĩa

Trong dòng chảy thơ nữ đương đại, Đoàn Thị Diễm Thuyên là một giọng thơ đang được chú ý bởi cách thể hiện rất riêng: dịu dàng mà táo bạo, bản năng mà tiết chế, sâu sắc mà không bi lụy.

Không che giấu khát khao, không ngại ngần nhắc đến thân thể, nhưng thơ Thuyên tuyệt nhiên không phô trương. Đó là sự đối thoại giữa ru và tỉnh, giữa say và lý trí – không chỉ của một người, mà là của cả một nửa thế giới.

Nhà thơ Đoàn Thị Diễm Thuyên

Thuyên đến với thơ như một bản năng, tìm thấy tiếng nói sâu thẳm nhất trong mình. Là hội viên Hội Văn học Nghệ thuật Nguyễn Đình Chiểu – Bến Tre và Hội Nhà văn TP.HCM, chị mang lại làn gió mới cho thơ nữ hôm nay: chân thành, không giấu giếm những mong cầu đàn bà, nhưng luôn giữ chừng mực.

Tác giả Đoàn Thị Diễm Thuyên chia sẻ: “Tôi chọn lục bát – thể thơ mình yêu, để viết nên hành trình Ru và Mượn theo cách của đàn bà, từ thực thể đến tâm hồn, từ nhu mì đến táo bạo, từ giấu che đến cởi trụi trần...

Tập thơ lần này là cuộc chơi liều lĩnh với chữ nghĩa, tung hứng mọi giác quan, cảm xúc và những thăng trầm dâu bể trong hành trình từ thanh xuân đến trưởng thành, đến cả khi đã già cỗi.

Tôi mong phụ nữ đọc sẽ thấy chính mình đâu đó trong từng câu chữ, đó là những nỗi đau, khao khát, hạnh phúc rất đàn bà; còn đàn ông đọc sẽ có thêm thấu hiểu, sẻ chia và nâng niu hơn người phụ nữ bên cạnh. Và nếu có thể, tôi cũng mong thơ sẽ là nhịp cầu để họ xích lại gần nhau hơn, bằng những rung động chân thật và ấm áp”.

Nằm yên đó để em ru

Đẩy anh vào chốn ngục tù dịu êm

Khóa anh lại bằng môi mềm

Giấc anh mãn hạn êm đềm đầy em.

(Ru anh 1)

-Cho anh mượn “Quỹ niềm tin”

“Đầu tư nhanh” chỗ cuộc tình còn non!

-Chỉ e quỹ rót rất giòn

Mà em hụt vốn lại còn nợ hoang?

-Sá gì đâu, chuyện đa mang

Sẽ dạy em những khôn ngoan rất đời!…

(trích “Cho em mượn cả niềm tin…”)

THÙY TRANG