Tết Trung thu, đọc lại thư Bác Hồ gửi học sinh miền nam

Các thế hệ học sinh Trường Hoàng Lê Kha trong một dịp họp mặt. (Ảnh: CTV)

“Mỗi cháu hãy là một anh hùng”

Tài liệu của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tây Ninh (nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Tây Ninh) ghi: Khi người Mỹ triển khai chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, các loại vũ khí, khí tài hiện đại, chất độc hóa học, đạn pháo… ngày đêm càn quét, đánh phá miền nam và Tây Ninh. Nhân dân Tây Ninh bị gom vào ấp chiến lược, nhiều cán bộ cách mạng hy sinh và chịu cảnh tù đày; nhiều con em các gia đình cách mạng bị mồ côi, không nơi nương tựa, có em phải đi “ở đợ” (làm thuê), rất đau xót.

Theo nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tây Ninh Võ Hoàng Khải, tình hình nghiêm trọng đến nỗi, năm 1961, Tỉnh ủy Tây Ninh đã ra Nghị quyết với nội dung cốt lõi: “Những em không được bà con, dòng họ nhận nuôi dưỡng, Tỉnh ủy sẽ đưa ra căn cứ để tổ chức nuôi dạy cùng với con của các đồng chí đã hy sinh, tù đày”... Các em được rèn dạy nếp sống tập thể, tính tự lập, tự quản… và sớm trưởng thành.

Lãnh đạo Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cùng lãnh đạo tỉnh Tây Ninh xem lại Thư Bác Hồ và Bác Tôn gửi học sinh miền nam.

Tỉnh ủy Tây Ninh còn đề xuất và được Khu ủy miền Đông Nam Bộ cho phép thành lập một ngôi trường dạy văn hóa cho con em cán bộ, đảng viên. Cuối năm 1962, Trường Hoàng Lê Kha được thành lập. Học sinh khi ấy mặc đồng phục màu cỏ úa, đội mũ tai bèo, chân đi dép râu, lưng đeo ba-lô... Khi địch càn quét thì học sinh phân tán nhau ra hai nhóm: nhóm nhỏ tuổi thì chăn trâu bò, nhóm lớn hơn thì cùng du kích chống càn.

Tài liệu lưu còn ghi, Tết Trung thu năm 1964, trong giờ văn học, nhà giáo Hồ Văn Quốc ra đề: “Các em học sinh hãy viết một bức thư gửi Bác Hồ”. Từ đề bài của thầy Quốc, bằng tất cả lòng tôn kính và tình cảm chân thành, nhiều học sinh đã gửi gắm nỗi lòng qua thư, đến Bác Hồ kính yêu. Sau đó, nhà giáo Hồ Văn Quốc đã chọn lọc những lời hay, ý đẹp, giao cho học sinh chép lại thành bức thư hoàn chỉnh, gửi đi.

Lãnh đạo Tây Ninh khen thưởng các em học sinh Trường Hoàng Lê Kha học giỏi.

Nhận được thư của học sinh Trường Hoàng Lê Kha gửi ra, Chủ tịch Hồ Chí Minh vô cùng xúc động. Thế là ngay Tết Trung thu năm 1965, Bác Hồ cùng Bác Tôn (Chủ tịch Tôn Đức Thắng) đã viết thư gửi học sinh Trường Hoàng Lê Kha và tất cả các cháu thanh thiếu nhi miền nam. Trong thư, Bác khen ngợi sự gan dạ, thông minh của thiếu nhi Tây Ninh và miền nam, đồng thời căn dặn: “Mỗi cháu hãy là một anh hùng”.

