Tàu ngầm Oscar của Nga được ví là 'Thợ săn tàu sân bay'

Các tàu ngầm tấn công hạt nhân khổng lồ lớp Oscar của Nga, được gọi là Đề án 949A, được Liên Xô thiết kế trong Chiến tranh Lạnh, với một nhiệm vụ cụ thể đó là săn tìm tàu sân bay, được coi là niềm tự hào của sức mạnh hải quân Mỹ.

Do các tàu sân bay của Hải quân Mỹ, được bảo vệ bởi một đội tàu chiến hộ tống rất hùng hậu, nhiều tàu trong số đó chuyên về tác chiến chống tàu ngầm; do vậy các tàu ngầm khó có thể tiếp cận gần tàu sân bay để phóng ngư lôi. Vậy tàu ngầm Oscar của Liên Xô sẽ tiếp cận tàu sân bay bằng cách nào?

Các tàu ngầm mang tên lửa đầu tiên được nâng cấp từ các tàu ngầm thông thường lớp Echo, được Hải quân Liên Xô đưa vào hoạt động năm 1961. Những tàu ngầm này thiết kế sử dụng tên lửa hành trình, làm vũ khí tiến công chính.

Công việc chế tạo một thế hệ tàu ngầm, trang bị tên lửa hành trình thế hệ thứ ba cỡ lớn, được đặt tên là Đề án 949 Granit, được bắt đầu vào giữa những năm 1970. Loại tàu ngầm này có thiết kế hai lớp vỏ, như tiêu chuẩn trên các tàu ngầm cỡ lớn của Liên Xô.

Kích thước tàu ngầm Oscar II rất lớn, để có thể được mang vũ khí hạng nặng. Tàu có chiều dài 154 mét, lượng choán nước khi nổi là 12.500 tấn, khiến nó trở thành loại tàu ngầm lớn thứ tư từng được sản xuất. Tuy nhiên Oscar được cho là lặn chậm và thiếu khả năng cơ động.

Mục đích chính của Oscar là dùng làm bệ phóng cho 24 tên lửa hành trình chống hạm P-700 Granit khổng lồ, được NATO đặt tên mã là SS-N-19 Shipwrecks. Các tên lửa hành trình P-700 dài 10 mét, nặng gần 8 tấn mỗi tên lửa và có thể được phóng từ dưới nước vào các mục tiêu trên mặt nước cách xa gần 400 km.

Tên lửa P-700 được phóng từ dưới nước bằng khí nén, sau khi lên khỏi mặt nước, động cơ tên lửa mới bắt đầu hoạt động, cung cấp cho tên lửa bay với vận tốc Mach 2,5 (tùy thuộc vào độ cao tên lửa). P-700 được dẫn đường tới mục tiêu bằng vệ tinh.

Nếu nhiều tên lửa P-700 được bắn liên tiếp vào một mục tiêu, chúng có thể được kết nối với nhau, để chuyển tiếp thông tin và tiếp cận mục tiêu từ các góc độ khác nhau. Tên lửa Granit cũng có thể được trang bị đầu đạn hạt nhân, có sức công phá đến 500 kiloton.

Mặc dù tuần dương hạm lớp Kirov và tàu sân bay Kuznetsov cũng có thể mang tên lửa P-700, nhưng những chiếc tàu này dễ bị phát hiện hơn nhiều so với tàu ngầm Oscar, vì tàu ngầm có thể phóng tên lửa từ dưới nước, bảo đảm tính bí mật và ít bị đe dọa trả đũa hơn nhiều.

Ngoài tên lửa P-700, tàu ngầm Oscar còn được trang bị các loại vũ khí tiến công tầm ngắn, đó là bốn ống phóng ngư lôi hạng nặng 533 mm, có thể phóng ngư lôi RPK-2 Starfish; ngoài ra còn có hai ống phóng 650 mm, có thể phóng ngư lôi hạng siêu nặng SS-N-16 Stallion. Cả hai loại ngư lôi có thể trang bị đầu đạn thông thường hoặc hạt nhân.

