Tất cả vì một Cộng đồng ASEAN đoàn kết, tự cường và phát triển bền vững

Tiếng nói trách nhiệm và tầm nhìn chiến lược tại AIPA-46

Đại hội đồng AIPA-46 diễn ra tại Kuala Lumpur năm nay quy tụ đông đảo các nghị viện thành viên và các nghị viện đối tác, quan sát viên, cho thấy sức hút ngày càng lớn của diễn đàn nghị viện khu vực này. Với chủ đề “Quốc hội ở tuyến đầu vì một ASEAN tăng trưởng bao trùm và bền vững”, không khí và chương trình nghị sự của Đại hội đồng phản ánh rõ những ưu tiên cấp thiết của khu vực trước các thách thức an ninh phi truyền thống và bất ổn kinh tế toàn cầu.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đại biểu dự khai mạc Đại hội đồng AIPA - 46 tại Thủ đô Kuala Lumpur, ngày 18/9/2025. Ảnh: Phạm Thắng

Với Việt Nam, việc Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham dự Đại hội đồng AIPA-46 càng thêm ý nghĩa, khi năm 2025 cũng là dịp kỷ niệm 30 năm gia nhập ASEAN và tham gia AIPA. Trong hành trình 30 năm ấy, Việt Nam đã luôn là thành viên tích cực, có trách nhiệm của ASEAN, AIPA. Chủ tịch Quốc hội và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã ghi dấu ấn đậm nét tại các Phiên toàn thể và phiên họp các Ủy ban chuyên môn, Hội nghị Nữ nghị sĩ, Hội nghị Nghị sĩ trẻ của Đại hội đồng, các phiên đối thoại với đối tác, quan sát viên bằng những đề xuất, sáng kiến vừa thiết thực, cụ thể lại vừa mang tầm chiến lược, dài lâu.

Thông điệp của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tại Phiên toàn thể thứ nhất của Đại hội đồng về vai trò của AIPA trong ASEAN, về vai trò trung tâm của ASEAN và việc tiếp tục phát huy vai trò, thế mạnh đặc biệt của ngoại giao nghị viện trong một thế giới đầy biến động như hiện nay đã nhận được sự chia sẻ, hoan nghênh và đánh giá cao của các đại biểu tham dự Đại hội đồng.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự Phiên toàn thể thứ nhất Đại hội đồng AIPA - 46 tại Thủ đô Kuala Lumpur, ngày 18/9/2025. Ảnh: Phạm Thắng

Đặc biệt là 3 đề xuất "đắt giá" của Chủ tịch Quốc hội đã bao trùm toàn diện chức năng, nhiệm vụ và cả sứ mệnh riêng biệt mà nghị viện mỗi nước và AIPA có thể thực hiện với tư cách là người đại diện cho Nhân dân mỗi nước, cho gần 700 triệu người dân trong khu vực. Trong đó, AIPA cần phát huy vai trò cầu nối, khuyến khích và tạo điều kiện cho các tầng lớp xã hội, các chủ thể tham gia, đóng góp tích cực vào việc triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045. AIPA cần tiếp tục đi đầu trong xây dựng thể chế, chính sách để đưa các cam kết, thỏa thuận khu vực vào triển khai, nhất là trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; tăng cường giao lưu, thắt chặt đoàn kết và tình hữu nghị giữa Nhân dân các nước, củng cố nền tảng xã hội vững chắc hơn nữa cho hợp tác khu vực, dành ưu tiên cao cho các hoạt động nuôi dưỡng và lan tỏa ý thức, bản sắc cộng đồng, tăng cường truyền thông, hợp tác văn hóa, giáo dục, du lịch và tổ chức các hoạt động giao lưu, trao đổi giữa các nghị sĩ, giữa nghị sĩ với Nhân dân các nước. AIPA cần tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ đối ngoại, củng cố vai trò của ASEAN là một trung tâm trong mạng lưới liên kết và hợp tác khu vực và toàn cầu. Điều này sẽ giúp khu vực ASEAN mở rộng không gian phát triển, đa dạng hóa thị trường, đồng thời ứng phó hữu hiệu hơn với những thách thức và vấn đề chung của khu vực và toàn cầu.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự Phiên toàn thể thứ nhất Đại hội đồng AIPA - 46 tại Thủ đô Kuala Lumpur, ngày 18/9/2025. Ảnh: Phạm Thắng

Những thông điệp của Chủ tịch Quốc hội đã phản ánh sự nhất quán trong đường lối đối ngoại của Việt Nam: độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác, phát triển, tích cực, chủ động hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và hiệu quả. Đó cũng chính là những kinh nghiệm quý giá được chắt lọc, đúc kết từ chính thực tiễn phát triển của Việt Nam thời gian qua.