Năm 2023, Ban liên lạc Trường Hoàng Lê Kha-học sinh miền nam tỉnh Tây Ninh đã phối hợp huyện Châu Thành (Tây Ninh cũ) tổ chức khánh thành Khu lưu niệm Trường nội trú Hoàng Lê Kha (thời kỳ 1962-1975) tại ấp Phước Lập, xã Phước Vinh. Công trình có diện tích 1.700m2, với nhiều hạng mục như: tượng bán thân đồng chí Hoàng Lê Kha; tượng đá điêu khắc vòng tay cô giáo; bức phù điêu; bia lưu danh các thế hệ thầy cô, học sinh;…

Khắc ghi lời Bác kính yêu

Theo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Tây Ninh, dù đã có nội dung thư nhưng Tây Ninh vẫn muốn có bản đăng báo. Nên cách đây hai năm, hình ảnh “Toàn văn nội dung bức thư được đăng trên Báo Nhân Dân, số 4191, ngày 25/9/1965” đã được scan lại từ kho tư liệu quý của Báo, được hệ thống thông tin thư viện của Báo Nhân Dân trang trọng gửi về Ban, đúng như yêu cầu. Thư có đoạn:

“Các cháu yêu quý,

Đọc thư các cháu Trường Hoàng Lê Kha gửi cho hai Bác nhân dịp Tết Trung thu, hai Bác rất vui mừng và cảm động. Các cháu rất nhớ hai Bác và mong đến ngày nước nhà thống nhất. Cũng như đồng bào miền Bắc, hai Bác rất thương các cháu thiếu nhi miền Nam và mong miền Nam đến ngày giải phóng, cho Bắc Nam sum họp một nhà.

…Hai Bác rất vui lòng nghe nói các cháu đã làm được nhiều việc có ích như: giúp gia đình sản xuất, làm công tác thông tin liên lạc, đào hầm, vót chông, giúp các cô bác xây dựng làng chiến đấu… Hai Bác càng mừng được biết các cháu luôn luôn cố gắng học tập tốt trong hoàn cảnh rất khó khăn, dù là những nơi quân lính giặc luôn luôn càn quét xóm làng, máy bay luôn luôn bắn phá trường học. Nhiều cháu đã tỏ ra gan dạ, thông minh, xứng đáng là con em của miền Nam anh hùng.

…Hai Bác tin rằng:

Bắc Nam sẽ sum họp một nhà/Bác cháu ta họp mặt, trẻ già vui chung/Nhớ thương các cháu vô cùng/Mong sao mỗi cháu là một anh hùng thiếu nhi.

Hai Bác, đồng bào và thiếu nhi miền Bắc, gửi các cháu nhiều cái hôn và thân ái gửi lời hỏi thăm các thầy giáo, cô giáo cùng bố mẹ của các cháu”.

Tháng 9/2025, cũng nhằm dịp Tết Trung thu, chúng tôi về thăm trường, thăm xã Phước Vinh, tỉnh Tây Ninh. Từ những căn dặn của Bác Hồ và Bác Tôn, thực hiện tư tưởng và quan điểm của Người về giáo dục và đào tạo, về nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, thời gian qua, các cấp ủy, chính quyền tỉnh Tây Ninh luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho công tác giáo dục và đào tạo, chăm lo cho các em học sinh.

Từ một tỉnh bị chiến tranh tàn phá nặng nề, hệ thống trường lớp và giáo viên thiếu trầm trọng, đến nay, ngành giáo dục tỉnh đã có bước phát triển quy mô. Nhiều thế hệ học sinh của trường đang là lãnh đạo chủ chốt của Đảng, của địa phương!

Học sinh Trường Hoàng Lê Kha biểu diễn văn nghệ nhân kỷ niệm 60 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Tôn Đức Thắng gửi thư cho thiếu nhi miền nam.

Tại Tây Ninh, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông duy trì ở mức hơn 95% hàng năm, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở hàng năm đạt hơn 99%. Nhiều học sinh Tây Ninh đã đạt kết quả cao trong kỳ sát hạch PISA, STEM, Olympic khu vực. Tây Ninh đã đang cụ thể hóa Nghị quyết số 71-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, tập trung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục…

Theo đó, địa phương đang phát triển hệ thống, mạng lưới trường lớp theo hướng đồng bộ, chuẩn hóa và hiện đại hóa. Khuyến khích xã hội hóa các cơ sở giáo dục; nhất là hệ thống giáo dục mầm non, phổ thông tư thục ở địa bàn các khu, cụm công nghiệp và khu đô thị mới. Ngành giáo dục và đào tạo của tỉnh cũng chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực, thể chất và phẩm chất người học. Đồng thời, tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ… như Bác Hồ từng mong muốn!

MINH ANH-HOÀNG LIÊM