Hai chiếc tàu ngầm lớp Oscar đầu tiên là Arkhangelsk và Murmansk, được hoàn thành tại nhà máy đóng tàu Severodvinsk vào năm 1980 và 1982. Tiếp theo là 11 chiếc thuộc Dự án 949A Antey từ năm 1982 đến năm 1996.

Những chiếc Oscar II mới hơn và có khả năng tàng hình, dài hơn phiên bản đời đầu 10 mét, được nâng cấp mạnh về thiết bị điện tử, chân vịt được nâng cấp từ bốn cánh lên bảy cánh. Việc đóng thêm ba chiếc Oscar nữa, được Nga bắt đầu từ năm 1992 đến năm 1994, nhưng sau đó bị bỏ dở vì thiếu kinh phí, sau đó được chuyển sang mục đích khác.

Trong thời kỳ hậu Xô Viết, Hải quân Nga tập trung vào việc duy trì những chiếc Oscar được kế thừa từ thời Liên Xô. Những chiếc tàu ngầm Oscar tiếp tục phủ bóng đen lên hàng không mẫu hạm Mỹ trong suốt những năm 1990.

Rất may là những chiếc Oscar chưa bao giờ được sử dụng trong chiến đấu. Tuy nhiên, các hoạt động của loại tàu ngầm được đánh giá là rất nguy hiểm, bởi những vũ khí trang bị trên tàu và khả năng lặn sâu của nó.

Vào ngày 12/8/2000, một vụ nổ tương đương từ ba đến bảy tấn thuốc nổ TNT, đã xảy ra trên tàu ngầm Kursk (thuộc lớp Oscar), khiến nó bị chìm trong cuộc tập trận hải quân ngoài khơi Severomorsk. Có 23 người trong số 118 người của con tàu đã sống sót sau vụ nổ ban đầu ở khoang thứ 9, nhưng những người cứu hộ đã không thể can thiệp kịp thời.

Một cuộc điều tra sau đó kết luận rằng, nguyên nhân vụ nổ là do khí hydrogen peroxide rò rỉ từ một ngư lôi Type-65 được hàn kém, có thể là nguồn gốc của vụ nổ đầu tiên, dẫn đến sự phát nổ dây chuyền của các ngư lôi khác.

Hiện nay, vẫn còn tám chiếc tàu ngầm lớp Oscar II vẫn tiếp tục phục vụ trong các hạm đội phương Bắc và Thái Bình Dương của Hải quân Nga. Tàu ngầm lớp Yasen mới, có tính năng tàng hình hơn, được dự định sẽ thay thế lớp Oscar trong vai trò chống tàu sân bay; mặc dù hiện nay chỉ có một chiếc thuộc lớp này được hoàn thành (chiếc Severodvinsk).

Vào năm 2020, Quân đội Nga đã thông báo, họ đang nâng cấp ít nhất ba chiếc Oscar (và có thể là tất cả) theo Đề án 949AM, với chi phí 180 triệu USD/tàu. Việc nâng cấp sẽ thay thế các tên lửa P-700, bằng 72 tên lửa hành trình chống hạm Oniks và Klub hiện đại; ngoài ra còn có các cảm biến mới, hệ thống thông tin và định vị.

Các tàu ngầm lớp Oscar không phải là công nghệ tiên tiến của tàu ngầm tàng hình, nhưng chúng có thể vẫn là một phương tiện hiệu quả, để đe dọa các tàu nổi có giá trị từ tầm cực xa, bằng vũ khí tên lửa hành trình của chúng. Nguồn: Pinterest.

Sức mạnh của tàu ngầm hạt nhân lớp Oscar - thợ săn tàu sân bay vẫn miệt mài phục vụ quân đội Nga. Nguồn: MilitaryNews.

Tiến Minh