Tập trung gỡ khó cho các dự án trọng điểm

Thi công Dự án Đường nối cao tốc Bắc Nam, Quốc lộ 1A đi Cảng Nghi Sơn.

Theo Hiệp định tài trợ vốn của Ngân hàng thế giới (WB), tháng 6/2025, Dự án Phát triển tổng hợp các đô thị động lực - Tiểu dự án đô thị Tĩnh Gia sẽ hết hạn. Tuy nhiên đến nay, nhiều khó khăn về giải phóng mặt bằng (GPMB) khiến 6/8 công trình thuộc dự án chưa bàn giao toàn bộ mặt bằng sạch để tổ chức thi công, khiến chủ đầu tư không thể triển khai hoàn thành dự án trước thời điểm đóng hiệp định tài trợ đã ký. Theo chủ đầu tư dự án - Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng khu vực KKTNS và các khu công nghiệp, nguồn vốn đối ứng cho dự án tăng thêm khoảng 537,8 tỷ đồng do ngân sách thị xã Nghi Sơn bố trí nhưng đến nay vẫn chưa được cân đối, dẫn đến không có mặt bằng để nhà thầu thi công. Cùng với đó, các vị trí đã GPMB thì nhà thầu cũng chưa tập trung tài chính, máy móc để thi công hiệu quả, kịp thời, khiến dự án không phát huy được vai trò như kỳ vọng.

Dự án Đường nối cao tốc Bắc Nam, Quốc lộ 1A đi Cảng Nghi Sơn được tiến hành khởi công tháng 1/2024 nhưng cũng đang chậm GPMB so với kế hoạch. Hiện nay, tuyến số 1 mới bàn giao 7,2/10,4km (69%); tuyến số 2 mới bàn giao 0,5/3km (16,6%).

Đặc biệt, trên địa bàn KKTNS còn 2 dự án chưa hoàn thành và chậm tiến độ kéo dài, gồm dự án đường giao thông trục chính phía Tây, được khởi công từ năm 2015 với tổng mức đầu tư khoảng 900 tỷ đồng, hiện mới thực hiện được hơn 600 tỷ đồng và dự án đầu tư hạ tầng khu tái định cư xã Tĩnh Hải, tổng mức đầu tư 65 tỷ đồng, hiện đã dừng đầu tư do điều chỉnh quy hoạch, nhưng chưa quyết toán được khối lượng đã thực hiện. Với các dự án đầu tư trực tiếp, hiện Khu công nghiệp Đồng Vàng, Khu công nghiệp số 3, Dự án Nhiệt điện Công Thanh... cũng đang gặp một số khó khăn, vướng mắc và chậm tiến độ, nguyên nhân chủ yếu liên quan đến công tác GPMB, năng lực của chủ đầu tư và nhà thầu.

Theo kết quả rà soát của Ban Quản lý KKTNS và các Khu công nghiệp, trên địa bàn KKTNS hiện có 129 dự án đầu tư dở dang, chậm tiến độ. Trong nhóm 49 dự án đã được giao đất triển khai chậm tiến độ có 22 dự án dịch vụ thương mại do nhu cầu thị trường thấp nên chủ đầu tư chậm triển khai xây dựng (đến nay đã có 17 dự án tiến hành xây dựng một phần diện tích, 5 dự án mới tiến hành san lấp mặt bằng, chưa triển khai xây dựng). Có 20 dự án sản xuất công nghiệp (đến nay mới có 1 dự án tiến hành san lấp mặt bằng, còn lại 19 dự án chưa triển khai thi công). Có 7 dự án thuộc lĩnh vực giáo dục, hạ tầng kỹ thuật (tất cả đều chưa triển khai thi công).

Đối với 32 dự án đã được thuê đất, đang triển khai thi công nhưng chậm tiến độ đầu tư xây dựng, có 19 dự án thương mại dịch vụ; 6 dự án sản xuất công nghiệp; 7 dự án thuộc các lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật, nông nghiệp, y tế. Trong đó, có 17/32 dự án đã được thuê đất toàn bộ diện tích nhưng do nhu cầu và tình hình thực tế nên triển khai chậm, chưa hoàn thành dự án; 15/32 dự án được thuê đất một phần, đang triển khai thi công trên phần đất được giao, vướng mắc còn lại chủ yếu liên quan đến công tác GPMB chưa hoàn thành. Với 48 dự án chưa được giao đất, cho thuê đất, chậm thực hiện các thủ tục đầu tư; trong đó có 30 dự án thương mại, dịch vụ; 12 dự án sản xuất công nghiệp và 6 dự án thuộc các lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật, nông nghiệp, khai thác khoáng sản.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chậm tiến độ, như: vướng mắc trong công tác GPMB do số lượng hộ dân phải di dời lớn, việc xác định nguồn gốc đất đai phức tạp và tình trạng tái lấn chiếm mặt bằng sau đền bù; thủ tục pháp lý phức tạp; các quy định pháp luật về đầu tư, đất đai, xây dựng, bảo vệ môi trường còn chồng chéo và thay đổi thường xuyên, gây khó khăn cho việc hoàn thiện hồ sơ, thủ tục dự án. Cùng với đó, năng lực của chủ đầu tư và nhà thầu yếu kém, chưa chủ động phối hợp với chính quyền địa phương và các ngành liên quan trong công tác GPMB và hoàn thiện hồ sơ, thủ tục; chưa bố trí được nguồn vốn để triển khai dự án.

Để khắc phục tình trạng này, ban đang tiếp tục phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan rà soát, bổ sung chỉ tiêu đất thương mại, dịch vụ để triển khai các dự án; đôn đốc quyết liệt các chủ đầu tư đã được giao đất, cho thuê đất đẩy nhanh tiến độ thực hiện và hoàn thành dự án để đưa đất vào sử dụng đúng mục đích; tham mưu cho cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất đối với các dự án chậm tiến độ kéo dài, không có khả năng triển khai theo đúng quy định của pháp luật.

Đơn vị cũng tích cực hỗ trợ nhà đầu tư triển khai thủ tục pháp lý với việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhất là thủ tục liên quan đến đầu tư, đất đai, xây dựng, môi trường để tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án triển khai. Vấn đề năng lực tài chính, kinh nghiệm của chủ đầu tư và nhà thầu trước cũng sẽ được chú trọng thẩm định chặt chẽ trong thời gian tới để bảo đảm năng lực thi công; đồng thời tăng cường giám sát chặt chẽ tiến độ dự án, thiết lập cơ chế đánh giá tiến độ thực hiện; kịp thời xử lý các vướng mắc phát sinh và có biện pháp chế tài nghiêm đối với các dự án chậm tiến độ không có lý do chính đáng.

Bài và ảnh: Bách Nguyên