Thẩm phán bác vụ kiện cáo buộc Apple thưởng cổ phiếu quá mức cho CEO Tim Cook và các giám đốc khác

Thẩm phán Jennifer Rochon ở quận Manhattan (thành phố New York, Mỹ) phán quyết Apple đã mô tả các phương thức trả thù lao của mình trong bảng lương chi tiết qua tuyên bố ủy quyền năm 2023, là "chính xác" như luật chứng khoán cùng các quy định của Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Mỹ (SEC) yêu cầu.

“

Tuyên bố ủy quyền (proxy statement) là tài liệu quan trọng mà các công ty niêm yết phát hành trước các cuộc họp cổ đông quan trọng, như cuộc họp cổ đông thường niên. Tài liệu này thường đi kèm với phiếu bầu qua ủy quyền (proxy Ballot), cho phép cổ đông không tham gia trực tiếp tại cuộc họp mà vẫn có thể bày tỏ ý kiến và đưa ra các quyết định.

Jennifer Rochon cũng không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy Apple đã hành động không đúng đắn trong việc trả thù lao. Theo thẩm phán này, nguyên đơn là quỹ hưu trí Garage Employees Local 272 Labor Management Pension liên kết với International Brotherhood of Teamsters đã không cho hội đồng quản trị Apple đủ thời gian xem xét để đưa ra các ý kiến phản hồi trước khi khởi kiện.

“

International Brotherhood of Teamsters là công đoàn lao động lớn ở Mỹ và Canada. Được thành lập vào năm 1903, International Brotherhood of Teamsters đại diện cho một nhóm đa dạng nhân viên cổ cồn xanh (những lao động làm công việc tay chân) và cổ cồn xanh trắng (người lao động trí thức, chuyên gia trong lĩnh vực nào đó, sử dụng trí tuệ, kiến thức làm việc) trong khu vực công và tư.

Luật sư của quỹ hưu trí Garage Employees Local 272 Labor Management Pension không trả lời ngay lập tức khi Reuters đề nghị bình luận về phán quyết từ thẩm phán.

Nguyên đơn cho biết Apple vào năm 2021 và 2022 đã trao số cổ phiếu dựa trên hiệu suất tương ứng là 92,7 triệu USD và 94 triệu USD cho Tim Cook cùng 4 giám đốc hàng đầu khác, dù ủy ban bồi thường của công ty dự định chỉ trao thưởng 77,5 triệu USD mỗi năm.

Quỹ hưu trí Garage Employees Local 272 Labor Management Pension cáo buộc ủy ban bồi thường Apple tính toán sai giá trị hợp lý của số cổ phiếu thưởng dựa trên hiệu suất tại thời điểm cấp và nói rằng điều này gây hiểu lầm cho các cổ đông sẽ bỏ phiếu tư vấn về thù lao của các giám đốc, được gọi là say-on-pay.

“

Ủy ban bồi thường (ủy ban thù lao) là ủy ban đặc biệt của hội đồng quản trị chịu trách nhiệm thiết lập và giám sát chính sách trả thù lao cho giám đốc điều hành cùng các giám đốc cấp cao khác của công ty. Nói cách khác, họ đưa ra quyết định về mức lương, thưởng, cổ phiếu, các khoản đãi ngộ và hình thức bồi thường khác mà các giám đốc sẽ nhận được.

Hồ sơ ủy quyền của Apple cho thấy thu nhập cho Tim Cook là trên dưới 99 triệu USD trong năm 2021 và 2022, trong đó có hơn 82 triệu USD tiền thưởng cổ phiếu mỗi năm. Bốn giám đốc hàng đầu khác của Apple mỗi người được thưởng cổ phiếu hơn 26 triệu USD trong ba năm 2021, 2022 và 2023.

Hồi tháng 1.2024, Apple đã công bố thu nhập của các lãnh đạo trong năm 2023.

Với 63,2 triệu USD, thu nhập của Tim Cook cao hơn mức 49 triệu USD mà Apple dự kiến hồi đầu năm 2023, nhưng thấp hơn con số 99,4 triệu USD năm 2022 và 98,7 triệu USD năm 2021. Trong số này, 3 triệu USD là tiền lương (được giữ cố định nhiều năm) cùng 10,7 triệu USD thưởng hiệu suất. Apple đã chi 2,5 triệu USD cho các chi phí như đi lại, bảo hiểm, an ninh và máy bay riêng của Tim Cook. Tuy nhiên, khoản thưởng cổ phiếu giảm từ 82,9 triệu USD xuống 46,9 triệu USD khiến thu nhập chung của Tim Cook giảm mạnh.

Dù vậy, thu nhập của Tim Cook vẫn cao gấp nhiều lần các lãnh đạo còn lại tại Apple. Cả ba Phó chủ tịch Luca Maestri, Kate Adams, Deirdre O’Brien cùng Giám đốc vận hành Jeff Williams đều nhận hơn 27 triệu USD, không thay đổi nhiều so với các năm. Thu nhập của họ cũng phần lớn đến từ thưởng cổ phiếu, trong khi lương là 1 triệu USD.

Thu nhập của Tim Cook trong năm 2023 là 63,2 triệu USD - Ảnh: Getty Images

Tim Cook từng giúp Apple vượt qua sóng gió sau khi Steve Jobs qua đời vào tháng 10.2011 để từng trở thành công ty có giá trị nhất thế giới (vốn hóa thị trường hơn 3.000 tỉ USD) và phát triển hoạt động kinh doanh dịch vụ đăng ký mạnh mẽ. Hiện Apple phải nhường lại vị trí công ty giá trị nhất thế giới cho Microsoft.

