Thách thức lớn nhất của dự án PPP là huy động vốn tín dụng

Theo VARSI, thách thức lớn nhất hiện nay đối với các nhà đầu tư dự án PPP là huy động vốn tín dụng cho các dự án. Điển hình như các dự án thành phần PPP trên tuyến cao tốc Bắc-Nam. Hiện nay, trong số 5 dự án PPP của cao tốc Bắc-Nam có 4 dự án đã có nhà đầu tư nộp hồ sơ, riêng đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu không có nhà đầu tư tham gia. Nguyên nhân là do các tổ chức tín dụng hiện nay chủ yếu là huy động ngắn hạn để cho vay trung và dài hạn dẫn đến khó khăn trong cân đối nguồn vốn. Bên cạnh đó, các dự án PPP hạ tầng giao thông có mức đầu tư lớn, thời gian vay vốn kéo dài nên tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các ngân hàng.

Hiệp hội cũng kiến nghị cần bảo đảm sự bình đẳng giữa cơ quan Nhà nước và nhà đầu tư. Quy định pháp luật trong đầu tư PPP đặt quan hệ giữa Nhà nước và nhà đầu tư bình đẳng, hài hòa lợi ích các bên. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều bất cập trong việc thực hiện các cam kết của cơ quan Nhà nước và nhà đầu tư trong hợp đồng dự án. Tại một số dự án cơ quan Nhà nước không thực hiện đúng cam kết, làm ảnh hưởng đến dự án, gây thiệt hại cho nhà đầu tư, ngân hàng cung cấp tín dụng.

Thi công dự án đường cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, một trong những dự án cao tốc được đầu tư theo phương thức PPP, hợp đồng BOT. Ảnh: THU TRANG.

Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) được Quốc hội thông qua vào tháng 6-2020 có quy định khi doanh thu hoàn vốn cho dự án thay đổi (tăng hoặc giảm), được cơ quan Nhà nước xác định và nguyên nhân không xuất phát từ phía nhà đầu tư thì Nhà nước và nhà đầu tư cùng chia sẻ rủi ro này. Theo PGS. TS Trần Chủng, Chủ tịch VARSI, đây là chính sách đổi mới, thể hiện sự công bằng trong quan hệ giữa Nhà nước và nhà đầu tư tại các dự án PPP, phù hợp xu thế hội nhập quốc tế nhằm đa dạng hóa các nguồn vốn đầu tư thông qua việc phát triển của thị trường vốn, đặc biệt thu hút các nhà đầu tư quốc tế quan tâm đầu tư. Tuy nhiên, Luật PPP, chỉ quy định cơ chế chia sẻ rủi ro đối với các dự án mới mà chưa làm rõ phạm vi cơ chế, cũng như hướng dẫn áp dụng đối với các dự án đã và đang triển khai, kể cả các dự án cao tốc Bắc-Nam.

Đại diện VARSI nhấn mạnh, với việc Luật PPP có hiệu lực từ 1-1-2021, cộng đồng các nhà đầu tư rất mong đợi những quy định của luật sẽ tạo ra bước đột phá trong thu hút nguồn lực cho phát triển kết cấu hạ tầng những năm tới. Chỉ khi nào cơ chế của phương thức PPP là các bên cùng có lợi, cùng phát triển, tạo dựng được niềm tin, thì mới kêu gọi được thêm vốn trong dân, vốn từ nhà đầu tư trong nước và nước ngoài để cùng thực hiện dự án PPP.

MẠNH HƯNG