Thân thương trở lại Khau Diều

Sáng ấy, khi đoàn cán bộ, phóng viên, biên tập viên, chiến sĩ Báo QĐND do Đại tá Trần Anh Tuấn, Phó tổng biên tập làm trưởng đoàn hành quân về nguồn, núi rừng Việt Bắc mưa trắng trời. Mưa như thử thách lòng người, như muốn nhắn gửi: Về với cội nguồn đâu chỉ là một chuyến đi, mà là cuộc trở về của tâm thức, của tri ân.

Đại tá Trần Anh Tuấn, Phó tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân cùng các đại biểu dâng hương tại Bia di tích Quốc gia Báo Quân đội nhân dân ra số đầu tiên (thôn Khau Diều, xã Bình Yên, tỉnh Thái Nguyên). Ảnh: PHẠM HƯNG

Đường quanh co, suối ngập, đất rừng đỏ nặng đổ xuống những cung đường hành quân. Vượt qua mưa rừng, quá trưa đoàn mới tới thôn Khau Diều, dừng chân nơi Nhà văn hóa thôn, bên Bia di tích Quốc gia Báo QĐND ra số đầu tiên-mốc son mở đầu hành trình 75 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của tờ báo hai lần anh hùng.

Đón đoàn là những nụ cười rạng rỡ, những bàn tay ấm áp của bà con dân tộc Tày, Nùng... Người dân Khau Diều đã bao đời gắn bó với báo, với bộ đội vẫn vẹn nguyên tình cảm như xưa: Mộc mạc, thủy chung, đôn hậu.

Khói hương lan nhẹ giữa sườn núi, đoàn trang nghiêm dâng hoa, dâng hương trước bia di tích. Mỗi làn khói như sợi dây nối quá khứ với hiện tại, như lời kính cáo với các bậc tiền bối-những người đặt nền móng đầu tiên cho tờ báo chiến sĩ giữa núi rừng kháng chiến năm 1950. Trong không khí thiêng liêng ấy, Đại tá Trần Anh Tuấn xúc động nhắc lại thời khắc lịch sử: Ngày 20-10-1950, tại chính mảnh đất này, theo Chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Tổng Tư lệnh, hai tờ báo Vệ Quốc quân và Quân du kích được sáp nhập và Bác Hồ đặt tên chính thức là Báo QĐND. Đại tá Trần Anh Tuấn bồi hồi báo cáo trước anh linh các thế hệ đi trước: 75 năm qua, từ Khau Diều, Báo QĐND đã trưởng thành, khẳng định vị thế là tờ báo chính trị-quân sự hàng đầu của đất nước; là tiếng nói của lực lượng vũ trang và nhân dân Việt Nam; là “binh đoàn chủ lực trên mặt trận tư tưởng-văn hóa”, luôn xứng đáng với lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định lúc sinh thời: “Báo QĐND thực sự là tờ báo anh hùng của QĐND Việt Nam anh hùng và dân tộc Việt Nam anh hùng”.

Đại tá Trần Anh Tuấn, Phó tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân trao quà tặng bà con thôn Khau Diều, xã Bình Yên, tỉnh Thái Nguyên. Ảnh: VIỆT TRUNG

Trong làn khói hương bảng lảng, tôi cũng như bao cán bộ, phóng viên, biên tập viên trẻ của Báo trầm ngâm, tưởng nhớ đến những người đi trước, những cây bút tiền phong như: Trần Cư, Lê Bách, Vũ Cao, Từ Bích Hoàng, Trúc Kỳ, Mai Văn Hiến, Vũ Tú Nam, Dương Bích Liên... và những liệt sĩ, nhà báo đầu tiên của báo: Trần Đăng, Hoàng Lộc, Thâm Tâm... đã để lại xương máu mình giữa chiến trường để mỗi trang báo hôm nay thêm sáng rực niềm tin.

Bia di tích lưng tựa núi, mặt hướng ra cánh đồng Khau Diều mênh mông như dáng người chiến sĩ bền gan, hiên ngang, vững trí. Người dân kể rằng, trong tiếng Tày, “Khau” là núi, “Diều” là cánh đồng rộng, cũng có nghĩa là cánh diều. Cánh diều ấy, bao năm qua vẫn bay lên trong gió đại ngàn, mang theo khát vọng của những người làm báo chiến sĩ. Đồng chí Hoàng Vẻ Vang, Bí thư Chi bộ thôn Khau Diều kể về vùng đất “Thủ đô gió ngàn” này, nơi từng chở che bao cơ quan đầu não của cách mạng và Quân đội. “Bà con chúng tôi luôn tự hào vì Khau Diều là nơi Báo QĐND ra đời. Dù xã nay mang tên Bình Yên, nhưng tấm lòng người Khau Diều với bộ đội, với các nhà báo-chiến sĩ thì vẫn vẹn nguyên như xưa”, đồng chí Hoàng Vẻ Vang tâm sự.