Dù Tim Cook ngày nay được công nhận trên toàn cầu với tư cách là nhà lãnh đạo của một trong những hãng công nghệ quan trọng nhất, ông lại xuất phát từ nền tảng khiêm tốn.

Tim Cook sinh ra ở thành phố Mobile (bang Alabama, Mỹ) vào năm 1960. Cha ông, Donald Cook, là công nhân xưởng đóng tàu và mẹ ông, Geraldine Cook, làm việc tại một hiệu thuốc.

Tim Cook tốt nghiệp Đại học Auburn ở Alabama năm 1982 với bằng kỹ sư công nghiệp. Sau khi tốt nghiệp đại học này, Tim Cook làm việc tại IBM 12 năm. Tại IBM, ông đã lấy được bằng MBA ở Đại học Duke bằng cách tham gia các lớp học ban đêm.

Tim Cook bị chẩn đoán nhầm mắc bệnh đa xơ cứng vào năm 1996, trải nghiệm mà Giám đốc điều hành Apple nói rằng đã khiến ông nhìn thế giới theo một cách khác. Kể từ đó, Tim Cook được biết đến như người yêu thích tập thể hình.

Khi rời IBM, Tim Cook giữ vai trò Giám đốc vận hành Intelligent Electronics. Tiếp đó, ông trở thành Phó chủ tịch phụ trách vật liệu doanh nghiệp tại Compaq, một trong những nhà sản xuất PC nổi tiếng nhất thời đó.

Trong khi Steve Jobs vừa lên nắm quyền tại Apple với tư cách là giám đốc điều hành, sau khi Gil Amelio bị phế truất. Steve Jobs phải đối mặt với nhiệm vụ khó khăn là vực dậy Apple sau nhiều năm lụi tàn. Ông đi tìm lực lượng mới cho đội ngũ điều hành của mình. Steve Jobs tiếp cận Tim Cook, xác định ông là một ứng cử viên tiềm năng cho đội ngũ mới ở Apple.

Tim Cook đã làm việc tại Apple vào năm 1998 với tư cách là Phó chủ tịch phụ trách hoạt động toàn cầu. Đó hẳn là một quyết định khó khăn với Tim Cook. Năm 1997, Apple trở thành trò cười trong ngành khi Michael Dell (Giám đốc điều hành Dell), một trong những đối tác thân cận nhất của Microsoft, từng nói rằng: “Nếu rơi vào hoàn cảnh của Steve Jobs thì tôi sẽ đóng cửa Apple và trả lại tiền cho các cổ đông”.

Tim Cook trải qua thất bại lớn nhất cùng Steve Jobs chỉ vài năm sau đó, chỉ ra rằng quá trình vực dậy Apple không hề dễ dàng. Năm 2000, Apple phát hành Power Mac G4 Cube, chiếc PC nhỏ mà Tim Cook gọi là "kỳ quan kỹ thuật", nhưng lại không tìm được chỗ đứng trên thị trường. Thế nhưng, Tim Cook cho biết thất bại đó đã dạy cho ông một bài học quan trọng về sự khiêm tốn và trung thực về tư duy.

“Thực ra đây là một điều khác mà Steve đã dạy tôi. Bạn phải sẵn sàng nhìn mình trong gương và nói: Tôi đã sai, điều đó không đúng", Tim Cook thổ lộ trong chuyến thăm Đại học Oxford (Anh) năm 2017.

Một trong những thành công ban đầu lớn nhất của Tim Cook là đóng cửa các nhà máy và kho hàng Apple và thay thế chúng bằng các nhà sản xuất theo hợp đồng. Điều này nghĩa là các thiết bị của Apple có thể được sản xuất với số lượng lớn hơn và giao hàng nhanh hơn.

Năm 2005, Tim Cook bắt đầu thực hiện các khoản đầu tư có thể đặt nền móng cho tương lai của Apple, gồm cả việc hình thành các thỏa thuận quan trọng với các nhà sản xuất về bộ nhớ flash, thành phần lưu trữ tạo nền tảng cho iPhone và iPad sau này.

Nhờ vào chuyên môn quản lý, địa vị của Tim Cook trong công ty tăng lên nhanh chóng. Apple trên đà phát triển và có lợi nhuận lớn nên Tim Cook càng được đánh giá cao. Khi ảnh hưởng của ông ngày càng lớn, Tim Cook trở nên nổi tiếng trong công ty với phong cách đặt câu hỏi không khoan nhượng, sẵn sàng tổ chức cuộc họp kéo dài nhiều giờ, thích gửi email vào mọi thời điểm và đợi nhận câu trả lời.

Tim Cook tiếp quản vị trí giám đốc điều hành từ Steve Jobs vào tháng 10.2021 khi nhà đồng sáng lập Apple qua đời vì căn bệnh ung thư tuyến tụy.

Sau hơn 10 năm Tim Cook điều hành Apple, cổ phiếu công ty đã tăng hơn 1.000%. Tim Cook trở thành tỷ phú từ năm 2020. Hiện tại, ông sở hữu tài sản ròng 2,1 tỉ USD, theo tạp chí Forbes.

Doanh nhân 63 tuổi người Mỹ sống trong ngôi nhà trị giá 2,3 triệu USD ở thành phố Palo Alto (bang California, Mỹ) nhưng hiếm khi có những kỳ nghỉ đắt tiền và không sở hữu du thuyền hay máy bay riêng như giám đốc điều hành các hãng công nghệ khác.

Năm 2015, Tim Cook công bố kế hoạch cho đi phần lớn tài sản và đã trao tặng hàng triệu USD cổ phiếu Apple cho các tổ chức thiện nguyện.

Sơn Vân