Tây Ban Nha tuyên bố bắt đầu 'một chương mới' cho vùng Catalonia

Theo AFP, tuyên bố trên được đưa ra sau khi Tòa án Tối cao Tây Ban Nha kết án 9 cựu quan chức vùng Catalonia mỗi người 9-13 năm tù giam vì tội nổi loạn liên quan tới nỗ lực đòi ly khai bất thành cho vùng này cách đây hai năm. Quyền Thủ tướng Pedro Sanchez khẳng định, phán quyết của tòa án “xác nhận sự thất bại của một phong trào không thể tìm kiếm sự ủng hộ ở trong nước và sự công nhận của quốc tế”. “Chúng ta cần lật sang trang mới dựa trên sự cùng tồn tại hòa bình ở Catalonia thông qua đối thoại. Chúng ta có thể bắt đầu một chương mới cho một vùng Catalonia hiện đại, có một vị trí phù hợp tại Tây Ban Nha”, AFP dẫn lời quyền Thủ tướng Pedro Sanchez. Ông khẳng định chính quyền trung ương Madrid sẽ tiếp tục hàn gắn những rạn nứt do phong trào ly khai gây ra.

Quyền Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez tuyên bố đã đến lúc “sang trang” trong các mối quan hệ với vùng Catalonia. Ảnh: AFP

Hồi tháng 10-2017, cựu Thủ hiến Carles Puigdemont-người đứng đầu phong trào ly khai, hiện đang sống lưu vong ở Bỉ và chính quyền vùng Catalonia đã tổ chức cuộc trưng cầu ý dân về quy chế độc lập cho vùng lãnh thổ này bất chấp lệnh cấm từ tòa án. Sau đó, vùng Catalonia đơn phương tuyên bố tách ra độc lập với Tây Ban Nha. Những động thái này đã đẩy Tây Ban Nha vào cuộc khủng hoảng chính trị tồi tệ nhất trong vòng nhiều thập niên, buộc chính quyền trung ương Madrid phải can thiệp, lấy lại quyền kiểm soát trực tiếp, giải tán chính quyền vùng và kêu gọi bầu cử sớm.

Ngày 15-10, tờ Al Jazeera dẫn lời quyền Ngoại trưởng Tây Ban Nha Josep Borrell nhấn mạnh, thách thức đặt ra đối với Tây Ban Nha do phong trào đòi độc lập cho vùng Catalonia chưa thể kết thúc với bản án nói trên. Ông Josep Borrell thừa nhận phong trào đòi ly khai đã gây chia rẽ trong người dân ở Catalonia, xem đây vẫn là một vấn đề chính trị cần phải được giải quyết, đồng thời kêu gọi đối thoại trong khuôn khổ Hiến pháp. Ông nhấn mạnh phong trào đòi độc lập này đã phớt lờ những người dân Catalonia phản đối việc ly khai khỏi Tây Ban Nha.

Trong những ngày qua, hàng nghìn người liên tục xuống đường biểu tình tại Catalonia để phản đối bản án dành cho 9 cựu quan chức. Người biểu tình đã đốt các đống lửa lớn trên đường ray tàu hỏa và tràn ra những tuyến phố lớn, khiến giao thông rơi vào hỗn loạn. Theo Reuters, đám đông người biểu tình còn tập trung tại sân bay quốc tế ở thủ phủ Barcelona khiến hơn 150 chuyến bay bị hủy. AFP cho biết hơn 130 người đã bị thương trong các cuộc đụng độ giữa cảnh sát và lực lượng biểu tình. Trong khi đó, ngày 16-10, tờ The Guardian dẫn thông tin từ Chính phủ Tây Ban Nha cho biết hơn 50 người đã bị bắt giữ trong các cuộc biểu tình.

Catalonia trở thành một phần lãnh thổ của Tây Ban Nha vào năm 1469. Trong những năm trở lại đây, chính quyền Catalonia liên tục kiến nghị chính phủ trung ương cho phép trưng cầu ý dân về độc lập, nhưng luôn bị Madrid từ chối. Chính phủ Tây Ban Nha cho rằng Catalonia đã có quyền tự trị rộng rãi giống các khu vực khác như xứ Basque và Galicia. Giới phân tích cho rằng, việc tách khỏi Tây Ban Nha chưa hẳn đã là tốt cho Catalonia. Tách khỏi Tây Ban Nha đồng nghĩa với việc Catalonia cũng sẽ phải rời khỏi Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) và Liên minh châu Âu (EU), ít nhất là trong ngắn hạn. Việc rời khỏi Eurozone có thể gây ra nhiều vấn đề kinh tế cho Catalonia, bởi chính quyền khu vực hiện vẫn còn mắc nợ cao và điều đó sẽ nghiêm trọng hơn nếu Catalonia không thể nhận cứu trợ từ các quỹ cứu trợ tài chính của Eurozone. Trong một nghiên cứu của mình, Credit Suisse Group ước tính GDP của Catalonia sẽ giảm gần 20% nếu tách khỏi Tây Ban Nha, do các doanh nghiệp sẽ rời đi và hoạt động thương mại với phần còn lại của Tây Ban Nha cũng bị ảnh hưởng. GDP giảm 20% đồng nghĩa Catalonia-vốn là một trong những vùng phát triển nhất, đóng góp 25,6% kim ngạch xuất khẩu, 19% GDP của “xứ sở bò tót”, sẽ còn nghèo hơn cả phần còn lại của Tây Ban Nha, chưa kể hoạt động ly khai còn gây ra tình trạng dòng vốn chảy ra khỏi khu vực, bất ổn tài chính và sự ra đời của một loại tiền tệ mới.

HOÀNG VŨ