Từ thông điệp của Chủ tịch Quốc hội, tại Đại hội đồng lần này, Việt Nam đã đồng bảo trợ và đề xuất nhiều sáng kiến quan trọng, trong đó có Nghị quyết về nâng cao hiệu quả hợp tác với các quan sát viên AIPA vì một ASEAN bao trùm và bền vững, thể hiện tầm nhìn chiến lược. Nghị quyết này nhằm mở rộng hợp tác nghị viện, từng bước thể chế hóa, làm sâu sắc và nâng cao hiệu quả hợp tác giữa AIPA và các nghị viện thành viên AIPA với các nghị viện quan sát viên của AIPA, góp phần khẳng định vai trò chủ động của nghị viện trong thúc đẩy một ASEAN đoàn kết, cân bằng và bền vững. Đây là vấn đề nhận được sự quan tâm của nhiều nghị viện thành viên, phản ánh nhu cầu tăng cường kết nối, mở rộng không gian trao đổi giữa các cơ quan lập pháp trong bối cảnh khu vực đang đối mặt với những thách thức an ninh phi truyền thống ngày càng phức tạp.

Cùng với đó, Việt Nam đưa ra nhiều sáng kiến tập trung vào những vấn đề thiết thực, mang tính chiến lược đối với khu vực như: tăng cường vai trò của thanh niên trong chuyển đổi số và chuyển đổi xanh vì một Đông Nam Á tăng trưởng toàn diện và bền vững; tăng cường hợp tác liên nghị viện nhằm góp phần củng cố nỗ lực phòng, chống tội phạm mạng của ASEAN, xây dựng khung pháp lý chung cho Kinh tế số ASEAN, bảo đảm an ninh năng lượng bền vững và công bằng; thúc đẩy hài hòa hóa chuẩn mực giáo dục và công nhận kỹ năng nghề nhằm phát triển nguồn nhân lực số trong ASEAN; phát triển thương mại nội khối nhằm xây dựng một ASEAN tăng trưởng toàn diện và bền vững...

Nhiều dự thảo Nghị quyết do Việt Nam đề xuất đã được các nghị viện thành viên đồng bảo trợ, cùng đưa ra thảo luận, bảo vệ và đạt sự đồng thuận cao tại các Ủy ban của Đại hội đồng. Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Đôn Tuấn Phong, “đây là minh chứng rõ ràng cho thấy các sáng kiến của Việt Nam nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ trong khu vực”. Điều này cũng cho thấy uy tín và vị thế của Quốc hội Việt Nam tại diễn đàn khu vực.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Đôn Tuấn Phong phát biểu tại Phiên toàn thể thứ nhất Đại hội đồng AIPA - 46 tại Thủ đô Kuala Lumpur, ngày 18/9. Ảnh: Phạm Thắng

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đôn Tuấn Phong tin tưởng rằng, các nghị quyết do Việt Nam đề xuất, cùng với sự ủng hộ của các nghị viện thành viên, sẽ là cơ sở quan trọng để AIPA tăng cường hợp tác trên mọi lĩnh vực. “Đây sẽ là những đóng góp thiết thực nhằm củng cố sự gắn kết và nâng cao vai trò của AIPA trong khu vực và trên thế giới”, ông nói.

Đưa hợp tác nghị viện thành trụ cột quan trọng, một động lực thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Malaysia