Đại tá Trần Anh Tuấn, Phó tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân cùng nhà tài trợ trao kinh phí hỗ trợ xây nhà tình nghĩa tặng gia đình khó khăn ở xã Bình Yên, tỉnh Thái Nguyên. Ảnh: PHẠM HƯNG

Bao năm qua, trong những chuyến hành quân về nguồn, những người làm báo Báo QĐND không chỉ trở lại nơi đây để tưởng nhớ mà còn tri ân bằng hành động. Từ việc hỗ trợ kinh phí tu bổ đường làng, làm cầu bắc qua suối, xây nhà văn hóa, tặng khung dệt mành cọ cho phụ nữ, máy tính và sách vở cho học sinh... đến việc trao nhà tình nghĩa, trao quà tặng gia đình chính sách, hộ nghèo, tất cả đều thấm đượm nghĩa tình quân dân. Trong chuyến về nguồn lần này, Báo QĐND phối hợp cùng Công ty Cổ phần Thương mại Thái Hưng và Ngân hàng Thương mại Cổ phần Bắc Á trao quà tặng thôn Khau Diều, xã Bình Yên; hỗ trợ 80 triệu đồng mỗi căn nhà tình nghĩa tặng bà Lương Thị Nga (hộ nghèo) và ông Nguyễn Danh Xuân (thương binh). Những phần quà giản dị ấy, giữa mưa rừng như bồi đắp thêm tình nghĩa nơi cội nguồn. Là một trong những đơn vị nhiều năm gắn bó với các hoạt động nghĩa tình của Báo QĐND, bà Vũ Thu Hằng, Giám đốc truyền thông Ngân hàng Thương mại Cổ phần Bắc Á xúc động khi vượt qua cung đường nhiều cảm xúc, dù quá trưa nhưng đến được Khau Diều bà con và cấp ủy, chính quyền địa phương vẫn đợi, đồng thời cảm ơn Báo QĐND đã làm “cầu nối” chuyển những tấm lòng, sự sẻ chia của cán bộ, nhân viên đơn vị đến tận tay đồng bào còn nhiều gian khó khắp mọi miền Tổ quốc với bao việc làm thiết thực, ý nghĩa.

Đồng chí Lý Văn Thắng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Bình Yên thay mặt cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương bày tỏ: “Báo QĐND đã luôn đồng hành, sẻ chia, giúp đỡ bà con trong xây dựng đời sống mới. Tình nghĩa với tờ báo không bao giờ thay đổi”.

Trên con đường trở về Hà Nội, mưa vẫn giăng giăng như dải lụa trắng giữa đại ngàn. Trong khoang xe, câu thơ trong bài thơ "Việt Bắc" lại ngân vang đâu đó: Áo chàm đưa buổi phân ly/ Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay... và ai đó khẽ ngâm thơ, giọng trầm ấm hòa cùng nhịp bánh xe lăn: Ngày mai về lại thôn hương/ Rừng xưa núi cũ yêu thương lại về...

Giữa âm điệu mênh mang của rừng xưa, tình yêu, niềm tự hào, lời hứa và trách nhiệm như hòa làm một. Bởi, Khau Diều không chỉ là điểm khởi đầu của một tờ báo, mà là điểm tựa tinh thần, là mạch nguồn trong trẻo để mỗi nhà báo-chiến sĩ vững vàng hơn trên hành trình mới. Mỗi lần trở về Khau Diều là một lần nhà báo-chiến sĩ Báo QĐND không chỉ tìm về quá khứ mà còn tiếp thêm sức mạnh cho tương lai của tờ báo hai lần anh hùng.

Chiều buông nhẹ trên sườn núi. Mây trắng trôi qua những tán cọ, đồi chè, qua mái bia đá xanh khắc sâu lời Bác dạy. Dường như, núi vẫn kể chuyện xưa, rừng vẫn thì thầm gọi người về và đâu đó, cánh diều Khau Diều vẫn no gió bay lên, chở theo bao yêu thương của những người làm báo chiến sĩ hôm nay-những người vẫn đang viết tiếp câu chuyện từ “Rừng xưa núi cũ yêu thương lại về”...

Box: Bia di tích Quốc gia Báo QĐND được làm bằng chất liệu đá xanh Thanh Hóa nguyên khối, có chiều cao 2,77m, đế bia rộng 1,77m, thân bia rộng 1,26m. Mặt trước của bia ghi rõ: “Nơi đây, theo Chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Tổng Tư lệnh, hai tờ báo Vệ Quốc quân và Quân du kích được sáp nhập thành Báo QĐND và xuất bản số đầu tiên vào ngày 20-10-1950. Trên số báo này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Nói những điều thật thiết thực, đúng đường lối chính trị, ít tếu, viết ngắn, giản dị, vẽ dễ hiểu, trình bày rõ ràng, ít tiếp sang trang khác”.