Việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước INF và có ý định không gia hạn START III rõ ràng đã khiến Nga rơi vào thế khó. Xét về sự yếu kém của hạm đội tàu mặt nước, tàu ngầm trở thành yếu tố quan trọng nhất trong hệ thống răn đe hạt nhân của Nga.
Giờ đây Bộ Quốc phòng Liên bang Nga đã chứng minh rằng họ có thể thay đổi cán cân quân sự có lợi cho mình theo một cách khá đặc biệt.
Cơ sở hệ thống răn đe hạt nhân chiến lược của hải quân Nga là loạt tàu ngầm hạt nhân Dự án 955 Borei, 4 chiếc đã được đưa vào hoạt động, tàu thứ 5 sẽ gia nhập biên chế trong năm tới, 3 chiếc nữa đang được chế tạo, trong tương lai con số này sẽ lên tới 12.
Vũ khí chính của Borei là 16 tên lửa đạn đạo hạt nhân Bulava có khả năng vượt qua hệ thống phòng thủ chống tên lửa của đối phương. Mặc dù là phương tiện tác chiến lợi hại nhưng sẽ chỉ có 5 chiếc trong hạm đội Nga vào năm 2021.
Do vậy việc trang bị cho tàu ngầm hạt nhân đa năng Yasen-M Dự án 885M tên lửa hành trình Kalibr-M mới có thể là giải pháp trong lúc chờ đợi hạm đội Borei đủ số lượng.
Theo TASS, phạm vi bay của Kalibr nâng cấp sẽ vượt quá 4.000 km. Kích thước của tên lửa sẽ tăng lên cùng với sức mạnh của đầu đạn. Ban đầu là một tên lửa cận âm, phát triển tốc độ siêu âm khoảng Mach 2,7 - 2,9 trong phần cuối của chuyến bay.
Điểm mấu chốt là Kalibr-M có thể được trang bị đầu đạn hạt nhân, nhưng sức mạnh của nó vẫn chưa được biết và sẽ phụ thuộc vào việc Mỹ có từ chối gia hạn Hiệp ước START-3 hay không.
Về vấn đề này, rất thú vị là Kalibr-M với đầu đạn hạt nhân có thể được lắp đặt trên tàu ngầm hạt nhân Dự án 885M Yasen-M. Đây là loạt 9 tàu ngầm hạt nhân đa năng rất thành công, 3 chiếc đã hoàn thành (2 trong số đó là Dự án 885 Yasen) và 6 chiếc nữa đang được đóng.
Xét về độ êm, Yasen có thể so sánh với tàu ngầm Virginia của Mỹ và thua kém một chút so với Seawolf đắt tiền. Chất lượng của chúng đã phát triển đáng kể sau khi hiện đại hóa, các tàu ngầm thậm chí còn trở nên êm hơn.
Điều này có được là do việc bố trí vũ khí và khí tài đã có sự cải thiện khi ống phóng ngư lôi di chuyển vào giữa thân tàu, trong khi thiết bị sonar hiện đại nhất bố trí ở phía trước của tàu ngầm.
Yasen có thể mang theo các tên lửa Oniks, Kalibr và Zircon để tiêu diệt tàu nổi và tàu ngầm, cũng như các mục tiêu mặt đất của đối phương, nhưng việc trang bị Kalibr-M sẽ thực sự biến chúng thành tàu ngầm tên lửa chiến lược.
Điều quan trọng nhất là thay vì 16 quả Bulava ở Borei, những chiếc Yasen nâng cấp sẽ mang tới 40 tên lửa hành trình với đầu đạn hạt nhân và hoạt động răn đe phi hạt nhân sẽ được thực hiện chỉ với tên lửa siêu thanh Zircon sắp hoàn thiện.
Nhiều khả năng Kalibr-M và Zircon sẽ lần đầu tiên xuất hiện trên các tàu ngầm hạt nhân Voronezh và Vladivostok, chúng dự kiến hoạt động lần lượt vào năm 2025 và 2026. Chiếc đầu tiên thuộc Hạm đội Phương Bắc, chiếc thứ hai - ở Thái Bình Dương.
Với bước đi nói trên của Nga, rõ ràng người Mỹ sẽ có lý do để lo lắng và phải cân nhắc thật kỹ xem có nên rút khỏi Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược như đã làm với Hiệp ước INF hay không.
Việt Dũng