Những đóng góp thực chất tại Đại hội đồng AIPA-46 cũng thể hiện sự ủng hộ của Việt Nam đối với Malaysia trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2025 và Chủ tịch AIPA-46. Điều này càng làm sâu sắc thêm ý nghĩa chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn bởi đây không chỉ là chuyến thăm đầu tiên giữa lãnh đạo cấp cao Quốc hội hai nước kể từ sau khi nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện tháng 11/2024 mà còn là chuyến thăm của những người bạn chân thành, tin cậy.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Thượng viện Malaysia Dato’ Awang Bemee Awang Ali Basah, áng 19/9/2025. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Các nhà lãnh đạo Malaysia đã dành cho Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Đoàn sự đón tiếp trọng thị và tình hữu nghị nồng ấm. Đặc biệt, sáng nay, Chủ tịch Thượng viện Malaysia đã ra tận chân cầu thang máy bay để tiễn Chủ tịch Quốc hội cùng Phu nhân và Đoàn trước khi rời Thủ đô Kuala Lumpur. Đó không chỉ là một cử chỉ lễ tân mà còn thể hiện tình cảm chân thành giữa những người bạn, sự coi trọng đối với vai trò, vị thế của Việt Nam và với cá nhân Chủ tịch Quốc hội. Một điều thú vị là ngay tại sân bay, Chủ tịch Thượng viện Malaysia đã dành cho nhóm phóng viên báo chí tháp tùng Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn một cuộc trả lời phỏng vấn ngoài dự kiến. Với sự cởi mở, thân thiện và tình yêu mến, ngưỡng mộ dành cho Việt Nam, ông khẳng định, chuyến công tác của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn không chỉ góp phần củng cố và nâng cao quan hệ hợp tác giữa hai bên, mà còn tạo điều kiện để trao đổi, bàn thảo về nhiều vấn đề thực tiễn đang đặt ra.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Thượng viện Malaysia Dato’ Awang Bemee Awang Ali Basah tại trụ sở Thượng viện Malaysia ở Thủ đô Kuala Lumpur, ngày 19/9/2025. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

“Việt Nam giữ vai trò quan trọng, không chỉ về tầm nhìn chiến lược mà còn trong tư cách là một trung tâm quản trị trong khu vực. Trong bối cảnh chính trị thế giới hiện nay đang có nhiều áp lực và thách thức, việc tăng cường hợp tác là yếu tố then chốt để giải quyết các vấn đề nổi lên. Do đó, quan hệ song phương sẽ ngày càng phát triển, hướng tới việc phối hợp giải quyết những vấn đề chung”, Chủ tịch Thượng viện Malaysia chia sẻ.

Cùng với việc thúc đẩy quan hệ song phương, Chủ tịch Thượng viện Malaysia cũng nhấn mạnh, “qua các cuộc hội đàm, hội kiến, Việt Nam và Malaysia đồng thuận về việc chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác chặt chẽ hơn để đưa ASEAN trở thành khu vực liên kết sâu rộng, đóng vai trò tích cực trong hợp tác quốc tế và các diễn đàn đa phương”. Điều này có ý nghĩa hết sức quan trọng, nhất là trong bối cảnh Malaysia đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2025 và “sứ mệnh” củng cố hợp tác nội khối ASEAN - một khu vực rộng lớn với khoảng 700 triệu dân - nhằm xây dựng ASEAN trở thành cộng đồng gắn kết, đoàn kết và phát triển bền vững đang trở nên cấp thiết trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và khu vực.

Các cuộc hội kiến, hội đàm giữa Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các nhà lãnh đạo Malaysia cũng cho thấy quyết tâm của cả hai bên trong việc đưa hợp tác nghị viện trở thành một trụ cột quan trọng, đóng góp trực tiếp vào việc củng cố lòng tin chính trị, tăng cường hiểu biết lẫn nhau và tạo nền tảng cho quan hệ Việt Nam - Malaysia phát triển bền vững.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn hội đàm với Chủ tịch Hạ viện Malaysia Tan Sri Dato’ Johari bin Abdul tại Trụ sở Nghị viện Malaysia, ngày 19/9/2025. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Chủ tịch Hạ viện Tan Sri Dato’ Johari bin Abdul đánh giá cao ý nghĩa chuyến thăm và tin tưởng chuyến thăm sẽ thúc đẩy hợp tác giữa hai cơ quan lập pháp, góp phần triển khai hiệu quả quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam và Malaysia cũng như đóng góp quan trọng cho thành công của Đại hội đồng AIPA-46. Trong hội đàm tại trụ sở Thượng viện, Chủ tịch Thượng viện Dato’ Awang Bemee Awang Ali Basah khẳng định, chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội là dấu mốc quan trọng trong quan hệ hai nước, triển khai hiệu quả quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện, đồng thời thể hiện cam kết của Việt Nam cùng nghị viện các nước ASEAN xây dựng Cộng đồng ASEAN “Bền vững và Bao trùm”, đoàn kết, tự cường, tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực. Thủ tướng Anwar Ibrahim đánh giá chuyến thăm sẽ tạo động lực mới thúc đẩy quan hệ song phương, nhất là giữa các cơ quan lập pháp; khẳng định Malaysia coi Việt Nam là đối tác quan trọng và mong muốn tiếp tục tăng cường quan hệ hợp tác với Việt Nam.

