Thặng dư thương mại EU vẫn 'đỉnh chóp' bất chấp sức ép thuế quan Mỹ và hàng giá rẻ Trung Quốc

Các hiệp định thương mại đang tiếp tục khẳng định vai trò là trụ cột then chốt của sức mạnh kinh tế Liên minh châu Âu (EU). (Nguồn: AA News)

Nhận định trên được đưa ra trong bối cảnh EU ghi nhận mức thặng dư thương mại khoảng 270 tỷ Euro (317 tỷ USD) trong năm 2024, bất chấp những sức ép ngày càng gia tăng từ chính sách bảo hộ của Mỹ và làn sóng hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc.

Tính đến nay, EU đã ký kết 44 hiệp định thương mại với gần 80 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Nhờ mạng lưới đối tác rộng lớn này, tổng kim ngạch thương mại giữa EU và các nước đối tác có hiệp định thương mại với khối này đạt khoảng 2.300 tỷ Euro trong năm 2024, giúp liên minh cờ xanh duy trì vị thế là một trong những cường quốc thương mại hàng đầu toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, việc trì hoãn hoặc không thực thi Hiệp định thương mại tự do giữa EU và khối Thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur) – gồm Brazil, Argentina, Paraguay và Uruguay – được nhiều chuyên gia đánh giá là một sai lầm chiến lược nghiêm trọng.

Lý do phản đối chủ yếu xuất phát từ lo ngại bảo vệ nông nghiệp, đặc biệt tại Pháp, trước nguy cơ thịt bò, gia cầm hay đường từ Nam Mỹ tràn vào thị trường châu Âu.

Tuy nhiên, theo các phân tích kinh tế, nguy cơ này bị cho là phóng đại, trong khi cái giá phải trả về thương mại và công nghiệp có thể rất lớn.

Các nước Mercosur hiện có khoảng 270 triệu dân và hợp thành nền kinh tế lớn thứ sáu thế giới, với Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) ước đạt 2.700 tỷ Euro.

Hiệp định đang bị treo này được kỳ vọng sẽ mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu cho EU, nhất là trong các lĩnh vực ô tô, rượu vang và đồ uống có cồn, dịch vụ và vận tải, đồng thời giúp đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu thô thiết yếu cho ngành công nghiệp châu Âu.

Theo ước tính, việc dỡ bỏ gần 90% hàng rào thuế quan có thể giúp các doanh nghiệp EU tiết kiệm khoảng 4 tỷ Euro tiền thuế mỗi năm.

Thực tế cho thấy các hiệp định thương mại đã mang lại lợi ích rõ rệt cho EU, kể cả trong những lĩnh vực nhạy cảm như nông nghiệp.

Năm 2024, thặng dư thương mại của ngành nông sản-thực phẩm EU đạt khoảng 40 tỷ Euro, mức cao nhất từ trước tới nay.

Số việc làm gắn trực tiếp hoặc gián tiếp với xuất khẩu của EU cũng không ngừng tăng, từ 21,7 triệu người năm 2000 lên khoảng 38 triệu người năm 2019, tương đương cứ 5 việc làm tại châu Âu thì có 1 việc phụ thuộc vào xuất khẩu.

Một ví dụ điển hình là Hiệp định thương mại với Canada (CETA), có hiệu lực tạm thời từ tháng 9/2017.

Kể từ đó, xuất khẩu hàng hóa của EU sang Canada đã tăng 51%, trong khi xuất khẩu của EU sang phần còn lại của thế giới chỉ tăng 20% trong cùng giai đoạn.

Riêng lĩnh vực nông nghiệp, vốn từng gây nhiều lo ngại, xuất khẩu của EU sang Canada tăng tới 40%.

Không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, các hiệp định thương mại còn là công cụ “sức mạnh mềm” quan trọng của EU.

Thông qua những điều khoản về lao động, khí hậu, tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch, EU thúc đẩy việc phổ biến các chuẩn mực của mình trên toàn cầu, qua đó củng cố vị thế trước sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ Mỹ và Trung Quốc.

Ngược lại, nếu quay lưng với Mercosur, EU có nguy cơ tự làm suy yếu ảnh hưởng của khối tại Nam Mỹ, trong khi thị phần của các doanh nghiệp châu Âu tại khu vực này đã giảm mạnh từ 35% xuống 18% trong vòng 20 năm qua.

Trong bối cảnh cạnh tranh thương mại toàn cầu ngày càng khốc liệt, nhiều ý kiến cho rằng việc sớm hoàn tất và triển khai các hiệp định thương mại, đặc biệt với Mercosur, mang ý nghĩa sống còn đối với sức mạnh kinh tế và chiến lược dài hạn của EU.

(theo Les Echos)

Hải Anh