Tham nhũng vặt và lợi ích nhóm ngày càng tinh vi, ảnh hưởng việc kiểm soát quyền lực

Chiều ngày 1-11, tại TP Cần Thơ, Học viện Chính trị khu vực IV tổ chức Hội thảo khoa học kiểm soát quyền lực nhà nước, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí và tiêu cực ở đồng bằng sông Cửu Long hiện nay.

Ông Nguyễn Bình Tân, Trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy Cà Mau phát biểu tại hội thảo. Ảnh: NHẪN NAM

Tại đây, ông Nguyễn Bình Tân, Trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy Cà Mau đã tham gia ý kiến về vấn đề kiểm soát quyền lực đối với hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án gắn với quy định 132 của Bộ Chính trị.

Kênh báo chí phát huy hiệu quả

Dưới góc nhìn của người làm công tác thực tế, ông Tân đã nêu ra năm thuận lợi, trong đó có cơ chế giám sát của cơ quan dân cử, gồm Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, HĐND tỉnh, Mặt trận tổ quốc, các đoàn thể chính trị, báo chí; sự chỉ đạo, kiểm tra đôn đốc, phối hợp thường xuyên kịp thời của các cơ quan tố tụng trung ương.

“Riêng kênh báo chí trong thời gian vừa qua phát huy rất hiệu quả, thậm chí có những vụ việc tham gia tuyên truyền, đưa tin, tạo dư luận, buộc các cơ quan tố tụng phải xem xét lại vụ án một cách thận trọng. Ví dụ như vụ thầy giáo Tâm, vụ gà lôi trắng, báo chí tham gia rất tích cực và khá là hiệu quả” – ông Tân nói, đồng thời cho biết, sự chỉ đạo, kiểm tra đôn đốc, phối hợp thường xuyên kịp thời của các cơ quan tố tụng trung ương là kênh giám sát hiệu quả đối với địa phương.

Ngoài những thuận lợi cơ bản, Trưởng Ban Nội chính tỉnh Cà Mau cũng nói về các thách thức, đặc biệt trong thời gian sau hợp nhất, sáp nhập các địa phương.

Tình trạng chạy án vẫn còn nhưng rất khó phát hiện

Theo đó, ông Nguyễn Bình Tân, Trưởng Ban Nội chính tỉnh Cà Mau cho biết, thách thức đầu tiên là áp lực từ mối quan hệ thân quen, gia đình, dòng họ, đồng hương, cấp trên – cấp dưới tác động không nhỏ đến việc xử lý án một cách khách quan, độc lập.

Ông Tân cho việc này là tương đối phổ biến và nói rằng trung ương đã có quy định về người đứng đầu không phải là người địa phương, nhưng còn các vị trí tố tụng quan trọng khác như thủ trưởng cơ quan điều tra và các vị trí cấp dưới, những người có vai trò quan trọng trong quyết định án thì đa số vẫn là người địa phương.

“Mà vẫn là người địa phương thì vẫn có mối quan hệ, tất nhiên không thể thay đổi hết tất cả các vị trí này được. Tuy nhiên với những vị trí quan trọng thì chắc chắn cũng phải có sự kiểm soát” – ông Tân góp ý.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: NHẪN NAM

Bên cạnh đó, việc bỏ cấp huyện làm hình thành mô hình viện kiểm sát khu vực, tòa án khu vực, trong khi thi hành án thì hình thành phòng thi hành án khu vực trực thuộc theo mô hình một cấp, còn công an thì giao nhiệm vụ điều tra ban đầu cho công an chính quy cấp xã. Như vậy, quá trình điều tra ban đầu của công an xã, phường lại không có sự kiểm soát của kiểm sát viên. Ông Tân cho rằng đây là khó khăn mới phát sinh, chưa khẳng định thách thức này sẽ như nào do nhận diện chưa đầy đủ, nhưng cũng nêu ra để hội thảo cho ý kiến thêm…

Thách thức tiếp theo ông này nêu ra là tham nhũng vặt và lợi ích nhóm ngày càng tinh vi, phức tạp, khó phát hiện, khó xử lý, ảnh hưởng không nhỏ đến việc kiểm soát quyền lực, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

“Tình trạng chạy án vẫn còn nhưng rất khó phát hiện vì ngày càng tinh vi. Việc bắt tay giữa chấp hành viên với người bị thi hành án để tẩu tán tài sản, trốn tránh việc thi hành án cũng khó phát hiện, khó xử lý, gây bức xúc cho người được thi hành án” – Trưởng Ban Nội chính Tỉnh ủy Cà Mau nói.

Cạnh đó, ông Tân cho biết, hoạt động tố tụng thì chứa nhiều thông tin mật, nhạy cảm, khó khăn cho việc công khai, minh bạch hoàn toàn. Ông cho rằng việc áp dụng chuyển đổi số rất hay nhưng một số giai đoạn tố tụng không thể nào đưa thông tin công khai nên khó phát hiện bất thường trong hoạt động tố tụng, mà cái bất thường này có khi liên quan đến tham nhũng, tiêu cực.

Ngoài ra, ông Tân cho rằng cơ chế tự kiểm tra, kiểm soát nội bộ các cơ quan tố tụng chưa đủ mạnh, chưa sớm phát hiện vi phạm của cán bộ. Ranh giới mong manh giữa đảm bảo quyền quyết định độc lập của các chức danh tư pháp với quyết định mang tính cá nhân vì vụ lợi, gây khó khăn cho việc xử lý. Đồng thời, do một số quy định pháp luật chưa rõ, chưa cụ thể, do đó có thể hiểu theo hướng khác nhau, là kẽ hở để cán bộ sai phạm lợi dụng để tham nhũng, tiêu cực…

NHẪN NAM