Tên lửa phòng không vác vai Stinger vẫn là mối lo của máy bay Nga ở Ukraine

Tên lửa phòng không vác vai Stinger đã chứng minh hiệu suất chiến đấu trong các cuộc xung đột lớn trên thế giới.

Loại tên lửa này do General Dynamics thiết kế và được Raytheon Missile Systems sản xuất từ cuối những năm 1970 tới nay, tên đầy đủ của chúng là FIM-92 Stinger.

FIM-92 Stinger có chiều dài 1,52 m, đường kính 70 mm, trọng lượng toàn bộ 15,2 kg (bản thân tên lửa nặng 10,1 kg).

Tầm bắn của tên lửa FIM-92 Stinger từ 1.000 đến 8.000m, kíp chiến đấu 2 thành viên.

Dễ mang vác và vận hành, tên lửa FIM-92 Stinger đã cải thiện hiệu suất chống lại các mục tiêu nhỏ, chẳng hạn như máy bay không người lái và tên lửa hành trình cho các lực lượng cơ động cao.

Các biến thể chính bao gồm: FIM-92A, đây là phiên bản cơ bản; FIM-92B, phiên bản tìm kiếm quang thụ động, FIM-92C, phiên bản trang bị vi xử lý có thể tái lập trình; FIM-92D, phiên bản có khả năng chống nhiễu; FIM-92E, phiên bản nâng cấp hiệu suất chống cao, nhằm lại các mục tiêu nhỏ.

Ngoài ra, còn có các phiên bản FIM-92F - một cải tiến sâu của FIM-92E; FIM-92G - một bản nâng cấp của biến thể D; FIM-92H - biến thể D đã được nâng cấp lên tiêu chuẩn E, FIM-92I Block I - biến thể được phát triển dựa trên phiên bản E.

Nhờ các cải tiến sâu rộng nên khoảng cách phát hiện và khả năng chống nhiễu, tầm bay của loại tên lửa phòng không này đã được tăng lên đáng kể.

Phiên bản FIM-92J – là phiên bản nâng cấp từ các phiên bản cũ nhằm thay thế các thành phần đã cũ để kéo dài thời gian sử dụng thêm 10 năm.

Đầu đạn của phiên bản này cũng được trang bị ngòi nổ gần để tăng hiệu quả chống lại các phương tiện bay không người lái.

Ngoài ra Mỹ cũng đã phát triển phiên bản chế áp tên lửa phòng không, chúng được trang bị đầu dò radar thụ động để chống lại các thiết bị phát sóng radar.

Ngay sau khi phóng, xạ thủ có thể tự do ẩn nấp để tìm diệt các mục tiêu khác, từ đó tối đa hóa khả năng sống sót và hiệu quả chiến đấu.

FIM-92 Stinger được khởi động bằng một động cơ phóng nhỏ giúp đẩy nó ra một khoảng cách an toàn với xạ thủ trước khi châm ngòi động cơ nhiên liệu rắn hai giai đoạn, giúp tên lửa đạt tốc độ Mach 2,2 (750 m/s).

Phần đầu đạn của FIM-92 Stinger nặng 3kg, chứa 1,02 kg HTA-3 (hỗn hợp của HMX, TNT và bột nhôm), được bọc trong một hình trụ titan pyrophoric, an toàn trước mọi bức xạ điện từ.

Đầu đạn có thể được kích nổ bằng cách xuyên thủng mục tiêu, tác động vào mục tiêu hoặc tự hủy. Quá trình tự hủy xảy ra từ 15 đến 19 giây sau khi phóng.

FIM-92 Stinger sử dụng một bộ tìm kiếm thụ động, là một vũ khí "bắn và quên" không cần dẫn lái của người điều khiển sau khi bắn.

FIM-92 Stinger trang bị hệ thống AN/PAS-18, đây là thiết bị ngắm ảnh nhiệt, giúp thực hiện nhiệm vụ 24/24 giờ trong điều kiện bóng tối hoàn toàn và trong điều kiện tầm nhìn giảm.

AN/PAS-18 có thể hoạt động trong cùng vùng phổ điện từ với đạn tên lửa để phát hiện bất kỳ nguồn hồng ngoại nào mà tên lửa có thể phát hiện được.

Khả năng này cũng cho phép thực hiện một chức năng phụ là giám sát khu vực vào ban đêm. Trong điều kiện bầu trời quang đãng, AN/PAS-18 có thể phát hiện máy bay cánh cố định ở độ cao lớn.

Trong điều kiện tối ưu, khả năng phát hiện có thể lên tới 30 km.

AN/PAS-18 có trường nhìn 12x20 độ, cự li phát hiện của thiết bị tăng lên khi góc bay của máy bay thay đổi.

AN/PAS-18 sẵn sàng hoạt động trong vòng 10 giây kể từ khi bật nguồn điện. Bộ thu được cung cấp bởi pin lithium có thời lượng hoạt động từ 6 đến 12 giờ.

Để khai hỏa, xạ thủ nhắm tên lửa vào mục tiêu và khi mục tiêu bị khóa, sẽ có một tín hiệu âm thanh đặc biệt phát ra, lúc này xạ thủ sẽ bấm nút phóng.

FIM-92 Stinger hiện vừa được Mỹ tái sản xuất để bù đắp vào kho dự trữ chiến lược sau khi nước này đã chuyển giao hàng ngàn tên lửa cho phía Ukraine.

Trong cuộc xung đột đang diễn ra tại Ukraine, Mỹ đã cung cấp số lượng lớn tên lửa này cho quân đội Ukraine để đối đầu với quân đội Nga.

Loại tên lửa phòng không vác vai này trong tay quân đội Ukraine đã khiến không quân Nga chịu không ít tổn thất.

Mới đây nhất, phía Ukraine cho biết, họ đã dùng tên lửa phòng không vác vai Stinger để bắn hạ chiếc Su-30SM của Nga tại mặt trận Kharkiv vào ngày 24/9/2022. Hiện phía Nga chưa lên tiếng bình luận về thông tin này.

Việt Hùng