Trong bối cảnh tình hình chính trị, kinh tế thế giới có nhiều biến động, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các nhà lãnh đạo Malaysia đều nhất trí tiếp tục ủng hộ và nỗ lực hơn nữa để thúc đẩy triển khai các phương hướng hợp tác mà hai bên đã đề ra, trong đó phấn đấu đưa kim ngạch thương mại song phương sớm vượt mốc 18 tỷ USD; tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác kinh tế và tháo gỡ một số vướng mắc về pháp luật để tạo điều kiện cho đẩy mạnh đầu tư của doanh nghiệp Malaysia vào Việt Nam, thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo, năng lượng sạch, dầu khí, khoa học - công nghệ, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhân tạo, công nghiệp Halal, cũng như tích cực tham gia các dự án Mạng lưới điện ASEAN; tiếp tục thúc đẩy tăng cường sự hiểu biết, gắn kết Nhân dân hai nước thông qua giao lưu văn hóa, du lịch và giao lưu nhân dân, nhất là thế hệ thanh niên...

ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Đỗ Đức Hiển cùng đại biểu Quốc hội/nghị viện các nước tham dự Hội nghị Nghị sĩ trẻ AIPA tại Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 19/9/2025. Ảnh: Phạm Thắng

Để góp phần thực hiện các mục tiêu đó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và lãnh đạo Nghị viện Malaysia đều thống nhất cao về việc tiếp tục tăng cường quan hệ hợp tác giữa cơ quan lập pháp hai nước thông qua đẩy mạnh trao đổi đoàn, tiếp xúc cấp cao và các cấp; tăng cường hợp tác, giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm, nhất là giữa các ủy ban chuyên môn của Quốc hội, các nhóm nghị sĩ hữu nghị, các nữ nghị sĩ và nghị sĩ trẻ về xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý phù hợp cho giai đoạn phát triển mới của quan hệ song phương. Hai bên cùng phối hợp giám sát hiệu quả các thỏa thuận song phương, nhất là việc xây dựng Chương trình hành động triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam - Malaysia, trong đó có nội dung về hợp tác liên nghị viện.

Phó Chủ nhiệm VPQH Lê Thu Hà với Trưởng đoàn, nghị sĩ các nước tham dự Phiên họp Ủy ban Tổ chức AIPA-46 tại Thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia, ngày 18/9/2025. Ảnh: Phạm Thắng

“Thông qua chuyến thăm, chúng ta đã làm sâu sắc hơn quan hệ chính trị và toàn diện hơn trong các mặt hợp tác giữa hai nước, nhất là trong bối cảnh Malaysia đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN 2025. Các kết quả tích cực của chuyến thăm đã mở ra cơ hội thúc đẩy và làm sâu sắc hơn nữa hợp tác giữa Việt Nam và Malaysia trên nhiều lĩnh vực, tương xứng với tầm vóc Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa hai nước", Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Anh Tuấn nhấn mạnh.

Có thể thấy, vượt ra ngoài khuôn khổ ngoại giao nghị viện, chuyến tham dự Đại hội đồng AIPA-46 và thăm chính thức Malaysia của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng Phu nhân và Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã thành công tốt đẹp trên nhiều phương diện. Đối với ASEAN, các thông điệp và sáng kiến của Việt Nam góp phần định hình chương trình hành động của AIPA, thúc đẩy sự gắn kết nghị viện với người dân và tăng cường sức mạnh đoàn kết nội khối. Đối với quan hệ Việt Nam - Malaysia, chuyến thăm tạo thêm động lực để hai nước triển khai những chương trình hợp tác cụ thể, thực chất trong khuôn khổ Đối tác Chiến lược Toàn diện. Với cộng đồng khu vực và quốc tế, sự tham gia tích cực của Việt Nam thể hiện hình ảnh một quốc gia chủ động, trách nhiệm, sáng tạo, sẵn sàng cùng các nước ứng phó với những thách thức khu vực và toàn cầu. Những dấu ấn sâu đậm của chuyến công tác càng khẳng định mạnh mẽ vai trò, cam kết, trách nhiệm và sự chủ động của Việt Nam đối với hợp tác AIPA nói riêng và ASEAN nói chung.

Phạm Thúy