Tết này chúc nhau câu gì?

Người Việt Nam có tính cần cù!

Người Việt Nam có tinh thần tranh đấu!

Người Việt Nam thông minh!

Và điểm nào nữa mà ta với người ngoại quốc còn có thể đồng ý với nhau nữa sau các nhận xét này?

- Thưa, tinh thần cầu tiến!

[...]

Ảnh: Thụy Trang.

Hầu hết mọi gia đình trong dịp Tết Nguyên đán, tức Tết cả, cái Tết bao gồm nhiều ý nghĩa thiêng liêng và quan trọng có ảnh hưởng cho đời sống cá nhân và quốc gia, cha con chồng vợ đều khuyến cáo nhau cố làm ăn, sinh sống sao cho năm tới bằng năm bằng mười năm cũ. Ngay những lời chúc tụng đầu năm, đã như vậy để nhắc nhau gột rửa cái hư hèn, cái thoái hóa cho nó chìm sâu vào dĩ vãng. Lời chúc tụng đã phản ảnh nguyện vọng thiết tha cho năm tới có ý nghĩa như là làm lại cuộc đời theo phương hướng sáng sủa hơn, con đường rộng rãi quang đãng hơn.

Ý chí cải thiện, cầu tiến được thực thi ngay từ trong những việc nhỏ hàng ngày, bắt đầu luôn từ lúc tiếng trống giao thừa vừa chấm dứt. Lúc này nhà cửa đã quét dọn sạch sẽ, được tô điểm bằng những dòng chữ lớn hoặc bay bướm cho có nhiều mỹ thuật, hoặc có những ý tưởng cao cả, nghiêm trang nói lên những hy vọng lớn lao của chủ nhân. Những chậu cúc vàng thêm màu sắc vui tươi cũng làm cho tâm hồn thêm phần sảng khoái.

Chủ nhân là văn gia thi sĩ ư?

Cái đề tài chính là kiểm điểm công việc đã qua, đã gặp trong năm cũ và các việc tốt đẹp sẽ làm trong những ngày sắp đến cho có sự tiến bộ. Người ta khai bút như vậy với tất cả mọi ý nghĩ tốt lành, từ tinh thần đến hình thức. Thậm chí đến các thầy thư lại cũng cố đóng cái dấu sao cho rõ, cho tròn và ông quan khai ấn trước đây cũng lựa ngày lành tháng giờ tốt.

Chủ nhân là nhà nông?

Người ta không quên chúc thóc đầy bịch, ruộng đất thẳng cánh cò bay, tiền bạc như nước chảy.

Chủ nhân là nhà buôn?

Người ta chúc: Nhất bản vạn lợi.

Với gia đình nào thích con đàn cháu đống, câu chúc của bà con thân hữu là “Sinh năm đẻ bảy được vuông tròn”. Tóm lại, người ta ước ao năm mới sẽ có kèm theo sự đổi mới, tức là sự tiến bộ bằng năm bằng mười năm cũ. Người ta còn ước vọng sự tiến bộ ấy phải được thực hiện rất sớm trên các phương tiện tăng phú, tăng quý, tăng phúc, tăng thọ... Người học trò phải thi đậu, cô gái tơ phải sớm có chồng, cụ già thêm sức khỏe, người làm quan thăng chức. Lời cầu chúc sao cho hợp với lòng mong đợi của người được chúc mới là hay, là quý...

Phạm Văn Sơn/Thái Hà Books/NXB Thế Giới